Dagblaðið Vísir - DV - 06.01.1995, Blaðsíða 14

Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, sicrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91)563 2727 - aðrar deildir: (91)563 2999
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð i lausasölu virka daga 150 kr.. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Skólarnir eru í herkví
Enn og aftur eru kennarar aö blása til orrustu í kjara-
málum sínum. Þeir hafa ákveðið að efna til atkvæða-
greiðslu um verkfall sem skal heQast 17. febrúar næst-
komandi hafi samningar ekki tekist fyrir þann tíma.
Enginn reiknar með að samið verði við kennara fyrr en
samningum á hinum almenna vinnuinarkaði er lokið.
Jafnvel þótt það takist fyrir miðjan febrúar stendur það
svo eftir ósvarað hvort kefinarar sætta sig við þau kjör
sem aðrir semja um. Að minnsta kosti eru kröfur þeirra
miklum mun hærri en hjá öðrum og undirtektir stjóm-
valda ekki ýkja uppörvandi fyrir þá.
Af einhverjum ástæðum hafa kennarar verið aðgangs-.
harðir í kjarabaráttu sinni í seinni tíði Ekki er langt síð-
an skólum var lokað vegna verkfalls kennara, nemend-
um, foreldrum og að sjálfsögðu kennuram til ama og
erfiðleika. Ekki er heldur að sjá að kennarar hafi borið
mikið úr býtum í sínum harða slag ef marka má kröfur
þeirra nú og það bága ástand'sem fullyrt er að ríki í kjara-
málum þeirra.
Ekki skal dregið úr því að kénnarar em ekki ofhaldn-
ir áflaunum sínum. En hvaða launamaður er vel haldinn
1 launum? Kennarar eru ekki einir á báti en þeir geta
heldur ekki búist við því, einir á báti, að fá meiri launa-.
hækkanir en aðrir. Spurt er: Ef kennarar em í ógöngum
með sín laun og sín starfsskilyrði, verða þeir nokkm
bættari með áframhaldandi hörku og með því að höggva
sífellt í sama knémnn?
. Spurningin er með öðrum' orðum sú hvort kennarar
og þá um leið skólakerfið og menntamálin séu ekki í því
öngstræti að nýrra aðferða og annars konar aðgerða sé
þörf. Em ekki bæði kennarar og viðsemjendur þeirra,
ríkisvaldið, í hálfgerðri herkví?
Þeirri hugmynd er varpað hér fram hvort þessi fyrir-
sjáanlegu og raunar endurteknu átök um kauþ og kjör
kennará kalli ekki á aðrar lausmr. Er þá átt við hvort
ekki sé tímabært að vinna markvisst að því að bjóða út
skólarekstur og brjóta upp það munstur í menntamálum
sem hefur gert hvomtveggja í senn, að leiða fræðslumál-
■in í sjálfheldu og festa kennarastéttina í láglaunastarfi.
Endurskoðun og endumýjun menntakerfisins er eitt
brýnasta viðfangsefni samtímans. Það æpir á aðgerðir.
Kerfið er staðnað og þreytt og svarar alls ekki kalli
tímans. Hluti af því vandamáh er leiði kennara og beiskja
vegna lágra launa.
Allt þetta fyrirkomulag óg ástand þarf að stokka upp
með róttækum hætti. Hvers vegna ekki að hugsa sér
þann möguleika að stjómvöld bjóði út rekstur á einstök-
um grunnskólum og gefi þannig stjómendum þeirra
tækifæri til að bréyta stundatöflum, aðlögun nemenda,
svigrúmi þeirra til námsgreina og tímasóknar og vinnu-
tíma sem og launakjörum kennara?
Ríki eða sveitarfélög gefi sér rekstrarkostnað pr. nem-
anda og leggi fram það fé. Stjómendur fái síðan fijáls-
ræði um nýtingu þess með sjálfsögðum lágmarkskröfum
varðandi skyldunám. Þeir geti beitt sér fyrir hagræð-
ingu, nýjungum í námi, auknu fijálsræði í námsvali og
stuðlað að samkeppni milli skóla. Skólapjöld mætti inn-
heimta ef skólar bjóða upp á sérstaka þjonustu. Ráðning-
ar starfsfólks og kennara séu mál viðkomandi stjóm-
enda. Stjómvöld hafi eftirlit með starfinu og skipti um
stjómendur ef eitthvað fer úrskeiðis í rekstri eða kennslu.
