Dagblaðið Vísir - DV - 10.01.1992, Blaðsíða 5

FÖSTUDAGUR 10. JANÚAR 1992.
5
Fréttir
Framkvæmdastjóri Verslunarráðs
vill kanna niðurfærsluleið
- telur heildarsamnlnga dragast til hausts
„EkM er ólíklegt aö þróunin á
vinnumarkaönum á árinu verði sú
aö heildarsamningar frestist að
minnsta kosti fram á haust,“ segir
Vilhjálmur Egilsson, framkvæmda-
stjóri Verslunarráðs íslands, í
„minnisblaði um efnahagsmál", sem
hann hefur tekið saman.
Vilhjálmur segir að af einstökum
hópum launþega megi helst búast við
því að kennarar taki sig til og fari í
verkfall rétt fyrir þann ’tíma sem
próf eigi að heíjast í vor. Aðstæður
séu þannig að hæpið sé að nokkrir
raunhæfir kjarasamningar fengjust
samþykktir á fundum í verkalýðsfé-
lögunum. Erfitt sé að ímynda sér að
félagsmenn fjölmenni á fundi til að
samþykkja samninga um engar al-
mennar launahækkanir. Þá hljóti frá
sjónarhóli verkalýðsfélaganna að
vera eins gott að reyna að geyma
heOdarsamningana þangað til eitt-
hvað sé að hafa.
Vilhjálmur minnir á reynslu Finna
frá síðasta ári þar sem ætlunin var
að fara niðurfærsluleið, lækkun
kaupgjalds og verðlags. Haustið 1988
var mikið fjallað um niðurfærsluleið
hér á landi. Grundvöllur fyrir henni
reyndist ekki vera þá en staðan gæti
verið orðin önnur á yfirstandandi
ári, að sögn hans. Samdráttur fram-
leiðslunnar í landinu er nú til dæmis
áætlaður 4,1 prósent en varð 0,8 pró-
sent 1988. Þá voru eftirspumarað-
stæður og væntingar á vinnumark*
aði aðrar en nú. Ef atvinnuleysi
stefnir í óþolandi stærðir samhliða
háum raunvöxtum og engu verður
frekar um þokað í lækkun á útgjöld-
um og eftirspum opinberra aðila eft-
ir lánsfé, þá verði ekki nema um
tvennt að ræða: Annars vegar að
leyfa verði á erlendum gjaldmiðlum
að hækka, sem sé gengisfellingu
krónunnar, eða þá að fara niður-
færsluleið að sögn Vilhjálms EgOs-
sonar. Hvort tveggja mundi vinna
gegn atvinnuleysi og leiða til lægri
raunvaxta. Aðilar vinnumarkaðar-
ins ættu nú þegar að taka möguleik-
ann á niðurfærsluleið inn í þær við-
ræður, sem hafa staðið um nýja
kjarasamninga, að sögn fram-
kvæmdastjóra Verslunarráðs.
-HH
Fjölmargir bændur mótmæltu samningsdrögunum á fundinum á Hvammstanga. DV-mynd Magnús Ólafsson
Bændafundurinn á Hvammstanga:
Viðurkenna þarf
sérstöðu íslands
Magnús Ólalsson, DV, Húnaþingi:
Á fiölmennum bændafundi á mið-
vikudagskvöld á Hvammstanga var
einróma samþykkt ályktun þar sem
þess var krafist að ríkisstjórnin hafn-
aði fyrirliggjandi drögum að Gatt-
samkomulagi.
Þá var þeirri áskorun beint til land-
búnaðarráðherra og alþingismanna
Norðurlandskjördæmis vestra og
Vestfiarða að vinna ötuOega að því
að sérstaða íslensks landbúnaðar
komi skýrt fram í áframhaldandi
Gatt-viðræðum og fáist viðurkennd
með skýrum sérákvæðum við endan-
lega samningsgerð.
Gunnar Sæmundsson, formaður
Búnaðarsambands V-Húnavatns-
sýslu, sagði að menn óttuðust að ut-
anríkisráðherra gæfi þær yfirlýsing-
ar erlendis að erfitt verði að snúa til-
baka. íslendingar munu áfram verða
aðilar að Gatt og hafa af því hagnað
á mörgum sviðum, en við vOjum hins
vegar að sérstaða íslands í landbún-
aðarmálum verði tryggð og viður-
kennd af öUum aöilum innan Gatt.
