Dagblaðið Vísir - DV - 26.08.1991, Qupperneq 4

4
MÁNUDAGUR 26. ÁGÚST 1991.
Fréttir_____________________________________________________pv
Jóhannes Geir Sigurgeirsson alþingismaður eftir ferð til Eystrasaltsríkjanna:
Við erum hamingjusöm
en búðirnar eru tómar
„Loftíð var mjög rafmagnað í Rígu,
höfuðborg Lettlands, er þeir lýstu
yfir sjálfstæði þjóöarinnar. Menn
vissu ekki hver staðan væri þrátt
fyrir að tilraun valdaræningjanna til
að hrifsa til sín völdin hefði mistek-
ist,“ sagði Jóhannes Geir Sigurgeirs-
son alþingismaður í samtali við DV
en hann er nýkominn heim af þing-
mannaráðstefnu í Eystrasaltslönd-
unum.
Jóhannes sagði lið sovéska hersins
hafa dregið sig tíl baka og símasam-
band heföi komist á aö nýju, atburð-
ir heföu gerst mjög hratt og fréttír
borist stöðugt meðan á þinginu stóð.
- sagði bílstjóri þingmanna í Vilníus
„Við vorum ekki viðstödd sjálf-
stæðisyfirlýsinguna en nutum þeirra
forréttinda að vera fyrstir manna að
óska þeim tíl hamingju.“
Ráðstefnugestír fóru síðar tíl Viln-
íus, höfuðborgar Litháens, en þar
söfnuðust um 100 þúsund manns
saman í miðborginni um kvöldið til
að minnast þess dags er landið var
innlimað í sovéska ríkjasambandið
árið 1939.
„Það er erfitt að lýsa stemning-
unni. Fólk var mjög alvarlegt í bragði
en allir jafnframt mjög hrærðir. Það
var greinilegt að Gorbatsjov hefur
ekki átt upp á pallborðið hjá því,“
sagði Jóhannes Geir.
Hann kvað almenning vera sam-
stiga stjómvöldum um sjálfstæði
þjóðarinnar en í Lettlandi hefði það
horft öðruvísi við því þar væru um
40 prósent landsmanna af rússnesku
bergi brotin.
„Fók er í mikilh óvissu um fram-
tíðina," sagði Jóhannes. Bílstjóri
þingmannanna í Vilníus hafði svarað
aöspurður um ástandið: „Við erum
hamingjusöm en búðirnar eru tóm-
ar.“
Jóhannes fór að ráðstefnu lokinni
til Moskvu og var viðstaddur útfór
fómarlamba valdaránstilraunarinn-
Jóhannes Geir Sigurgeirsson.
ar. Hann kvað gífurlegan manníjölda
hafa verið samankominn við útfór-
ina, ef til vill um hálfa milljón
manna. Allar götur vom fullar af
fólki og var þaö mjög alvörugefið.
Sovéski fáninn sást hvergi, einungis
þjóðfáni Rússlands. Engir herbílar
vom á götunum og hermenn blönd-
uðust almenningi og gengu með hk-
fylgdinni.
„Mín tilfinning er sú að almenning-
ur hafi tekið völdin og ekki verði
aftur snúið af þeirri braut sem mörk-
uð hafi verið,“ sagði Jóhannes að
lokum.
tlt
Borgarstjórinn i Reykjavik, Markús örn Antonsson, tók fyrstu skóflustung-
una að fjölskyldugarði i austurenda Laugardals á laugardag. Garðurinn
mun verða 4,8 hektarar að flatarmáli og áætlað er að hann verði opnaður
i sumarbyrjun árið 1993. DV-mynd Anna
Sjálfstæöisyfirlýslng Úkraínu:
Einna afdrifaríkust
fyrir ríkjasambandið
- segir Ólafur Egfisson, sendfiierra íslands í Sovétríkjunum
„Það er allt með kyrrari kjömm
nú heldur en verið hefur en það safn-
aðist mikill mannfjöldi saman vegna
minningarathafnarinnar og útfarar
fómarlamba valdaránsins. Búið er
að fjarlægja að mestu allt lauslegt
við stjómarsetur Rússlands en þó er
mikið af ahs kyns drasli tíl hliðar við
bygginguna," sagði Ólafur Egilsson,
sendiherra íslands í Sovétríkjunum.
Eitt málefni er umfram önnur ofar-
lega á baugi en það er sjálfstæðisyfir-
lýsing Úkraínu.
„Úkraína er eitt af stærstu og öflug-
ustu ríkja Sovétsambandsins svo
ákvörðun þeirra er ein sú afdrifarík-
asta fyrir ríkjasambandið," sagði Ól-
afur.
Kemur yfirlýsingin nokkuð á óvart
þar sem gert hafði veriö ráð fyrir að
Úkraína gerðist aðih að nýjum sam-
bandslagasamningi en þingið hafði
ákveðið aö fresta endanlegri um-
ræðu um málið þar til í september.
Nú hefur hins vegar verið lýst yfir
sjálfstæöi ríkisins en samkvæmt
skilyrðum sovéskrar löggjafar þarf
samþykki þjóöar um úrsögn úr ríkja-
sambandinu. Er þjóðaratkvæða-
greiðsla áætluð 1. desember næst-
komandi og kemur þá í ljós hvort
almenningur er samstíga stjórnvöld-
um. Úkraína er sjöunda Sovétlýð-
veldið sem lýsir yfir þeim ásetningi
að vera ekki aðhi að nýju ríkjasam-
bandi og því aðeins átta eftir.
Er mikil spenna á stjómmálasvið-
inu?