Er þetta ekki leið út úr vítahring staðnaðs skólakerfis
og lágra launa? Eitt er víst: Kennaraverkföll leysa engan
vanda, hvorki fyrir nemenduma, skólana né kennarana.
Ellert B. Schram
FÖSTUDAGUR 6. JANÚAR 1995
Upplýsingaiðnaöur er mikilvæg
atvinnugrein með álíka mikla veltu
og nýbyggingar íbúðarhúsnæöis.
Greinin er margbrotin og krefst
mikOlar sérþekkingar. Vaxandi
hluti af rekstrarkostnaði fyrir-
tækja fer í tölvumálin. Þau koma
til dæmis við sögu í öðru hverju
verkefni rekstrarráðgjafa. Menn
leita í dag ráðgjafar um flest mál-
efni, ekki síst í upplýsingatækni.
Ráðgjöf í upplýsingamálum hér á
landi er hins vegar, oft bæði léleg
og dýr. Þess eru dæmi aö ráðgjöfin
hafi kostað meira en búnaður sem
var keyptur að tillöjju ráðgjafa.
Engar kröfur
Hér á landi er ekki starfandi fag-
félag ráðgjafa í upplýsingamálum
og menn vinna ekki eftir fostum
reglum. Fyrirtæki og stofnanir eiga
ekki auðvelt með aö greina á milli
fagmanna og fúskara. Léleg ráðgjöf
í upplýsingatækni hefur oft valdið
fyrirtækjum og stofnunum mikluni
kostnaði og ómældum vandræð-
um.
í mörgum öðrum greinum er
þessum málum vel fyrir komið. Til
aö fá inngöngu í fagfélag ráðgjafa
verða menn að sanna að þeir búi
að reynslu og hafi þekkingu. Þeir
verða aö fylgja siöareglum eöa
starfsreglum sem skapa trúnað yiö
viðskiptavini. Stundum eru bundin

■
,Menn leita i dag ráðgjafar um flest málefni, ekki sist í upplýsingatækni
Fagmennska
eðafúskT
í lög eða reglugerðir ákVæði um
þessi atriöi.
Kröfúr eru gerðar til lögmanna
um að Íjúka prófmálum til að öðl-
ast málflutningsréttindi og endur-
skoðendur þurfa .löggildingu til
starfs síns. Ráðgjafarverkfræðing-
ar gera kröfur um lágmarksstarfs-
| reynslu af félögum sínum. Svipað-
I ar kröfur eru gerðar til ráðgjafa í
mörgum greinum. „Tölvuráðgjaf-
ar“ lúta hins vegar engum reglum.
Hver sem eagetur tekið að sér ráð-
gjöf í upplýsingatækni.
Sérhæfing er nauðsyn
Sumir telja að tölvuráðgjafar viti
allt sem máli skiptir um hugbúnað
og vélbúnað, séu snillingar með
vald á öllum þáttum tækninnar.
Ráðgjöf um upplýsingamál snýst
núorðið um marga ólíka þætti, sem
ótrúlega margir hafa lítið meö tæki
og forrit að gera. Ráðgjafar í upp-
lýsingatækni starfa á ekki færri en
10 sérsviðum. Enginn einn maður
býr lengur yfir sérþekkingu á þeim
öllum frekar en gerist í öðrum sviö-
um atvinnulífsins.
Ráðgjafar verða þess vegna að
sérhæfa sig á ákveðnum sviðum,
nýta reynslu úr fyrri verkum, fylgj-
ast með' nýjungum og leggja sig
fram um að viðhalda hæfni sinni á
sínum sérsviðum. Ráðgjafi leysir
verkefni á eigin sérsviði fljótar og
öruggar en aðrir sem ekki hafa sér-
þekkingu og reynslu hans. Fyrir-
tæki og stofnanir skiptir miklu að
ráðgjafar þeirra hafi þekkingu á
réttu sviði, jafnvel þó tímakaup
KjaUaiinn
Stefán Ingólfsson
verkfræðingur •
þeirra sé ef til vill hærra fyrir vik-
ið. Mikilvægt er þess vegna að velja
rétta menn í hvert starf. .
