Dagblaðið Vísir - DV - 10.01.1992, Blaðsíða 4

4
FÖSTUDAGUR 10. JANÚAR 1992.
Fréttir____________________________________________________________________________dv
Kj arasamningaviðræður hefjast að likindum fyrir alvöru í næstu viku:
Föst krónutöluhækkun
en ekki prósentuhækkun
- er það sem aðilar vinnumarkaðarins ræða nú um
Talið er víst að alvöru kjarasamningaviðræður hefjist í næstu viku. Menn eru sammála um að náist ekki kjarasamn-
ingar á tveimur til þremur vikum muni mikil harka hlaupa í samningana og að þeir geti dregist fram á sumar
eða jafnvel til haustsins.
Á yfirborðinu virðist sem ekkert
sé að gerast í viðræðum verkalýðs-
hreyfingarinnar og vinnuveitenda.
Það er gömul reynsla af því að þegar
hvað minnst virðist um að vera í
kjarasamningum, eftir að þeir eru á
annað borð hafnir, er unnið á fullu
bak við tjöldin. Þannig er það líka
nú. Útkoman er sú að tahð er víst
að alvöru kjarasamningar hefjist í
næstu viku.
Beðið eftir efna-
hagsaðgerðum
Verkalýðshreyfingin setti það sem
skilyrði í haust að gengið yrði frá
sérkjarasamningum áður en aðal-
kjarasamningur yrði gerður. At-
vinnurekendur hafa neitað að gera
nýja sérkjarasamninga, það gerðu
þeir í samningaviðræðum fyrir jól.
Nú mun hafa orðið að samkomulagi
að báðir aðilar gefi eftir í þessum
efnum og aö sérkjarasamningar og
aðalkjarasamningar verði ræddir
samhiiða.
Aðilar vinnumarkaðarins benda á
að það sé óraunhæft og raunar von-
laust að hefja aðalkjarasamningavið-
ræður fyrr en ljóst er hveming efna-
hagstillögurnar hta út endanlega. Nú
er útht fyrir að efnahagstihögurnar
verði afgreiddar frá Alþingi í næstu
viku og að þá fari kjarasamningavið-
ræðumar í gang fyrir aivöru.
Kröfur verkalýðs-
hreyfingarinnar
Þeir aðilar vinnumarkaðarins sem
DV hefur rætt við segja að ef einhver
árangur á að nást í komandi viðræð-
um verði báðir aðilar að gefa eftir frá
því sem verið hefur síðustu vikum-
ar. Verkalýðshreyfingin að gefa eftir
varðandi sérkröfur og vinnuveitend-
ur að taka einhveijar af kröfunum
til greina.
Samhhða sérkjaraviðræöunum
fari aðalkjarasamningar í gang. Þar
verður verkalýðshreyfmgin uppi
með nokkrar forgangskröfur. Þar
ber hæst kröfuna um að lægstu laun
hækki.
Guðmundur J. Guðmundsson,
formaður Dagsbrúnar, sagði að und-
an því yrði ekki vikist að hækka laun
á bilinu 50 til 70 þúsund krónur á
mánuði. Menn telja að ófært sé að
hækka þau um einhverja prósentu-
tölu sem síðan gangi upp alla launa-
stiga í þjóðfélaginu. Því er nú rætt
um að laun hækki um einhverjafasta
krónutölu, líkt og gert var í desemb-
er 1986. Þessi krónutalaf komi síðan
ofan á aðra og hærri launataxta
þeirra félaga sem eru með lausa
samninga.
Þórarinn V. Þórarinsson, fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitendasam-
bandsins, segir að það sé ekkert slag-
orð hjá vinnuveitendum að um kaup-
hækkanir verði ekki að ræða. Þar
skipti ekki máh hvort menn séu að
tala um fasta krónutöluhækkun eða
prósentuhækkun. Staðan í þjóðfélag-
inu sé einfaldlega þannig að ekkert
svigrúm sé til launahækkana.
Þáttur ríkisstjórnarinnar
Varðandi sérkröfur segja verka-
lýðsforingjar aö ekki verði komist
hjá að tryggja betur en nú er atvinnu-
öryggi fiskvinnslufólks. Þá er einnig
ljóst að gerð veröur krafa um að rík-
isstjómin komi inn í kjarasamninga-
viðræðumar.
