Dagblaðið Vísir - DV - 30.01.1995, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 30. JANÚAR 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla. áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91)563 2727 - aðrar deildir: (91)563 2999
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Með pálmann í höndunum
Nú dregur senn til úrslita í kapphlaupinu um Útgerö-
arfélag Akureyrar. Bæjarstjóm Akureyrar hefur aö und-
anfömu verið að kanna hvort og þá hvemig megi nýta
eignarhluta bæjarins í stærsta fyrirtæki Akureyringa,
annaöhvort til beinnar sölu eða þá til eflingar atvinnu-
lifi bæjarbúa. Ákvöröun um málið mun væntanlega
verða tekin á bæj arstj ómarfundi á morgun.
Akureyrarbær á hlut í ÚA sem er metinn á einn millj-
arð króna. Margir aðilar hafa sýnt áhuga á kaupum og
má þar nefna KEA, Samherja, lífeyrissjóði fyrir norðan,
Skandía hf. og fleiri. Aðalslagurinn stendur þó á milli
Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna annars vegar og ís-
lenskra sjávarafurða hins vegar. Bæði þessi fyrirtæki
annast sölu á sjávarafurðum erlendis og Útgerðarfélag
Akureyrar hefur hingað til verið í viðskiptum hjá SH
enda er Útgerðarfélagið hluthafi í SH með 13% eignar-
hluta.
íslenskar sjávarafurðir em tilbúnar að flytja höfuð-
stöðvar og starfsemi sína norður, fái þau í sínar hendur
útflutning og sölu á afurðum Útgerðarfélagsins.
Sölumiðstöðin vill flytja hluta af starfsemi sinni norð-
ur og býður auk þess upp á aukna starfsemi af sinni
hálfu til hliðar við sinn eigin rekstur ef það má verða til
að tryggja áframhaldandi viðskipti milli ÚA og SH.
Það er auðvitað mál Akureyringa hvaða niðurstaða
fæst í málinu. Sjálfsagt em báðir kostimir freistandi en
það sem upp úr stendur er að Akureyringar eru með
pálmann í höndunum. Að því leyti hefur það reynst sterk-
ur leikur og snjall hjá bæjarstjórninni að vekja menn til
vitundar um að í eign bæjarins í ÚA leynast möguleikar
fyrir atvinnustarfsemina fyrir norðan sem ekki þurfa að
kosta neitt.
Það sem er athyglisvert við þetta mál er sú staða að
Akureyrarbær þarf i rauninni ekki að selja sinn hlut en
getur þó engu að síður nýtt sér ítök bæjarins í ÚA með
því að notfæra sér viðskipti og viðskiptasambönd til að
laða til bæjarins aukna atvinnustarfsemi og innspýtingu
í atvinnulífið. Ekki veitir af. Sex hundmð manns ganga
atvinnulaus á Akureyri.
Það er augljóslega mikill ávinningur í flutningi ÍS til
Akureyrar en tilboð SH er heldur ekkert slor. Sölumið-
stöðin býðst til að flytja þriðjung starfsemi sinnar, mun
láta dótturfyrirtæki sín kaupa meirihluta í Slippstöð-
inni, auka flutninga um Akureyrarhöfn, flytja starfsemi
Jökla norður yfir heiðar, efla ígulkeravinnslu við Eyja-
görð og stofna samstarfsvettvang SH og Háskólans á
Akureyri til eflingar rannsóknum.
Annars vegar sýnir þetta tilboð SH hversu gífurlega
áherslu Sölumiðstöðvarmenn leggja á að halda viðskipt-
unum við ÚA og svo hins vegar er ljóst að Akureyrarbær
hefur með eignaraðild sinni í ÚA náð fram umtalsverðum
möguleikum til aukinna umsvifa í atvinnulífinu fyrir
norðan. Hér er um að ræða nýstárlega en alls ekki óeðli-
leg aðferð og er tímanna tákn.
