Dagblaðið Vísir - DV - 03.11.1992, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 3. NÓVEMBER 1992.
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91)63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF., ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð í lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Valdapatt og kreppusmíði
Enginn fer með raunveruleg völd í landinu um þess-
ar mundir. Ríkisstjórnin neitar að taka við þeim úr
höndum helztu aðila vinnumarkaðarins, sem hafa farið
með þau í rúmar tvær vikur án þess að ná samstöðu
um aðgerðir. Hún segist bíða eftir tillögum þeirra.
Þegar á reyndi, þótti launamannaarmi byltingarhðs-
ins sem atvinnurekendaarmurinn ætlaði að seilast of
langt í vasa launamanna við að breyta skattlagningu á
fyrirtæki yfir í skattlagningu á almenning. Launa-
mannaarmurinn fékk því bakþanka í byltingunni.
í fyrstu virtist sem valdaránið mundi takast, því að
það var stutt þingmönnum úr stjómarliðinu, sem vildu,
að horfið yrði frá þeirri braut að leyfa fyrirtækjum og
byggðarlögum að verða gjaldþrota og að halda verð-
bólgu og krónugengi fóstu í aðvífandi kreppu.
Byltingarhðið er ennþá nokkurn veginn sammála um,
að rjúfa verði ríkjandi kreddu og innleiða í þess stað
fyrri kreddu, sem felur í sér, að fyrirtæki og byggðarlög
megi helzt ekki verða gjaldþrota og að nota megi hin
hefðbundnu stjómtæki verðbólgu og gengislækkana.
Byltingarhðið var ennfremur sammála um, að eðh-
legt væri, að eitthvað af skattabyrðum atvinnulífsins
færi yfir á herðar launafólks. Hins vegar virðist bylting-
in hafa farið af stað, án þess að óformlegt samkomulag
væri um, hversu langt mætti ganga á þessu sviði.
Höfuðgarpar byltingarinnar eru í Atvinnumálanefnd,
þar sem ráðuneytisstjóri forsætisráðherra stjórnar
fundum. Þeir hafa legið niðri á byltingartímanum, en
nú eru einstakir byltingarmenn famir að kaha eftir
fundi á þeim dæmigerða vettvangi þjóðarsáttar.
Líklegt má telja, að ríkisstjóminni takist að tefla
taugastríðið við atvinnulífið á þann hátt, að samkomu-
lag náist um síðir á vettvangi Atvinnumálanefndar um
þjóðarsátt, sem taki jafnmikið eða meira tihit 111 kreddu
ríkisstjómarinnar en kreddu byltingarsinna.
Við flestar aðstæður er hagstætt að hafa stjórnleysi
á borð við það, sem nú ríkir. Engar mikilvægar ákvarð-
anir eru teknar og þar með sparast kostnaðurinn, sem
reynslan sýnir, að fylgir öllum mikilvægum ákvörðun-
um. Fólk fær að ganga th starfa sinna í friði.
Því miður er núverandi stjómleysi ekki í anda taó-
ismans, heldur er það bara logn fyrir storm mikhvægra
handaflsaðgerða, sem munu gerbreyta aðstæðunum,
sem fólk og fyrirtæki starfa við. Þessar handaflsaðgerð-
ir munu taka ghdi með nýjum fjárlögum um áramót.
Það er sama, hversu mikið af hvaða kreddum verður
ofan á í yfirvofandi handaflsaðgerðum. Niðurstaðan
verður enn eitt áfalhð fyrir aha, sem vilja áætla fram í
tímann fyrir sínar fjölskyldur eða sín fyrirtæki. Hún
er enn ein staðfesting þess, að marklaust sé að áætla.
Tæpum tveimur mánuðum fyrir áramót veit enginn,
hvort aðstöðugjald verður th um áramót, hver skattþrep
verða í tekjuskatti og útsvari, hve mörg þrep verði í
virðisaukaskatti og hvaða vörur og þjónusta falli undir
hvert þrep. Fjárlagafrumvarpið er nafnið eitt.