Verkalýðshreyfingin mun gera
flórar meginkröfur á hendur ríkis-
stjórninni.
í fyrsta lagi að hún sjái til þess að
nafnvextir verði lækkaðir í 10 til 11
prósent og raunvextir í 6 til 7 prósent.
I öðru lagi að skattleysismörkin
verði hækkuð.
í þriðja lagi að fyrirhuguð skerðing
á elh- og örorkuiífeyri, sem boðuð er,
verði milduð frá því sem fyrirhugað
er.
Og í fjórða lagi að ríkisstjórnin beiti
Fréttaljós:
Sigurdór Sigurdórsson
sér fyrir því að staða fiskvinnslunnar
verði bætt frá því sem nú er.
Víst má telja að þaö verði þungt
fyrir fæti hjá aðilum vinnumarkað-
arins að fá ríkisstjómina til aö koma
inn í kjarasamningana að þessu sinni
eins og ríkisstjómir hafa oft gert á
undanfórnum árum. Miðað við þann
samdrátt og niöurskurð sem hún
beitir sér fyrir um þessar mundir
telur hún sig án efa ekki ailögufæra
í kjarasamningum.
Ótti um gengisfellingu
Guðmundur J. Guðmundsson segir
að ýmsir aðilar í þjóðfélaginu þrýsti
á um að gengið verði fellt. Talað sé
um að raungengi krónunnar sé of
hátt. Hann segir marga óttast að nýir
kjarasamningar verði notaðir til að
réttlæta 4 til 5 prósent gengisfelhngu.
Þórarinn V. Þórarinsson segir að
þeir séu margir í þjóöfélaginu sem
telji þá VSÍ-menn galna að tala um
að gengið verði óbreytt á meðan þjóð-
artekjurnar falli um 6 prósent.
„Við emm nú samt þeirrar skoðun-
ar að það sé hægt og ætlum okkur
að veija gengið. Við teljum það bestu
lausnina, bæöi fyrir fyrirtæki og al-
menning. Við erum tilbúnir til að
gera kjarasamninga á þeim nótum
að veija gengið. En það verður ekki
gert ef um launahækkanir verður að
ræða. Gömlu viðhorfin eru þau að
þegar þjóðartekjur dragast saman
beri að feha gengið.og færa fé til út-
flutningsgreinanna. Við erum þeirr-
ar skoðunar að þetta sé úrelt og að
lausnin sé að hafa verðbólgu hér
lægri en í viðskiptaiöndum okkar og
leysa vandann á þann veg. Gengis-
felling myndi kohvarpa öllum mögu-
leikum á að halda kostnaði í þjóðfé-
laginu niðri. Hins vegar er ljóst að
kostnaðarhækkanir innanlands
vegna launahækkana myndu koh-
varpa möguleikum þess að halda
öðrum þáttum niðri. Stöðugt gengi
er mikilvægt markmið en það getur
aldrei staðið sem eina markmiðið,"
segir Þórarinn V. Þórarinsson.
Löng samningalota
framundan
Það er alveg ljóst að ströng samn-
ingalota er framundan hjá aðilum
vinnumarkaðarins. Guðmundur J.
Guðmundsson segir að hann vonist
til að kjarasamningar liggi fyrir í fe-
brúar.
„Takist það ekki geta samningar
dregist fram á vor og jafnvel allt til
næsta hausts. Þá mun líka færast
harka í málin,“ sagði Guðmundur í
samtali við DV.
Hann sagði líka að ef fullur vilji
væri fyrir hendi th að ná kjarasamn-
ingum væri það hægt fyrir lok febrú-
ar, jafnvel þótt samningsstaðan sé
þröng og erfið um þessar mundir.
Þórarinn V. Þórarinsson tekur
undir þetta og segir að ef kjarasamn-
ingar takast ekki á tveimur th þrem-
ur vikum eftir að þær hefjast fyrir
alvöru, geti þær dregist von úr viti,
jafnvel allt fram á næsta haust.
