Dagblaðið Vísir - DV - 03.11.1992, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 3. NÓVEMBER 1992.
15
Yfir lækinn til að sækja vatnið
.. talið að um eitt þúsund störf séu á sviði málmiðnaðar erlendis viö
skipasmíðar og skipaviðgerðir fyrir íslendinga."
Atvinnuleysi og veik staða at-
vinnulífsins eru alvarlegasta við-
fangsefni okkar um þessar mundir.
Stöðugt birtast fréttir af erfiöleik-
um í atvinnulífinu, uppsögnum
starfsfólks og atvmnulausum fiölg-
ar dag ffá degi. Það er þess vegna
ekki að undra að verkalýðshreyf-
ingin, vinnuveitendur og stjóm-
völd vinni nú saman að lausn þessa
vanda, sem ráðast þarf að tafar-
laust.
Fyrr í þessum mánuði birtust
skuggalegar tölur frá Félagi ís-
lenskra iðnrekenda og Landssam-
bandi iðnaðarmanna. Þar var frá
því greint að samdrátturinn það
sem af er þessu ári hefði reynst 6%,
í stað tveggja prósenta sem áður
var búist við. Þetta töldu forsvars-
menn iðnaðarins að svaraði til þess
að störfum í iðnaði hefði fækkað
um 800 til 1000 á árinu. Þetta era
engin smátíðindi.
Við skulum aðeins doka við og
skoða til hvers þetta svarar. Nú um
nokkurra ára skeið hafa menn háð
hetjulega baráttu fyrir því að fá
hingað til lands álver. Hver sendi-
nefndin á fætur annarri hefur lagst
í víking til þess að laða að erlenda
aðila sem vildu reisa slíka verk-
smiðju. Um tíma börðust byggðar-
lög um að fá slíka verksmiðju. Með
öðram orðum. Mikið skyldi til mik-
ils vinna.
Ef ég man rétt þá var áætlað að
600 manns gætu fengið störf við
álver þegar það yrði komið á kopp-
inn. Enginn skyldi gera lítið úr
ávinningi okkar af slíku álveri.
Hann yrði gríðarlegur. En þó er það
svo að fullbúið myndi álver af
þeirri stærðargráðu, sem Atlants-
ál-fyrirtækið hyggst reisa hér, ekki
skapa nema hluta þeirra starfa sem
tapast hafa í iðnaði hér á landi á
þessu ári einu.
KjaUaiixm
Einar K. Guðfinnsson
alþingismaður Sjálfstæðis-
flokksins í Vestfjarðakjördæmi
Bitur reynsla
Okkur hefur verið býsna tamt
íslendingum að tala um að leita
nýrra atvinnutækifæra. Sú hugsun
er áleitin í þjóðarvitundinni að
vinningsvonin sé handan við hom-
ið, í formi stórkostlegs ávinnings.
Þess vegna hefur gjarnan verið lagt
í stórkarlalegar lausnir sem átt
hafa að „redda“ öllu; í eitt skipti
fyrir öll.
Sú mikla og bitra reynsla, sem
við höfum fengið af slíku, hefur
vonandi fært okkur öllum heim
sanninn um að þannig verða ekki
framfarir eða breytingar í atvinnu-
málum. í þeim efnum verða ekki
stökkbreytingar, eða byltingar,
nema í undantekningartilvikun-
um.
Menn verða að láta af trúnni á
happdrættisvinningana en hyggja
fremur að því sem menn hafa þekk-
ingu og vit á; að einhveiju sem
menn þekkja og kunna. Það er
óþarfi að fara alltaf yfir lækinn til
þess að sækja vatnið.
Þess vegna ættu menn að fara
varlega í að fullyrða, eins og al-
gengt er, að það sé bara hluti af
tímans rás að heilu atvinnugrein-
amar þurrkist héðan út. Það sé
heldur ekkert mál, því alltaf
megi fá annað skip og annað fóra-
neyti.
Miklir möguleikar
Gunnar Svavarsson, formaöur
Félags íslenskra iðnrekenda, hefur
bent á þá athyglisverðu staðreynd
að innfluttur iðnvamingur í sam-
keppni við innlenda framleiðslu sé
ígildi 5.800 ársverka, eða 7 til 8
milljarða í launum. Og þegar fram
í sæki sé talið að hvert viðbótar-
starf í iðnaöi leiði af sér fjögur önn-
ur. Jafnframt vakti formaöur Fé-
lags íslenskra iðnrekenda athygli á
því að innflutningur á varningi
hliðstæðum þeim sem framleiddur
sé sé að verðmæti a.m.k. 20 millj-
arða. Það er því til mikils að vinna.