Þetta er alger andstæða við friðsælt aðgerðaleysi taó-
ismans og hugmyndafræði frjálshyggjunnar. Þetta er
taugaveiklaða lognið fyrir storm nýrra handaflsaðgerða
að hætti miðstýringarhyggju. Þetta er hvatning þess,
að fólk og fyrirtæki leggi árar í bát.
Valdapattstaðan og nagandi óvissa um opinbert hand-
afl ahra næstu vikna kæfir íslenzkt framtak og framleið-
ir margfalt meiri kreppu en efni standa th.
Jónas Kristjánsson
Flugskýli og viðhaldsverkstæði Flugleiða hf. á Keflavíkurflugvelli. - „Það væri synd ef þetta mikla mannvirki
myndi eingöngu þjóna bættri vinnuaðstöðu Flugleiða,“ segir m.a. í grein Rannveigar. DV-mynd Ægir Már
Þarer
ástandið verst
Á Suðumesjum hefur verið al-
varlegt atvinnuleysi, ekki síst
kvenna, um langa hríð og stjóm-
völd hafa verið gagnrýnd fyrir að
taka ekki á málum af festu. Þó öll-
um ætti að vera ljóst að í dag telst
það vart verkefni stjórnvalda að
setja á laggir vinnustaði þá er mjög
miídlvægt að stjórnvöld hafi nána
samvinnu við heimamenn um með
hvaða hætti auka megi atvinnu-
tækifæri.
Atvinnumálanefnd Suðurnesja
hefur sett fram hugmyndir bæði
varðandi verkefni og vinnustaði
þ.á m. Bláa lónið og þær hugmynd-
ir þarf að skoða af mikilli alvöm.
Ég vil hins vegar stikla á nokkrum
atriðum sem hafa verið í umræð-
unni.
Fríiðnaðarsvæði
Það hefur verið í athugun hvort
hagkvæmt sé að stofna fríiðnaðar-
svæði við Keflavíkurflugvöll. Sú
skoðun hefur tekið of langan tíma
miðað við atvinnuástandið suður
frá og því er það mikils virði að nú
hillir undir niðurstööu í því máli
og mjög mikilvægt að niðurstaða
hggi fyrir þegar EES-samningur-
inn tekur gildi.
Áhugi bandarískra aðila á frhðn-
aðarsvæði hér er bundinn EES-
samningnum og möguleikanum aö
komast á hinn stóra Evrópumark-
að gegnum ísland. Á fríiðnaðar-
svæði gætu skapast jafnvel hundr-
uö starfa fyrir Islendinga.
Flugskýlið
Á sínum tíma fengu Flugleiðir
fyrirgreiðslu stjórnvalda til að
byggja viðhaldsskýh á Keflavíkur-
flugvelh og næstu daga verður vígð
stærsta bygging sem hefur verið
byggð á vegum innlendra aðila hér-
lendis.
Fyrirgreiðsla stjómvalda byggð-
ist einmitt á atvmnusjónarmiðum
og að með þessu opnuðust mögu-
leikar Flugleiða tíl að bjóða í við-
haldsverkefni hjá erlendum flugfé-
lögum. Nú reynir á að þetta gangi
eftir, ekki skortir hæfileikana né
getuna th að sinna slíkum verkefn-
um og þama gæfist kærkomið
tækifæri fyrir þá ungu menn sem
á hðnum árum hafa verið að
mennta sig á þessu sviði en hafa
misst vinnu vegna skipulagsbreyt-
inga og samdráttar. - Það væri
synd ef þetta mikla mannvirki
myndi eingöngu þjóna. bættri
vinnuaðstöðu Flugleiða.
Álver og EES
Stjómarandstaðan hefur ósjald-
an börið því við, m.a. í umræðu um
atvinnumál í Reykjanesi, að Al-
Kjallaririn
Rannveig
Guðmundsdóttir
alþingismaður
þýðuflokkurinn sjái ekkert nema
álver og EES og farið háðulegum
orðum um hversu htlu þetta skipti
í atvinnumálum kvenna. Ef ég vík
fyrst að álverinu er óumdeht að
mörg þjónustustörf verða th í
kringum slík stórfyrirtæki.
