Dagur - 18.12.1954, Blaðsíða 26

26
JÓLABLAÐ D A G
heimsókn til „gamla stýrimannsins sins",
eins og hann orðaði það við þann, sem
þetta ritar.
En Haraldur var stýrimaður á Ileiri
skijmm en þeim, sem tálin hafa verið.
Hann var t. d. stýrimaður á „Agli“ með
Guðmundi Tryggvasyni á Sílastöðum, á
„Súlunni“, með Sigurði skipstóra Sumar-
liðasyni, og á ,,Helgu“ með Jóiii Björns-
syni skipstjóra. Ekki neitar Haraldur því,
að í ýmis ævintýri hafi liann ratað á sjón-
um, og að stundum hafi verið tvísýnt um
fcikslokin, en einna tvisýnast þó í garð-
inum, jtegar „Kristján" fórst (1904). ,,1’á
var ekki langt milli lífs og dauða hjá okk-
ur á „Henning" gamla.“ Fleiri orð hafði
hann ekki um það. Hann er alveg scrstak-
lega ófús að segja sjóferðasögur, ekki sízt.,
ef hann kemur sjálfur að einhverju leyti
við efni Jteirra.
Allra skipstjóra sinna og samstarfs-
manna á sjónum minnist Haraldur mcð
hlýju og velvild. Hann hefur yndi af að
ta.la um þá og jtað, scm þeir hafa vel gcrt,
cn um eigin verðleika sína vill hann scm
minnst tala, cins og áður er sagt. Það eitt
'vottar hann, að sér finnist sem oft liafi
verið yfir sér vakað og hann lciddur og
studdur, jægar vanda bar að höndum.
Allt hafi gengið farsællcga fyrir scr á sjón-
um. „Guð í hjarta" og „Guð í stafni" liafi
gefið sér fararheill, svo að notað sé orða-
lag sjómannasöngs Stcingríms, — cnda
hafi hann oft til Guðs hugsað á sjónum,
þó :ið lítið bæri á. „Mikil náð var y,£ir
mér, en litlir voru verðleikar mínir.“ Það
er vitnisburður hins aklna sjómanns.
Þegar vélbátaöldin hófst hér við fjörð-
ihn, gjörðist Haraldur brátt skipstjóri á
Öhlvíkurbátum. Ilan var skipstjóri á Jrcss-
úm bátum a. m. k.: „Unni“, eign Þorsteins
kaupmanns Jónssonar, „Frosta", eign
Arngríms Jéhiannessonar o. fl., „Sverri",
eígn Júlíusar sál. Björnssonar, og „Er-
lírigi", eign Friðleifs Jóhannssonar, og
lengst mun hann liafa með jrann bát
verið. — Haraklur var góður aflamaður,
og aldrei varð víst nokkuð stórfellt að á
báturn undir hans stjórn. Mann missti
hann aldrei. Hann var farsæll skipstjóri.
Af stænri bátum, sem hann var skráður
skipstjóri á, má nefna: „Fram“, „Hannes
Hafstein" og „I-Iannes lóðs“, cn á hinum
síðast takla mun liann liafa verið síðast
til sjós.
Um aðbúnað skipshafna og útbúnað á
skipum og bátum fyrst framan af vill Har-
aklur sem minnst tala. Flann telur betur
fyrir lífsörygginu séð nii á tímum en var
áður fyrr. Þar sé ólíku saman að jafna
sem betur íer. Oft hafi Jrá verið teflt á
fremsta hlunn. Sízt fárazt um, Jjótt „svalt
vœri á seltu", og oft nokkuð djarfíega sótt.
Einu sinni man hann t. d. að farið var á
hákarlaveiðar á opnum smábát frá Hauga-
nesi á Góu tit í álana og út fyrir Hrísev.
Sú sjósókn myndi nú á tímum vera talin
fífldjörf og köld og má Jrað vel satt vera.
En 12 tunnur af lifur fengust í ferðinni,
og „Jrað voru líka peningar“. — I þeirri
ferð urðu Jteir að skreppa í land á I-Iauga-
nesi og fá sér mat. Það var ckki siður „að
nesta sig á sjóinn", svo að nokkru næmi.