Nú er talið að um eitt þúsund störf
séu á sviði málmiðnaðar erlendis
við skipasmíðar og skipaviðgerðir
fyrir Islendinga. Hvað þarf að
breytast til þess aö snúa þessari
þróun við?
Það hlýtur að gefa augaleið að
hér séu gríðarleg ónotuð tækifæri
fyrir okkur íslendinga. Hin slæmu
rekstrarskilyrði útflutnings og
samkeppnisgreina okkar hafa hins
vegar komið í veg fyrir að við gæt-
um gripið þessi tækifæri. Of mikill
tilkostnaður, skattlagning og rangt
skráð gengi hafa fært útlendingum
störf sem við hefðum ella unnið hér
á landi.
Þess vegna er svo mikið í húfi að
menn taki myndarlega á við lækk-
un tilkostnaðar í íslensku atvinnu-
lífi. Sú tilraun, sem aðilar vinnu-
markaðarins, með tilstyrk ríkis-
valdsins, gera nú í þessum efnum,
er framlag tfl þess að skapa hér
fleiri störf. Ekki síst 1 atvinnugrein-
um sem þegar era tfl staðar og
reynsla er fengin af. Lækkun og
helst afnám kostnaðarskatta, eins
og tryggingargjalds og aðstöðu-
gjalds, er hður í þessu. Ekkert má
verða tfl þess að stöðva þá vinnu,
ef okkur á að takast að byggja upp
að nýju öflugt og fjölbreytt at-
vmnuhf.
Böl atvinnuleysis er ólýsanlegt
og óþolandi fyrir okkur sem þjóð.
Skjótasta leiðin tfl þess að bægja
því frá okkur er að skjóta stoðum
undir það atvinnulíf sem hér er
þegar tfl staðar. Þess vegna megum
við einskis láta ófreistað að efla
atvinnulíf okkar, þjóðinni allri tfl
hagsbóta.
Einar K. Guðfinnsson
„Sú tilraun, sem aðilar vinnumarkað-
arins, með tilstyrk ríkisvaldsins, gera
nú 1 þessum efnum, er framlag til þess
að skapa hér fleiri störf. Ekki síst í at-
vinnugreinum sem þegar eru til staðar
og reynsla er fengin af.“
Frjálsa kjötið
úr Mývatnssveit
„Hverjir hagnast ef bændur gefa samtök sin upp á bátinn?“ spyr greinar-
höfundur.
Fjölmiölar komust í feitt þegar
„frjálsu" lömbin hans Kára í Garði
voru seld í matvöraverslun allra
tíma, Kolaportinu. Innan um göm-
ul fót og lúna muni flaug kjötið
yfir afgreiðsluborðið. Heilbrigðis-
nefnd Reykjavíkur leyfði að selja
kjöt af nýslátraðu í húsnæði sem
fram tfl þessa hefur ekki þótt það
snyrtilegasta í Reykjavík. Fjölmiðl-
ar vora snöggir aö gera Kára að
píslarvætti eða hetju.
Segja má að mál Kára í Garði sé
skólabókardæmi um vanþekkingu
fjölmiðla. T.d. var látið í það skína
að lömbin væra ættuð út Garði en
staðreyndin er að skrokkamir
komu úr ýmsur áttum. Aht eins er
víst að sunnudagssteikin úr Kola-
portinu hafi verið frá Tjömesi eða
úr Aðaldal. Og hún var á svipuðu
verði og kjötið í Miklagarði og Hag-
kaupi!
Rammasta íhald
Rikissjónvarpið sagði í frétta-
tíma: „Kári Þorgrímsson í Garði
hefur á undanfórnum árum verið
óþreytandi við að boða nýjar leiðir
í sölumálum landbúnaðarins.“ Jú,
Kári fór í mál viö KÞ þar sem hann
vildi fá sitt verð fyrir kjötið á
hverju sem gengi. Og hvað hefur
Kári gagnrýnt? Hann andmælti því
að búmarkið frá 1980 skyldi lagt
niður, en það var helmingi stærra
en innanlandsmarkaðurinn er nú.