Gera verður kröfur
Gera á þá kröfu til ráðgjafa að
hann hafi fullnægjandi reynslu og
þefekingu á sínu sviði. Stór fyrir-
tæki og ríkisstofnanir eiga að krefj--
ast yffr 5 ára reynslu í ráögjöf, ára-
tugs almennrar starfsreynslu í
upplýsingatækni og að ráðgjafi
sýni fram á sérþekkingu á viðkom-
andi sviði upplýsingamála. Menn
eiga einnig skilyrðislaust að afla
sér upplýsinga um frammistöðu
hugsanlegra ráðgjafa í fyrri verk-
um. Fyrirtæki og ríkis'stofnanir
leita í auknum mæli tilboða í búnað
og upplýsingakerfi og leita aðstoð-
ar ráðgjafa við undirbúning kaup-
anna.
Góður undirbúningur og vönduð
ráðgjöf sparar oft fé þegar verkefni
eru boðin út. Oft kostar ráðgjöfm
þó svo mikið að allur ávinningur
við kaupin fer í þóknun til ráðgjaf-
anna. Meira að segja þekkjast
dæmi um að ráðgjafar hafi tekiö
hærri fjárhæðir í þóknun en allur
sá búnaður kostaði sem aflað var.
Þá hefur eitthvað skort á fag-
mennskuna.
Stefán Ingólfsson
Oft kostar ráðgjöfin þó svo mikið að
allur ávinningur við kaupin fer í þókn-
un til ráðgjafanna. Meira að segja
þekkj ast dæmi um að ráðgj afar hafi •
tekið hærri fjárhæðir í þóknun en allur
sá búnaður sem aflað var.“
Skoðanir annarra
Erfið aðgerð og nauðsynleg
„Ekki þarf áð fjölyrða mikið um þau umskipti sem
orðið hafa á þessu kjörtímabili. Veröbólgudraugur-
inn hefur verið kveðinn niður og stööugleiki ríkir í
efnahagsmálum.... Þessi árangur hefur ekki náðst
án fórna. Aðlögun ríkisútgjalda og velferöarstigs al-
mennt að minnkandi tekjum er erfið aðgerð og nauð-
synleg. Örlög Færeyinga ættu að vera framarlega í
huga íslendinga á kosningaári."
■ Úr forystugrein Alþbl. 5. jan.
Frelsið er vandmeðfarið
„Seðlabankinn framfylgir þeirri stefnu að halda
gengi krónunhar innan tiltekinna marka. Bankinn
þarf hins vegar að hafa sveigjanleika í skammtíma-
vöxtum til að verja gengisstefnuna. ... Varðandi
langtímavextina er það sjónarmið uppi að 5% raun-
vextir á verðtryggðum bréfum séu mjög háir og
hærri en á ríkisskuldabréfum annars staðar. Slík
kjör bjóðist ekki erlendis á sambærilegum bréfum
og samkeppnin ’sé því fyrst og fremst við önnur inn-'
lend bréf. Frelsið á þessu sviði er sannarlega fram-
faraspor en virðist óneitanlega vandmeðfarið."
KB í Viðskipti/atvinnulíf Mbl. 5. jan.
Viðkvæmir tímar
„í umræðum um lánsíjárlög á Alþingi fyrir jól kom
fram að 10 milljarðar króna kæmu til innlausnar í
febrúarmánuði af fimm ára spariskírteinum ríkis-
sjóðs.... Ljóst er að fjármálaráöuneytið mun leggja
mikiö kapp á það aö bjóða eigenduni þessara bréfa
upp á k)ör, sem verða til þess að halda þessú fjár-
magni hjá ríkissjóði. Þá er spumingin hvaða áhrif
slíkt hefur á vaxtakjörin í landinu. Það fara þvi við-
kvæmir tímar í hönd á fjármagnsmarkaði hér á
landi...“ ÚrforystugreinTimans5.jan;