— í þetta skipti var bátsverjum færður
maturinn í blikkföturæfli og var glé)ð á
botninum til að halda honum heitum. En
brátt kulnaði glóðin og í frosthörkunni
fraus maturinn. Þcgar Jieir neyttu matar-
ins, settu J)cir upp vettlinga, sem Jteir
geymdu inni á sér, svo að [jeir héldust
Jnirrir. — Tilverubaráttan var hörð. — Til
Jjcss að taka þátt í henni Jjurfti bæði Jtrek
og hugrekki. Sjósókn Eyfirðinga var ckki
hentug atvinna Jjcim, scnr hræðslugjarnir
voru og kjarklillir. I sambandi við það
minnist Haraldur orða og atviks, er skeði,
Jjcgar hann var ungur á sjó með föður
SÍnUm. Þcir hrcpptu vonzkuveður. Hann
varo hræddur, er ólögin sóttu að, — gaft
upp og sleppti árinni. Ut af þcssu atviki
áminnti faðir hans hann með Jjessum
orðum: „Láttu, drengur minn, ekki j)á
skömrn spyrjast, aí) ])ú sleppir nokkurn
tima árinni, pó að sjórinn sé eklii sléttur."
— Þessa áminningu telur Haraldur hafa
orðið sér að miklu og góðu gagni. Eftir
henni hafi han jafnan reynt að breyta,
enda munu Jjcs engin dæmi, að síðan Jjá
hafi hann ,yslejrpt árinni af hrceðslu". —
Hitt má fremur vera, að stundum hafi
hann teflt á fremsta hlunn, Jjó að ekki
kæmi að sök. í því sambandi mætti minna
á ferð, er Jjeir Haraldur og Þorsteinn
Antonsson í Efstakoti fóru, annar á „Er-
lingi", hinn á „Bjarma", inn á Akureyri,
með kjöt og gærur fyrir kaupfélagið. Þá
mun kappið liafa verið meira en skykli,
og kennir Haraldur scr um. En sem bctur
fcr, sakaði ekki. Þetta er nú „önnur saga“,
ent ekki verður sögð að sinni.
y\rið 1912, hinn 5. janúar, kvæntist Har-
aldur Önnu Jóhannesdóttur frá Hærings-
stöðum, og ári síðar hófu þau búskap á
Þorleifsstöðum í Svarfaðardal, og bjuggu
Jjau Jjar fram að 1921. Nú er sú jörð kom-
in í eyði. Eins og geíur að skilja, lenti
mcginjjungi búskaparins á hcrðum Önnu
Jjau árin, sem I-Iaraldur stunda|5i sjóinn.
Anna var því hlutverki vaxin. Mun ekki
annað sagt verða með sönnu, en að hún
hafi leyst það með prýði af hendi. — Árið
1921 fluttust Jjau hjónin í Ytra-Garðshorn
og eiga Jjar enn heima. Þá jörð hefu
Haraldur keypt og bætt að miklum mur
Öll hús á jörðinni hefur hann byggt. E
Jjetta mikið átak fyrir efnalitla óniag:
menn. — Þeir Haraldi og Önnu varð se
barna auðið og lifa fimm Jjeirra við góða
hag. Hefur Jjcim vel farnazt. Hjalti, sor
ur [jeirra Ytra-Garðshornshjóna, tók 195
við meginhluta jarðarinnar, en göml
hjónin hafa Jjó enn dálítil jarðarafnot.
Eg, sem Jjetta skrifa, tel að þau Ha
aldur og Anna megi líta glöð og Jjakkh
yfir farinn veg. Þó að stundum kunni a
hafa sortnað í álinn, þá hefur greiðzt ble:
unarlega úr öllum þeirra hag. Um leið o
ég þakka Haraldi fyrir rabbið, éjska é
honurn og konu hans gleðilegra jóla o
alls góðs.
Undir }j:í ósk munu margir Svarfdæ
ingar taka og fleiri.
Lýkur Jjú rabbinu við Harald í Garð
horni.
V. Sn.
Ifið sígræna jólatré.
Sá skemmtilegi siður að kveikja á s
grænu jéjlatré á jólum, mun hafa briri;
hingað frá Danmörku, en til margra ani
arra landa barst [jcssí siður frá Þýzk;
landi, en Jjar er hann upprtinninn í ni
verandi mynd. Til Ameríku kom siðu
inn með Jjýzku málaliði frá Hcssen, <
téjk Jjátt i frelsisstríði Bandaríkjamann
Kveiktu Jjeir á jólatrjám í herbúðum síi
um. En um 1840 varð siðurinn útbreid;
ur í Bandaríkjunuin, og fluttu evrópsk
innflytjendur hann með sér.
Rætur jólatrjánna standa þó í heiðn
Þegar kristni festi rætur, voru ýmsir tri
boðar svo framsýnir að banna ekki forn
siði, sem sveigja mátti til helgihalds
kristnum sið. Askur fornaldarinnar vai
Jjví smám sariian hið sígræna jólatré, sei
logar á jólanótt til dýrðar frelsaranui:
— Sum fegurstu jólaævintýri heimsbó
menntanna eru tengd jólatrénu.