Ljóst er að önnur fiskvinnslufyrirtæki ætla að nýta
sér sams konar stöðu sem þau hafa með því að láta sölu-
risana bítast um útflutninginn og fá um leið eitthvað
fyrir sinn snúð. Þannig er sagt að fiskvinnslan á Raufar-
höfn vilji láta gera sér tilboð í svipuðum anda og þeir á
Akureyri hafa fengið.
Fiskvinnslan í landinu er að vakna til skilnings um
að það er ekkert sjálfgefið að Sölumiðstöðin deili og
drottni. Sölumiðstöðin þarf að minnsta kosti að hafa fyr-
ir því að halda í mjólkurkýmar. EUert B_ Schram
„Atvinnuleysi er á Akureyri og atvinnulíf veikt.“
ígildisviðskipti
á Akureyri
Umræðan um sölu hlutabréfa
Akureyrarbæjar í Útgerðarfélagi
Akureyringa hefur að vonum vak-
ið mikla athygb. í rauninni snýst
máhð um ígildisviðskipti sem eru
stunduð í miklum og vaxandi mæli
af ríkisstjórnum allt í kringum
okkur. Bæjarfulltrúar á Akureyri
eru að segja, þeir fá viðskiptin sem
leggja til viðskipti á móti þannig
að Akureyringar beri sem mest úr
býtum. Út af fyrir sig er ekkert
eðblegra.
Verkfræðingafélag íslands hélt
merka ráðstefnu fyrir nokkru um
ígildisverslun. Þar kom margt fram
sem kom jafnvel þjálfuðum við-
skiptamönnum á óvart. Ræðu-
menn voru auk íslendinganna fjór-
ir útlendingar. Einn fulltrúi ríkis
sem stundar mikil ígildisviðskipti,
tveir fulltrúar alþjóðafyrirtækja
sem stunda þessi viðskipti í mikl-
um mæb og sá þriðji var ráðgjafi
sem sérhæfir sig á þessu sviði. All-
ir þessir aðUar sögðu okkur aö
ígildisverslun væri staðreynd sem
ekki yrði horft fram hjá.
Sérdeildir alþjóðafyrirtækja
Yfirmaður frá Asea Brown Bo-
veri skýrði frá því að deildin í hans
fyrirtæki sem annast ígildisverslun
( off-set) hefði árlega veltu vegna
sUkra viðskipta sem næmi 500
miUjónum doUara á ári eða sem
svarar 35000 mfiljónum ísl. króna.
Dálagleg summa þaö. Hann lýsti
því að þetta gerði fyrirtækið til
þess að ná viðskiptum og hiö sama
gerðu önnur stórfyrirtæki. Við
stórar sölur, stóra samninga um
kaup á vörum og þjónustu, væri
jafnframt samið um fjárfestingu,
framkvæmdir eða atvinnuupp-
byggingu í landinu sem kaupir.
Þama kom fram að það kæmi
stórfyrirtækjum á óvart ef ekki
væri farið fram á ígildisverslun við
gerð stórra samninga enda væm
þau með sérstakar deildir til þess
að annast þess konar viðskipti.
FuUtrúi frá rUdsstjórn New
KjáUarinn
Guðmundur G.
Þórarinsson
verkfræðingur
Brunswick í Kanada skýrði frá lög-
um þar þess eðlis að skylda væri
að leita ígildisverslunar ef viðskipti
færu yfir ákveðna upphæð.
Hann nefndi tvo samninga. Ann-
ar var upp á 80 milljónir doUara
sem hafði í fór með sér 40 millj.
dollara ígUdisviöskipti og hinn upp
á 115 miUjónir dollara sem hafði í
fór með sér 77 miUjóna doUara
ígildisviðskipti. Hér er um margs
konar viðskipti aö ræöa. Hluti
keyptrar vöm er framleiddur í
landi kaupandans eða stofnað er tU
annarra óskyldra viöskipta o.s.frv.
Nýlega var frétt um kaup danskra
á flugvélum frá Kanada, og jafn-
framt sagt frá för danskra ráðherra
til Kanada tU að ræða frekari við-
skipti!