„Hver stóratburðurinn rekur ann-
an og á morgun kemur sovéska þing-
iö í fyrsta sinn saman eftir valda-
ránsthraunina. Svo miklar eru svipt-
ingarnar að menn segja að ekkert
þessu líkt hafi gerst síðan á tímum
byltingarinnar árið 1917. Ástand
þjóðmála heldur áfram að taka á sig
nýja mynd.“
-tlt
í dag mælir Dagfari_______________
Markús og Perlan
Eftir að Markús Öm Antonsson
tók við borgarstjórastöðunni í
Reykjavík hefur hann látíð tvö mál
tíl sín taka. Annars vegar vhdi
hann afstýra neyðarástandi í borg-
inni sem varð til þess að lögreglu-
stjóri lofaði að fjarlægja ribbaldana
úr miðbænum og taldi þaö best
gert með því að loka pylsuvögnun-
um í miðbænum. Hitt málið, sem
Markús hefur haft afskipti af, er
kostnaðurinn við Perluna. Hann
hefur þó enn ekki kallað á lögreglu-
stjóra vegna þess máls, né heldur
eru uppi tihögur um að loka veit-
ingastaönum í Perlunni þótt þar
séu seldar pylsur.
Hvort heldur hótun lögregíu-
stjóra um að taka ribbaldana úr
umferð hefur verið hrint í fram-
kvæmd eöa pylsuvagnárnir lokað-
ir, þá hefur ekki frést af ólátum í
miðbænum svo heitíð geti síöan
Markús tók í taumana. Það vanda-
mál er aö mestu úr sögunni, sem
sannar að það getur borgað sig að
skipta um borgarstjóra. Ribbaldar
léku lausum hala meðan Davíð var
borgarstjóri en gera það ekki leng-
ur, nema þegar ráðherrarnir eru á
ferðinni. Lögreglan fylgist með
þeim.
Hitt vandamálið í Reykjavíkur-
borg er öhu vandmeðfamara. Það
er að segja kostnaðurinn við Perl-
una. Enginn mun nefnilega vita
með vissu hvað þetta mannvirki
hefur kostað og enga ribbalda hægt
að handtaka og lögreglustjóri hefur
að minnsta kostí ekki ennþá fengið
fyrirmæh um að fjarlægja söku-
dólgana. Verða menn þá líka að
hafa það í huga að vígðir menn
hafa blessað Perluna og lýst stað-
inn friðhehagan. Markús veröur
þess vegna að finna sökudólgana í
fjöru annars staðar en innanbúðar
í Perlunni, ef hann á annað borð
ætlar aö sanna einhveija sök.
Og svo er það stóra spumingin.
Er það sök að byggja svona fahegt
veitingahús? Er það sök aö það
kosti peninga? Nýi borgarstjórinn
verður líka að muna að það er Hita-
veitan sem byggði Perluna og þaö
vom og em hennar eigin peningar
sem hafa farið í útgjöldin. Það kost-
ar Reykvíkinga ekki neitt. Það
sagöi Davíð alltaf og kjósendur
trúöu honum. Hitaveitan hefur
ekki þurft að taka lán og Hitaveitan
hefur ekki þurft að hækka hita-
veitugjöldin, sem þó hefði út af fyr-
ir sig veriö sanngjamt, vegna þess
að Reykvíkingar eiga það skhið að
Hitaveitan byggi veitingahús.
Reykvíkingar eru ekki of góðir að
borga sín veitingahús.
Einmitt af því Perlan er okkur
aö kostnaðarlausu er hálffurðulegt
að borgarstjórinn sé að skipta sér
af þeim reikningum sem berast
vegna byggingarinnar. Reykjavík-
urborg á að vísu Hitaveituna og
borgarstjórnin er kosin af Reykvík-
ingum, en að ööm leyti er þetta
mál öðrum óviðkomandi en þeim
sem stjórna Hitaveitunni og svo
auðvitað guði, sem heldur verndar-
hendi sinni yfir Perlunni eftír að
Davíð hættí sem borgarstjóri.
En ekki hefur guð beðið Markús
Öm að heimta rannsókn á útgjöld-
unum. Ekki hefur minnihlutinn í
borgarstjóm beðið um þessa rann-
sókn enda er minnihlutinn útí að
aka og hefur ekki haft afskipti af
borgarmálum síðan hann var í
meirihluta.
Hvað er það þá sem vakir fyrir
Markúsi? Hann ætlar þó ekki að
fara að þvo hendur sínar af þessu
máh og varpa einhverri skuld á
fyrrverandi borgarstjóra? Varla er
hann sá fantur, eftir að Davíð valdi
hann prívat og persónulega til að
taka við af sér?
Davíð Oddsson á að skrifa Mark-
úsi bréf og heimta skýringar, alveg
eins og hann skrifaði forstjóra
Byggðastofnunar bréf og heimtaöi
afsökun. Markús á að biðja Davíð
afsökunar á þessari framhleypni
sinni að vhja upplýsa hvað Perlan
kostar. Það kemur engum við og
skiptir engan máli. Hitaveitan
byggir Perluna frítt eins og allir
vita.
Markús borgarstjóri getur kallað
á lögreglustjóra til aö fjarlægja
ribbalda úr miðbænum. En hann á
að láta aðra ribbalda í friði, vegna
þess að það gerir ekkert tíl þótt
Perlan fari einum mhljarði króna
fram úr áætlun, meöan við höfum
tryggingu fyrir því að pylsuvögn-
unum í miðbænum er lokað. Söku-
dólgar í áflogum eru miklu hættu-
legri en þeir sökudólgar sem nýta
þá peninga sem eru afgangs tíl
þarfra verka og merkra bygginga í
guðs ncifni.
Dagfari