Verkfallsheimildir
Verkamannasamband íslands hef-
ur skorað á aðildarfélög sín að afla
sér verkfallsheimilda fyrir næstu
mánaðamót. Þess vegna er eðlilegt
að spurt sé hvort allsheijarverkfall
sé inni í myndinni. Mjög ótrúlegt er
að svo sé. Atvinnuástandið um aht
land er þannig að engin von er th
þess að almenningur samþykki að
fara í langt verkfall.
Aftur á móti munu aðhdarfélög
Verkamannasambandsins vera aö
huga að skyndiverkfóllum, líkt og
Dagsbrún gerði í desember, ef harka
færist í samningaviðræðurnar.
Bjöm Grétar Sveinsson, formaður
Verkamannasambandsins, vildi ekk-
ert um það segja hvemig aðgerðum
yrði hagað, þegar hann var spurður
hvers vegna Verkamannasambandið
hefði óskað eftir að félögin öfluðu sér
verkfallsheimhdar.
„Ég vil aðeins segja að það er full
alvara á bakvið þá ósk okkar að fé-
lögin afli sér verkfallsheimhdar."
-S.dór
Bergur Hallgrímsson sfldarsaltandi:
Ríkisstjórnin á að
tryggja okkur markaðinn
„Það er ekkert mál að salta í þess-
ar 100 þúsund tunnur fyrir Rúss-
landsmarkað ef það kemur grænt
ljós á að það megi fara að salta. Ég
treysti mér vel til að salta 20 þusund
tunnur á mánuði," ségir Bergur Hah-
grímsson, framkvæmdastjóri Pólar-
shdar hf. á Fáskrúðsfirði.
„Hins vegar þori ég ekkert um það
að segja hvort Rússar em borgunar-
menn fyrir þessari shd. En öh okkar
viðskipti við Rússa hafa veriö á þann
veg að þeir skulda okkur ekki neitt.
Á meðan ríkisstjómin er með aht
landbúnaðarkerfið í botnlausri vit-
leysu þá fmnst mér að það ætti að
vera htið mál fyrir þá að tryggja okk-
ur Rússlandsmarkað. Þar er kannski
verið að tryggja okkur markað fyrir
síldarafurðir næstu hundrað árin.
En landbúnaðarkerfið er á fahanda
fæti og getur aldrei annað en hrunið
eins og það er rekið í dag.“
„Það má ekki dragast öhu lengur
aö taka af skarið með hvort af samn-
ingnum við Rússa verður ef það á
að nást að salta umsamið magn af
shd. Ég skal hins vegar ekkert um
það segja hvort það tekst að salta upp
í ahan samninginn en það er alltaf
möguleiki," segir Hermann Hansson,
kaupsfélagsstjóri Kaupfélags Aust-
ur-Skaftfehinga.
„Við erum að tala um vömskipti í
þessu tilfelli. Það þarf að tryggja
þeim lán sem þeir borga svo aftur
með vörum sem við kaupum af þeim.
Ef við treystum þvi að þeir geti af-
greitt vörur th okkar eins og við ætl-
um að afgreiða vörur til þeirra, þá
er ég ekki sannfærður um að þetta
sé mikil áhætta. Shk viðskipti hafa
tíðkast í langan tíma við þjóðir sem
hafa átt í efnahagslegum erfiðleikum
eins og til dæmis Pólveija."
„Ég tel ákaflega hæpið að það náist
að salta upp í samninginn. Ég held
að loðnubátamir séu búnir að veiða
það mikið af síld sem hefur farið í
bræðslu að það geti reynst erfitt að
standa við umsamið magn. Ég held
að þetta sé borin von. Mitt mat er
að við ættum að salta í svona 50 þús-
und tunnur á þessari vertíð og sofa
svo á afganginum þangað th í haust,"
segir Unnar Björgólfsson hjá Frið-
þjófi hf. á Eskifirði.
„Þó kerfið sé hrunið þarna í Sovét
þá er þaö enn sama fólkið sem býr
þar. Það eru ýmsar vörur sem við
þurfum frá Rússum, svo sem olia,
varahlutir og fleira, svo ég held að
áhættan af þessum viðskiptum sé
ekki mikh fyrir okkur.“
-J.Mar