Málið snýst um þaö hvort ætlurún
sé að framleiða matvörur fyrir ís-
lendinga með innlendu eða erlendu
vinnuafli.
Stefán Á. Jónsson, bóndi á Kagaö-
arhóli, gagnrýndi marga þætti í fyrir-
liggjandi drögum og lýsti miklum
vonbrigöum meö ummæli utanríkis-
og viðskiptaráðherra varðandi
samningsdrögin. „Þjóðin vill ekki
innflutning á landbúnaðarvörum og
það er hart ef þingmenn ætla að
neyða innflutning inn á þjóðina,"
sagði Stefán.
Fjölmargir bændur tóku tfi máls
og gagnrýndu samningsdrögin. Það
gerðu einnig allir þeir þingmenn sem
á fundinn mættu. Einar Guðfinns-
son, þingmaður Sjálfstæðisflokksins
á Vestfiörðum, sagði að íslendingar
ættu að taka þátt í viðræðum um
Gatt-samninga með fuUri reisn því
þeir væru okkur mikilvægur á mörg-
um sviðum. Um landbúnaðarkaflann
sagði hann að þar yrði ríkisstjórnin
að leggja áherslu á okkar sérstöðu
og tilgreindi síðan nokkur skOyrði
sem hann vildi setja fyrir samkomu-
laginu.
„Hljóta að íhuga úrsögn
úr Neytendasamtökunum"
- segir formaður Verkalýðsfélags A-Húnvetninga
Magnús Ólafeson, DV, Húnaþingi:
„Félagar í verkalýðshreyfingunni
hljóta að íhuga úrsögn úr Neytenda-
samtökunum vegna ummæla for-
manns þeirra samtaka í fiölmiðlum
um landbúnaöarkafla Gatt-samn-
ingsins," sagði Valdimar Guðmanns-
son, formaður Verkalýðsfélags Aust-
ur-Húnvetninga, á fiölmennum fundi
á Hvammstanga á miövikudags-
kvöld.
„Það er andstætt hagsmunum
verkafólks að landbúnaðarvörur
verði fluttar til landsins,“ sagði hann
ennfremur og las upp úr mörgum
ályktunum verkalýðsfélaga þar sem
hugmyndum um innflutning land-
búnaðarvara er mótmælt.
Bjarni Þór Einarsson, sveitarsfióri
á Hvammstanga, benti í sínu máli á
að um 40% af störfum í Vestur-
Húnavatnssýslu væru við landbún-
að. Samdráttur í þeirri atvinnugrein
hefði því afgerandi áhrif á búsetu i
því héraði þar sem meginhluti þjón-
ustunnar væri á einn eða annan hátt
tengdur landbúnaði.
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna:
Nýjar reglur um um-
búðamerkingar geta
valdið erf iðleikum
„Nýjar reglur um umbúðamerk-
ingar í Þýskalandi geta valdið Söl-
umiðstöð hraðfrystihúsanna
ákveönum erfiðleikum á meöan
breytingarnar ganga yfir því við
þurfum að breyta nokkrum tegund-
um af öskjum sem við höfum notað
en við erum bjartsýn á að við leysum
það mál og raunar er nú þegar er
unnið að því,“ segir Alda Möller,
matvælafræðingur í markaðsdeOd
Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna.
„Þjóðverjar eru mjög meðvitaðir
um umhverfismál. Eitt af því sem
veldur þeim áhyggjum er hvað þeir
eiga erfitt með að losa sig við sorp.
Það verður sífellt meira áhyggjuefni.
Um helmingur aOs úrgangs sem fell-
ur til er ýmiss konar umbúðir. Því
var það að umhverfisráðherra
Þýskalands gaf út tilskipun um að
ákveðið hlutfall umbúða ætti að end-
umota eða vera endurnýtanlegt.