Það er hka staðreynd aö af 5-600
starfsmönnum við álverið i
Straumsvík hafa konur verið um
10 prósent starfsmanna á hðnum
árum. Fjöldi þeirra hefur jafnframt
almennt vaxiö í afleysingastörfum.
Með nútíma tækni sem innleidd er
í nýjustu álvenmum hefur fjöldi
kvennastarfa aukist í aht að 30%.
Æ fleiri eru að átta sig á hver
staða okkar verður ef við lendum
utan Evrópska efnahagssvæðisins
og sterkasta dæmið er yfirlýsing
Ingibjargar Sólrúnar, eins öflug-
asta stjórnarandstöðuþingmanns-
ins, um aö hún treysti sér ekki th
að segja við þjóöina að hún skuh
hafna samningnum. Sjálf hef ég
lagt áherslu á að það verður ekki
óbreytt staða hér hjá okkur ef við
verðum utan EES, staðan verður
verri þar sem keppinautar okkar,
t.d. Norðmenn, verða með toh-
fijálsan aðgang að þessum stóra
markaði en við ekki.
Tækifærin sem okkar atvixmuhfi
opnast með EES-samningnum eru
afar mikhvæg og meðal þeirra er
t.d. möguleikinn með fríiðnaðar-
svæði.
Eitt lítið skref
Á síðasta kjörtímabih þrýstu
konumar í þáverandi stjómar-
flokkum mjög á að ríkisvaldið veitti
fjármagn í að kanna leiðir varðandi
atvinnumál kvenna á landsbyggð-
inni en fjárveiting fékkst ekki. Fé-
lagsmálaráðherra réð síöan verk-
efnisstjóra tímabundið sem hafði
samráö við þá aðha úti um land
sem þá vinna að atvinnumálum.
í fyrra var loks fjárveiting th
stuðnings verkefnaþróunar og ný-
sköpunar kvennastarfa úti um
land og m.a. var í ár veitt fjármagn
th verkefnis sem farið hefur í gang
í Grindavík. Þar hefur verið opnuð
aðstaða fyrir atvinnulausar konur
sem viija þreifa fyrir sér með fram-
leiðslu eða samvinnu sín á mihi um
ný verkefni. Þetta er htið skref en
mörg slík geta skipt máh.
Vegaframkvæmdir
Áform ríkisstjómar um tvo mhlj-
arða í atvinnuskapandi verkefni
eru góð. Hins vegar er erfitt að rétt-
læta það við atvinnulaust fólk á
Suðumesjum að aðeins 80 mhljónir
komu í hlut Reykjaness og að ekki
hafi verið meira horft th mismun-
andi ástands í atvinnumálum kjör-
dæma í stað þess að skipta fjár-
magninu samkvæmt reglum um veg-
afé. Spuming er hvort ekki verður
að endurskoða þessa samþykkt með
tilhti th svæðanna og þeirra verkefna
sem fyrirhugað er að vinna.
Það er mikið áhyggjuefni hvernig
horfir í atvinnumálum og því verö-
um við að horfa opnum augum th
allra átta og leita fyrir okkur á
mörkuðum bæði austan hafs og
vestan samhhöa aðhdinni að EES.
Góð samvinna sveitarstjómar-
manna, ríkisvalds og þeirra sem
hlut eiga að máh er þýðingarmikil
th að byggja upp atvinnulífið. En
höfum það einnig hugfast að þrátt
fyrir allt mun stóriðja og EES-
samningurinn veita okkur skjót-
ustu uppsveifluna og uppsveifla er
það sem okkur vantar.
Rannveig Guðmundsdóttir
„Áform ríkisstjómar um tvo milljarða
í atvinnuskapandi verkefni eru góð.
Hins vegar er erfitt að réttlæta það við
atvinnulaust fólk á Suðurnesjum að
aðeins 80 milljónir komu í hlut Reykja-
ness..