Akureyri brautryðjandi
hérlendis
Erlendir aðilar á ráðstefnunni
undmðust mjög að íslendingar
hefðu ekki heyrt um þessi viö-
skipti. Ef til vUl ferðast ráðamenn
okkar ekki nóg tU þess að komast
í snertingu við raunveruleikann.
Þetta eru algengir viðskiptahættir
í nær öllum löndum í kringum
ykkur, sögðu þeir.
En nú hafa Akureyringar riðið á
vaðið og árangurinn skilar sér. Tvö
sölufyrirtæki bjóða ígUdisviðskipti.
Akureyringar reka eitt stærsta út-
gerðarfyrirtæki landsins. Hví
skyldu þeir bjóða fyrirtæki í
Reykjavík söluumboð án þess að fá
eitthvað í aðra hönd áþreifanlegt?
Atvinnuleysi er á Akureyri og at-
vinnulíf veikt.
Akureyringar hugsa eins í þessu
máli og fjölmörg þjóðlönd. Vera
má að einmitt þetta frumkvæði
þeirra verði tU þess að íslendingar
læri að beita ígildisverslun í mUli-
ríkjaviðskiptum. íslendingar geta
vel lært þó þeir séu stundum seinir
af stað. Erlend fyrirtæki bregðast
nefnUega nákvæmlega eins við og
fisksölufyrirtækin tvö. Leitað er
leiöa til þess að ná viðskiptunum.
Munurinn er sá að erlendu fyrir-
tækin em undirbúin, þau hafa sér-
stakar, öflugar deUdir til þess að'
annast ígUdisviðskipti.
Guðmundur G. Þórarinsson
„Bæjarfulltrúar á Akureyri eru að
segja, þeir fá viðskiptin sem leggja til
viðskipti á móti þannig að Akureyring-
ar beri sem mest úr bytum. Út af fyrir
sig er ekkert eðlilegra.“
Skoöanir aimarra
Fyrirgreiðsla - spilling
„Á undanfómum árum hefur það komið í ljós, að
fjármálaspilling hefur grafið um sig í mörgum lönd-
um og haft víðtæk áhrif í stjórnmálalífi. Skyldi okk-
ur íslendingum vera óhætt að krossleggja hendurnar
og segja okkur ekkert vita tíl sUks? Voru ekki ára-
tuga höft og skömmtun freisting til misréttis og spUl-
ingar? Hvað er fræg fyrirgreiðslupóUtík í raun og
vem annað en spiUing? Hvað er það annað en mis-
rétti, þegar sérhagsmunir em teknir fram yfir heUd-
arhagsmuni?" Dr. Gylfi Þ. Gíslason prófessor og
fyrrv. menntamálaráðherra í Mbl. 27. jan.
Ánægja með verkfallsboðun?
„Já, ég er mjög ánægður. Ég geri mér þær vonir
að það verði farið að tala við okkur. Mér finnst per-
sónulega að leggja eigi áherslu á að koma vísi-
tölunni út og knýja fram breytingar á skattamálum.
Eg á von á verkfaUi, mjög hörðu verkfaUi. Ég þoli
alveg verkfaU, en ég held ekki að Dagsbrúnarmenn
almennt þoU það. Hins vegar eiga þeir engra kosta
völ, svo einfalt er það.“
Friðrik Ragnarsson, bensínafgreiðslumaður
og stjórnarmaður í Dagsbrún.
Norðurlandaþjóðir og ESB
„Leiðtogar íslenska lýðveldisins höfðu á sínum
tíma þann metnað til að bera fyrir hönd þjóðar sinn-
ar að íslendingar ætluðu sér hluti í samstarfi Evr-
ópuþjóða, á jafnréttisgmndvelli með öðrum þjóðum.
Þaö væri því í fuUu samræmi við mótaða hefð sjálf-
stæörar íslenskrar utanríkisstefnu að íslendingar
vUdu ekki verða viðskila við aðrar Noröurlandaþjóð-
ir þegar þær leita sameiginlega inngöngu í Evrópu-
sambandið.“
Jón Baldvin Hannibalsson, utanríkisráðherra
og form. Alþýðufl., í Mbl. 27. jan.