Sömuleiðis hefur Kári gagnrýnt að
útflutningsbætur skyldu látnar róa
- og að menn fengju ekki að fram-
leiða eins og þeir vfldu tfl útflutn-
KjaUaiinn
Ásketl Þórisson
blaðamaður
ings á kostnað ríkisins.
Þetta eru baráttumálin. Á ferð-
inni er rammasta íhald. Þama er
verið að halda í gamalt, úrelt kerfi.
Þetta eru nýju leiðimar! Benda þær
til þess að mývetnski bóndinn sé
þungt haldinn af framfaravflja?
Fram kom í fjölmiðlum að Kára
„hefði tekist að afla sér tflskilinna
leyfa tfl sölu kindakjöts á eigin veg-
um án verðábyrgðar hins opinbera
og án ríkisstyrkja". Þessi setning
er einnig úr Ríkissjónvarpinu. En
engum er bannað að hafa búfé og
framleiða kjöt! Með undirskrift
búvörusamnings 11. mars 1991 var
staðfest að bændum væri frjálst að
standa utan við kerfið. Kári þurfti
því ekki bréf upp á þaö frá ráð-
herra. í þessum samningi var verð-
ábyrgðin afnumin. Það var því ekki
Kári sem afnam hana - það var
verk bændasamtakanna í sam-
vinnu við ríkisvaldið! Hugmyndir
Kára ykju útgjöld hins opinbera til
landbúnaðarins svo um munaði.
„Fijálsa lqötið“ dregur ekki úr
kostnaði skattgreiðenda. Að halda
öðra fram er blekking.
Skepnum beitt á Arnarhól
Kári lét þá ósk í ljós að fleiri
bændur fetuðu í hans fótspor. Ef
allir bændur landsins færa leiðina
hans Kára kæmi fljótt í ljós aö
Kolaportið nægði hvergi. Þar með
væri komin upp svipuð staða og
fyrst á öldinni þegar bændur ráku
fé sitt tfl Reykjavíkur. Þá héldu
þeir fénu tfl beitar 1 Breiðholti og
seldu bæjarbúum kind og kind.
Oft mátti sjá bænduma híma yfir
fé sínu fram á jólafóstu enda tak-
mörk fyrir því hve mikið fólkið á
mölinni gat hesthúsað. Þegar kuld-
inn og regnið hafði herjað á bænd-
uma í nokkrar vikur kom það fyr-
ir að þeir gáfu fé sitt eða seldu fyr-
ir smánarverð.
Líklega munu bændur nútímans
koma með fé í jeppum og jeppa-
kerrum og án efa gerðu einhveijir
þeirra kröfu til að fá að beita skepn-
unum á Amarhóhnn.
Hveijir hagnast ef bændur gefa
samtök sín upp á bátinn? Svo mik-
ið er víst aö það era ekki neytend-
ur. íslendingar gera miklar kröfur
til matvælaframleiöslu og væra
tæplega hrifnir af jeppakerrukjöti
þegar til lengdar léti.
Jeppakerrukjöt
Það er e.t.v. tvennt sem stendur
upp úr moldviðrinu: hár slátur-
kostnaður og of mikfl álagning í
verslunum. Ein leið tfl aö draga úr
sláturkostnaði er að fækka slátur-
húsum og lengja sláturtímann.
Hvað varðar verslunarálagning-
una þá er hægt, í góðri samvinnu
bændasamtaka og kaupmanna, að
minnka hana. Það era hagsmunir
neytenda að farin sé sú leið sem
hér er lýst. Hagsmunir þeirra og
bænda fara saman. Neytendur og
bændur eru ekki andstæðar fylk-
ingar eins og ýmsir fjölmiðar gefa
í skyn.
Sagt er að nægi að hafa eitt slát-
urhús á Norðurlandi vestra og 2 á
Suðurlandi svo dæmi séu tekin.
Nú era yfir 30 sláturhús á landinu
en líklega gætu 15 tfl 20 nægt.
Breyting af þessu tagi myndi stór-
lækka sláturkostnað og þar með
verð tfl neytenda.
Jeppakerrukjöt og fé á beit á Am-
arhóli era ekki lykiflinn að lægra
kjötverði.
Áskell Þórisson
„íslendingar gera miklar kröfur til
matvælaframleiðslu og væru tæplega
hrifnir af jeppakerrukjöti þegar til
lengdar léti.“