Dagblaðið Vísir - DV - 06.01.1995, Blaðsíða 6

6
FÖSTUDAGUR 6. JANÚAR 1995
Neytendur___________________________________________
Dagvörukaupmenn sameinast um magninnkaup smaerri verslana:
Vöruverðið gæti
lækkað um 15-20%
- saka heildsala um að mismuna kaupmönninn í innkaupum
„Við höfum gert drög að samningi
um að einn aðili annist innkaup fyr-
ir alla meðlimi í Félagi dagvörukaup-
manna og útvegi þeim þannig vörur
á góðu verði. Með því vonumst við
til að geta lækkaö vöruverð í smærri
verslunum um 15-20%. Þetta hefur
verið draumur margra í langan tíma.
Menn eru bara að reyna að þjappa
sér saman og ná niður verðinu, þ.e.
fá réttlátara vöruverð. Við álítum að
heildsalamir séu ekki sanngjamir í
okkar garð og þ.a.l. hefur vömverð
í smærri verslunum þurft að vera
hærra en ástæða er tíl,“ sagöi Þór-
hallur Steingrímsson, formaður Fé-
lags dagvörukaupmanna, í samtah
við DV. Endanleg ákvörðun um sam-
eiginleg innkaup þessara aðila var
tekin á almennum félagsfundi í Fé-
lagi dagvörukaupmanna á milli jóla
og nýárs og er markmiðið að sögn
Þórhalls að hafa einn lager fyrir alla
kaupmennina í félaginu.
Stórmarkaðir fá
meiri afslátt
„Við álítum að viðskiptavinurinn í
smærri verslunum, bæði í Reykjavík
og úti á landi, sé að greiða niður
vöruverðið í stóm verslununum.
Þær fara fram á svo háan afslátt hjá
heildsala að okkur er fyrirmunað að
keppa við þá í verði,“ sagði Þórhallur
en Félag dagvömkaupmanna kærði
nokkra heildsala og innlenda fram-
leiðendur til Samkeppnisstofnunar á
síðasta ári fyrir meinta mismunun á
heildsöluverði og er von á úrskurði
í þvi máli fljótlega. Kæran beindist
einkum að Baugi, innkaupafyrirtæki
Hagkaups og Bónuss.
„Tilgangurinn er nú ekki síst sá að
opna aftur umræðuna um heildsölu-
verð. Það hefur endalaust verið talað
um smásöluverð í umræðunni um
verðmun á milh verslana og við er-
um að reyna að beina athyglinni aö
því að minni verslanir sitja ekki við
sama borð og stórmarkaðamir hvað
innkaup snertir. Afsláttarfmmskóg-
urinn er gífurlegur og hleypur á tug-
um prósenta," sagði Þórhallur.
Allirfái sömukjör
„Þetta er búið að vera óhemju erf-
itt og margra mánaða vinna en kem-
ur til með að þýöa töluverða verð-
lækkun til kaupmanna. Einnig verð-
ur þetta vonandi til þess að brúa bil-
ið svo allir fái sömu kjör í innkaup-
um. Markmiðið er að fyrirtæki,
heildsalar jafnt sem framleiðendur,
hafi sömu verðskrá fyrir alla þar sem
afsláttur fer eingöngu eftir magni og
greiðslukjörum," sagði Friðrik G.
Friðriksson, eigandi F&A. Friðrik
hefur nú hætt verslunarrekstri og
annast alfarið innkaup fyrir þessa
aðila. Verslunin F&A hefur því
breytt um hlutverk, flutt sig um set
og þjónar nú neytendum í gegnum
allar verslanir dagvörukaupmanna í
stað einnar að sögn Friðriks.
Svara í sömu mynt
„Við komum aldrei til með að flytja
inn aUa vöruflokka. Tilgangurinn er
ekki síst að veita aðhald og ná niður
þessum mismuni á innkaupsverði.
