Dagur - 12.02.1943, Blaðsíða 14

10
DAGUR 25 ÁRjV
að koma þjóðfélagsskipun okkar að
nýju í stjórnhæft lrorf, verðum við að
gera þá höfuðbreytingu, að fá æðstu
stjórn landsins traust en tímabundið
vald, gera fullan skilnað framkvæmda-
valds og löggjafarvalds og skipa kjördæm-
um okkar og kosningafyrirkomulagi til
þeirra hátta, er samrýmist raunverulegu
og varanlegu þjóðræði.
Eg get af fullum hug samfagnað Degi
og flutt honurn árnaðaróskir. Auk þess
sem blaðið hefir á undangengnunr aldar-
fjórðungi rækt hlutverk sitt sem flokks-
blað í mikilisverðri landsmálaþróun,
hefir það rækt tvö meginhlutverk í þjóð-
félagslegum efnum. Það hefir verið mál-
svari samvinnustefnunnar. En á vegum
þeirrar stefnu nrunu, þegar málum þok-
ar fram og vel er leitað eftir, finnast úr-
lausnarráð í flestunr greinum þjóðfélags-
legra vandamála. í öðru lagi lrefir blað-
ið verið málsvari Norðlendingafjórð-
ungs. En það verður eitt af mikilsverð-
ustu þjóðfélagsverkefnunr okkar í fram-
tíðinni, að hamla á móti þeirri öfga-
stefnu, sem ráðið lrefir um skeið, að yf-
irbyggja land okkar með of stórri höfuð-
borg og draga vald allt og fjárráð úr
höndum landslrluta. Þessari stefnu þarf
að snúa til leiðréttingar og veita blóði
þjóðvaxtarins að nýju út í byggðir lands-
ins og borgir án þess þó að hefta eða
hnekkja eðlilegunr og æskilegunr vexti
höfuðborgar landsins. Ég vildi nrega
vona það, að Dagur rækti jafnan þessi
hlutverk og að hann skipi sér ávalt þeim
megin, sem betur gegnir í þeim vanda-
málum, senr nú rísa framundan.
Að svo mæltu árna ég blaðinu, um-
ráðamönnum þess og lesendum allra
heilla. Persónulega kveðju vildi ég unr
leið senda Ingimar Eydal, fyrsta ritstjóra
blaðisns, sem ég á svo mikið að þakka,
ekki einungis fyrir sakir órofavináttu,
heldur og fyrir þá nrikilsverðu hjálp, senr
ég í ritstjórnarstarfi mínu naut, beint og
óbeint, af reynslu hans, vitsmunum og
góðvild.
FRIÐRIK Á. BREKKAN:
Sumarið og haustið 1928, þegar ég var
rétt fertugur að aldri, varð að vissu leyti
örlagaríkt fyrir mig persónulega, og þar
sem það stendur í sanrbandi við 25 ára
sögu „Dags“ ætla ég að skýra ofurlítið frá
helztu tildrögum.
Ég hafði þá dvalið erlendis næstunr
því 18 ár samfleytt, lrafði aðeins verið
,,heima“ eitt sumar allt jretta tímabil. —
Nú mun því vera svo varið með flesta ís-
lendinga að enda þótt útþrá og æfintýra-
löngun æskuáranna sé svo sterk, að hún
dragi þá til annarra landa og haldi þeim
þar — sumum og æðimörgum — æfilangt,
þá lifi þó alltaf löngun til að koma lreinr
aftur og lifa þar og starfa, ef kostur er,
þessi löngun eykst sjálfsagt oft því meir
senr árin færast yfir, þangað til hún verð-
ur öllu öðru yfirsterkari. — Þannig var
því að minnstá kosti varið nreð mig.
Ég tók því þess vegna með nresta fögn-
uði, þegar vinur nrinn Þorsteinn M.
Jónsson sendi mér bréf vorið 1928 og
stakk upp á því við mig að ég kænri til
Akureyrar þá um sumarið og tæki að nrér
ritstjórn „Dags“ unr haustið, ef unr senrd-
ist.
Ég var staddur í Gautaborg þegar ég
fékk þetta bréf og var rétt að ljúka við
að lesa prófarkirnar af fyrstu Árbók
Dansk-íslenzka félagsins. En ég hafði ver-
ið ráðinn ritstjóri hennar, þegar ákveðið
var að hún skyldi hefja göngu sína.
í það sinn var ég ekki lengi að afráða
hvað gera skyldi. Ég skrifaði Þorsteini
samstundis, að ég nrundi koma, hraðaði
mér til Hafnar og kom Árbókinni út, og
þegar ég kom aftur til Gautaborgar var
ég svo heppinn að hitta þar togaraskip-
stjóra og útgerðármann, sem ætlaði að
lralda nreð tvo togara til Siglufjarðar og
stunda síldveiðar um sumarið. Með hon-
unr lagði ég svo af stað og fékk langa úti-
vist — og harða — en sú saga kenrur ekki
þessu máli við svo ég sleppi henni. Nóg
er að geta þess, að við komumst heilu og
höldnu til Siglufjarðar eins og til stóð,
og þaðan hélt ég til Akureyrar, er ferð
féll.