Þetta sætti gagnrýni í Þýskalandi
uns iðnaðurinn þar í landi ákvað að
taka máUð upp á sína arma og bjó
til kerfi sem kallað er Das Duale
System sem má þýða lauslega á ís-
lensku sem tvínýtingarkerfi.
Jafnframt var ákveðið að setja
ákveðna merkingu á umbúðir sem
fara í endumýtingu, svokaUaðan
grænan punkt. Hann táknar að það
sé búið að borga undir móttöku og
endurvinnslu þessara ákveðnu um-
búða.
Á sama tíma er rekinn mikiU áróð-
ur í Þýskalandi fyrir því að neytend-
ur kaupi frekar vömr með þessu
merki til að örva endurnýtingu á
umbúðum. Þetta er ekki komið í al-
menna notkun enn, það mun þó ekki
líða á löngu uns svo verður.
Við erum þegar byijuð á að nota
umbúðir merktar með grænum
punkti á neytendapakkningum sem
við seljum undir merkjum kaupenda
til Þýskanlands en ekki á vörum sem
við seljum undir merkjum SH. Nú
er unnið að því skoöa hver viöbrögð
okkar við þessum reglum verða. Við
búumst ekki við að þetta verði okkur
til neinna vandræða. Sérstaklega
ekki þar sem við erum mjög tíman-
lega í þessu. Við höfum gott samband
við þýska kaupendur og komum þvi
fljótiega auga á að þetta var eitthvað
sem þeir ætiuðu sér að gera fljótlega.
Evrópubandalagið er að reyna að
samræma reglur fyrir aðildarlönd
sín og þar verða örugglega einhverj-
ar málamiðlanir en niðurstaðan
verður líklega sú að það verða um-
hverfismerkingar á mörgum vörum,
jafnframt því sem reynt verður að
nota minna af umbúðum en nú er
gert. Það hefur verið nokkuð um það
að vörum okkar hafi verið endur-
pakkað erlendis í smærri einingar
en þarna opnast möguleiki fyrir okk-
ur að vinna meira í neytendaumbúð-
ir. Því það verður til mikils óhagræð-
is að þurfa að tvípakka sömu vöru-
tegundinni. Það hefur því verið
ákveðið að líta ekki á þetta sem
hindrun heldur að aðlaga okkur
breyttum aðstæðum og sjá þarna ný
tækifæri." -J.Mar
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna:
Útlutningur
dregst saman
- verðmætin aukast
HeOdarverðmæti útflutnings Sölu-
miðstöðvar hraöfrystihúsanna árið
1991 á sjávarafurðum námu tæplega
19,8 mOljörðum króna miðað við
CIF-verðmæti. AUs flutti SH út 85
þúsund tonn af sjávarafurðum til
þriggja heimsálfa á móti 94 þúsund
tonnum áriö áöur. Árið 1990 seldu
samtökin sjávarafurðir fyrir tæplega
19 milljarða króna sem er 4 prósent
verðmætaaukning á milli ára. Hins
vegar dróst heildarútflutningur sam-
an um 10 prósent í magni, sem meðal
annars endurspeglar aflasamdrátt
útgerðarinnar.
Evrópumarkaður er stærsti mark-
aður Sölumiðstöðvarinnar, þangað
fóru 52 prósent af heOdarsölunni á
síðasta ári. Bandaríkin eru stærsta
einstaka viðskiptalandið en þanagö
fóru 22 prósent af framleiðslunni.
TO Bretiands voru seldar sjávaraf-
urðir fyrir 2,8 mOljarða króna, til
Frakklands fyrir fyrir 3,7 mOljarða
króna og til Þýskalands fyrir tæpa 3
mOljarða króna.
TO Bandaríkjanna voru seldar
sjávarafurðir fyrir um 5,5 mOljarða
króna og til Asíu fyrir um 2,8 millj-
arða króna.
Á nýliðnu ári hóf Sölumiðstöðin
útflutning á hrossakjöti tO Japans.
Um er að ræöa fitusprengt kjöt, sem
er aö mestu úrbeinað fyrir flutning,
meðal annars til að draga úr flutn-
ingskostnaði. Alls voru flutt út 55
tonn að andvirði 30 miOjónir króna.
-J.Mar