Ef kaupmönnum er t.d. mismunað
af heildsala er hægt að flytja vöruna
inn fyrir lægra verö og svara þannig
í sömu mynt,“ sagði Friðrik. Að-
spurður hvenær sameiginlegu inn-
kaupin færu að skila sér í verslanir
sagði hann einhverja vöruflokka fara
í umferð í lok þessa mánaðar.
Svona til að vega upp á móti
jólasteikinni birtum við hér upp-
skrift að grænmetispottrétti sem
fenginn er hjá Birgit Eriksen,
næringarráðgjafa á Landspítal-
anum. Það eiga sjálfsagt margir
eftir að leggja meiri áherslu á létt
feeði næstu vikurnar eftir að hafa
innbyrt allan hátíðarmatinn.
Uppskriftin er fyrir fimm og
inniheldur hver skammtur 15 g
af prótínum, 52 g af kolvetnum
og aðeins 6 g af fltu. Þaö hafa fáir
réttir svona heppilega samsetn-
ingu. Verði ykkur að góðu.
225 g rauöar nýmabaunir
450 g kartöflur í teningum
2 gulrætur i teningum
2 meðalstórir laukar í skffum
1 stk. græn paprika í sneiðum
1 stk. eph í skífum
2 msk. heilhveiti
krydd (t.d. basilikum, timjan, pip-
ar, salt og/eða súputeningur)
70 g beikon
2 msk. söxuö steinselja
Leggið baunirnar í bleyti yfir
nótt, fleygið vatninu. Steikið
beikonið vel á pönnu og leggið
það á pappír til að losna við mestu
fituna. Sjóðið baunirnar í miklu
vatni við háan hita í 10 mínútur.
Lækkiö hitann síðan og látið
sjóða í 30 minútur í viöbót. Fleyg-
iö vatninu að undanskildum 'A
litra. Setjiö grænmetið og beikon-
iö saman við. Sjóöið við vægan
hita í ld-15 mínútur. Hrærið heil-
hveitimjölið út í dálitlu af köldu
vatni, setjiö dálítið af sjóðandi
grænmetissoði saman við og
hrærið. Bætið jafningnum út í
réttinn og látið sjóða í 5 minútur.
Kryddið eftir smekk. Skreytið
með saxaöri steinselju.
Spurt og svarað um nýju lögin
mn fjöleignarhús og húsaleigu
Fjölmargir hafa haft samband
við neytendasíðu DV og spurt um
nýju lögin um fjöleignarhús og
húsaleigu en við höfum boðið les-
endum að beina slíkum fyrirspum-
um til okkar. Á hverjum fostudegi
verða svörin síðan birt hér á neyt-
endasíðunni en það eru þau Sigurð-
ur Helgi Guðjónsson, hæstaréttar-
lögmaður og höfundur laganna, og
Guðrún Agnes Þorsteinsdóttir lög-
fræðingur sem sitja fyrir svörum.
Hér koma fyrstu spumingamar:
1. Að hvaða leyti eru reglur nýju
laganna um skiptingu sameiginlegs
kostnaðar frábrugðnar þeim sem
áður giltu? í nýju lögunum em
miklu skýrari og ítarlegri reglur
og reglur um skipting sameiginlegs
kostnaðar em talsvert flóknari,
þ.e.a.s. undantekningamar frá
meginreglunni em fleiri og víðtæk-
ari. Má vera að umstang og fyrir-
höfn stjómar húsfélags aukist
nokkuð, a.m.k. fyrst í stað. Megin-
reglan er þó áfram sú að kostnað-
urinn skiptist eftir hlutfahstölum
en fjölgað er þeim kostnaðarhðum
sem skal skipta aö jöfnu, eins og
t.d. óskipt bílastæði og aðkeyrslur,
sameiginlegt þvottahús, lyftur,
dyrasími (svo og sjónvarps- og út-
varpskerfi, póstkassar og nafna-
skilti), rekstur sameignar, hús-
sfjórn og endurskoðun og afnota-
og félagsgjöld. í þessum tílvikum
byggist jöfn kostnaðarskipting á
sanngimissjónarmiðum. Heimild
til frávika er háð því að reglur lag-
anna eigi illa við og séu ósann-
gjamar í garð eins eða fleiri eig-
enda og er þá heimilt að byggja á
öðrum reglum sem taka meira tilht
til þeirra aðstæðna.