Þetta var í fyrsta sinn, sem ég leit
„höfuðstað Norðurlands“ augum, og
leizt nrér vel á mig þar fyrir margra hluta
sakir, enda var mér fremur hlýlega tekið.
Samningar tókust fljótt. Ég skyldi taka
við ritstjórn „Dags“ að hálfu leyti móti
Ingimar Eydal, og við „Nýjum Kvöld-
vökum“ að öllu leyti. Mér var það Ijóst,
að þetta var nokkur áhætta, þar sem
launin voru ekki það mikil, að mér
mundi nægja, ef annað legðist ekki til.
En ég treysti á ,,guð og lukkuna“, var
heldur ekki óvanur að leggja á tæpt vað
— og ég vildi komast heirn. —
Ég leigði mér svo ílnið á loftinu í Að-
alstræti 15 hjá frú Dómhildi Jóhannes-
dóttur, þar bjó ég svo með fjölskyldu
minni, nreðan við dvöldum á Akureyri.
Um haustið flutti ég til Akureyrar og
tók við störfum eins og umtalað var.
Ég ætla ekki hér að tala neitt um störf
mín þau tvö ár, sent ég vann fyrir „Dag“
— eða að öðru leyti meðan ég dvaldi á
Akureyri. Ég hafði þá og hef enn talsvert
aðrar hugmyndir um blaðamennsku og
hin eiginlegu verkefni blaðamanna en
þar var hægt að koma við. En það rask-
aði ekki hinu góða samstarfi og sam-
komulagi, sem ríkti. — Stundum gat það
komið fyrir að okkur Ingimar F.ydal
sýndist sitt hvorum um eitthvert atriði,
en aldrei varð það okkur að sundur-
þykkju. Ég man ekki eftir, að við nokk-
urn tíma töluðumst við öðru vísi en í
vinsemd. -— Sama er að segja um útgáfu-
stjórnina, en í henni áttu þá sæti þeir
Einar Árnason á Eyrarlandi. Þorsteinn
M. Jónsson og Árni Jóhannsson. Við urð-
um brátt vinir og hefir það haldist síðan,
þó fundum beri nú sjaldan saman.
Verkaskipting var þannig, að Ingimar
Eydal ritaði aðallega um stjórnmálin, ég
lagði til annað efni og sá um blaðið í
prentsmiðjunni, en það var prentað hjá
Oddi Björnssyni, eins og nú. Prentverk
Odds var þá í næsta húsi við, þar sem
ég bjó. Eyddi ég þar miklum tíma, og
eru þau viðskipti öll og sú viðkynning
sem ég þar naut við Odd, Sigurð son hans
og alla samstarfsmenn þeirra, meðal
beztu endurminninga sem ég á.
Yfirleitt er það þannig nú, þegar ég
lít yfir farinn veg, að ég get hugsað með
þakklæti til veru minnar á Akureyri og
gamla blaðsins rníns þar. — Og margur
vék þar vel að mér og hlýlega.
Nú hefir lífssaga mín að líkindum
ekki stórvægilega þýðingu út á við meðal
landsfólksins, og hefði því ekki haft stórt:
að segja, hvar ég hefði farið eða l'lækst.
En fyrir sjálfan mig hefir það þó nokkuð
að segja. Þess vegna er það ekki alveg
þýðingarlaust fyrir mig að minnast þess,
að hefði ég ekki gripið tækifærið, þegar
það bauðst og gerst meðritstjóri „Dags“
eru rnest líkindi til að ég hefði orðið inn-
lyksa erlendis.
Ég hefi því ástæðu til að vera „Degi“
og þeim, sem við liann hafa starfað, þakk-
látur, og í krafti þess þakklætis að óska
blaðinu gæfu og gengis í framtíðinni.
SIGFÚS HALLDÓRS FRÁ HÖFNUM:
Ég kynntist „Degi'* fyrst á þeim árum
er ég fékk öll íslenzk blöð í skiptum fyrir
„Heimskringlu". Hann var þá ungur að
árum og vakti — ásamt „Skutli", undir
ritstjórn síra Guðnrundar frá Gufudal —
mesta athygli mína þeirra blaða, sem
gefin voru út utan Reykjavíkur, með
slyngunr, þróttmiklum stíl og mála-
færslu.
Mjög gáfaður vestur-íslenzkur blaða-
maður, senr ein tvö eða þrjú ár sá þessi
hlöð hjá nrér að staðaldri, hafði oftar en
einu sinni orð á því, lrve merkilegt það
væri, að þar vestra yrði að leita alla leið
suður yfir landamærin, til Bandaríkj-
anna, til þess að finna héraðs- og smá-
bæjarblað, senr jafn vel reifaði þjóðmál-
in, utan lands og innan, og mætti þó ná-
lega telja þau á fingrum sér, þótt þar
byggju fleiri milljónir en þúsundir á ís-
(Framhald á bls. 22).