2. Hvers vegna þurfti að velja
nýju lögunum nýtt nafn, flöleignar-
hús, og var ekki fullgott að nota
áfram yfirskriftina fjölbýlishúsa-
lög? Hugtakið fjöleignarhús hefur
miklu víðtækari merkingu en hug-
takið fjölbýlishús og er ekki ætlað
að koma í þess stað. Fjölbýlishús
em ein af mörgum gerðum eða
flokkum húsa sem samheitið fjöl-
eignarhús er notað um. Gildissvið
laganna um flöleignarhús er þó
nokkurn veginn það sama og fjöl-
býhshúsalaganna frá 1976 og það
er mjög víðtækt og rúmt. Ákvæði
laganna eiga jafnt við um tvíhýhs-
hús og stórhýsi upp á tugi hæða,
auk þess atvinnuhúsnæði, hús-
næði til annarra nota og blandað
húsnæði. Einnig taka þau til rað-
húsa og annarra sambyggðra og
samtengdra húsa, bæði til íbúðar
og annarra nota. Heitið fjölbýli vís-
ar hins vegar til búsetu en það er
ekki hún sem hér skiptir máh held-
ur hvemig eignaraðildinni er hátt-
að. Fjölbýhshúsalögin frá 1976 giltu
um margvísleg hús sem fráleitt em
fjölbýhshús, svo það heiti er rang-
nefni, eða a.m.k. vihandi. í þeim
em víða notuð orðin íbúð og íbúð-
areigandi sem eiga vitaskuld ekki
við um atvinnuhúsnæði, hesthús
eða önnur gripahús.
3. Ákveði leigutaki að nýta ekki
rétt sinn til húsaleigubóta, eða sá
réttur er ekki fyrir hendi, á leigu-
sali þá rétt á niðurfellingu leigu-
tekna þegar talið er fram til skatts?
Hafi maður leigutekjur af íbúðar-
húsnæði án þess að það teljist vera
atvinnurekstur eða sjálfstæð starf-
semi er honum heimilt að draga
aht að 80% frá þeim tekjum (þó
eigi hærri fjárhæð en 25 þúsund
krónur) fyrir hvem mánuð sem
húsnæðið er i leigu. Þetta gildir þó
svo að réttur til húsaleigubóta sé
ekki nýttur. Það sama á við þó að
rétturinn til húsaleigubóta sé ekki
fyrir hendi.
4. Ef leigusali á rétt á því að draga
frá 80% af leigutekjum þegar talið
er fram tij skatts, hvað þá um aðra
frádráttarliði, s.s. rekstrarkostn-
að? Vahð stendur á milli tveggja
leiða vió gerð skattframtals, annað-
hvort að nýta sér réttinn til að
draga 80% frá leigutekjum eða nýta
aðra frádráttarhði eins og rekstrar-
kostnaö.
5. Hvað er til ráða ef leigusali
kemur í veg fyrir að leigutaki geti
sótt um húsaleigubætur með því
að neita að gefa viðeigandi upplýs-
ingar? Hafi skriflegur leigusamn-
ingur verið gerður eiga þær upp-
lýsingar sem þar koma fram að
nægja þegar sótt er um húsaleigu-
bætur. Nái umsóknin um húsa-
leigubætur ekki fram að ganga
vegna skorts á upplýsingum er
leigusah skyldugur til að veita þær
ef það er í hans valdi. Hafi enginn
skriflegur leigusamningur verið
gerður má benda á að slíkan samn-
ing skal gera skriflega.