Dagblaðið Vísir - DV - 26.04.1995, Blaðsíða 10

10
MIÐVIKUDAGUR 26. APRÍL 1995
Fréttir
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra:
Ríkisstjórn er ekki
nein rokkhljómsveit
DV-mynd Brynjar Gauti
Eftir kosningarnar hófust ekki
formlegar viðræður um myndun
vinstri stjórnar eins og margir
töldu þig hafa gefið fyrirheit um.
„Ég lýsti því aldrei yfir að ég
mundi reyna myndun vinstri
stjórnar. Olafur Ragnar hefur
reynt að sannfæra menn um þetta.
Hins vegar sagði ég að það fyrsta
sem ég gerði yrði að ræða við
stjórnarandstöðuna og freista þess
að mynda rikisstjórn undir forystu
Framsóknarflokksins. Kosning-
arnar fóru þannig að ríkisstjómin
hélt velli og stjórnarandstaðan
fékk ekki meirihluta. Alþýðuflokk-
urinn var ekki í stjómarandstöðu
nema þá í óbeinni merkingu. Engu
að síður taldi ég rétt að ræða við
Alþýðuflokkinn vegna þess vilja
sem ég viðraði fyrir kosningar en
það var mitt mat að loknum þeim
samtölum að það væri ekki grund-
völlur fyrir myndun slíkrar stjórn-
ar.“
Útilokar þú vinstra samstarf?
„Vinstri stjórn með þeim hætti
sem Ólafur Ragnar skilgreindi í
sínum fræga stjórnarsáttmála er
ekkert inni í myndinni. Það var
enginn sem hjálpaði Sjálfstæðis-
flokknum betur í kosningabarátt-
unni en Alþýðubandalagið. Ég full-
yrði aö ef Alþýðubandalagið hefði
ekki komið með þetta fáránlega
útspil í lok kosningabaráttunnar
hefði ríkisstjórnin misst meirihluta
sinn.“
Samdir þú um þingrofsréttinn við
Davíð Oddsson?
„Það var ekki samið um þingrofs-
réttinn enda er hann ákveðinn með
stjómarskrá. En undir öllum
venjulegum kringumstæðum er
ekki hægt að rjúfa þing nema með
samþykki þeirra flokka sem að rík-
isstjórn standa. Þetta ræddu for-
menn flokkanna og það er fullur
skilningur á málinu milli okkar."
Var samið um einhverjar ráð-
herrabreytingar á kjörtímabilinu?
„Nei. Um það var ekkert rætt.“
Á fyrsta starfsdegi stjórnarinnar
kom upp ágreiningur milli stjórnar-
flokkanna um formennsku í fjár-
laganefnd. Hvað olli þessu?
„Það er enginn ágreiningur en
það hefur ekki verið gengið frá
málinu."
Fullyrt er að þú hafir gert sam-
komulag við Davið Oddsson í
stj órnarmyndunar viðræðunum
um að enginn þingmaður Reykja-
ness yrði ráðherra og í raun hafir
þú fórnað Siv Friðleifsdóttur til að
gera Davíð auðveldara að kippa
Olafi G. Einarssyni út:
„Þetta er algjör tilbúningur. Það
var aldrei minnst á þetta mál milli
formanna flokkanna enda væri það
siðlaust af okkar hálfu að gera slíkt
samkomulag."
Sá orðrómur er einnig í gangi að
rikisstjórn Sjólfstæðisflokks og
Framsóknarflokks hafi verið
mynduð að kröfu útgerðarmanna
til að festa núverandi aflamarks-
kerfi í sessi. Verður þetta ríkis-
stjórn sægreifa og stóru fyrirtækja-
klasanna?
„Við mig ræddi enginn útgerðar-
maður út af myndun þessarar rík-
isstjórnar. Ég tel að mínar skoðan-
ir í sjávarútvegsmálum séu flestum
ljósar og ég var ekki undir nokkr-
um þrýstingi í þessu samhengi."
í margra augum ert þú hold-
gervingur kvótakerfisins. í sam-
komulagi stjórnarflokkanna er
gert ráð fyrir að aflamarkskerfið
verði áfram og að krókaleyfiskerfið
verði fest i sessi. Hugnast þér þessi
niðurstaða?
„Þessi niðurstaða er í samræmi
við þann málflutning sem bæði ég
og fleiri vorum með fyrir kosning-
ar: að það þyrfti að rétta hlut þeirra
sem verst hafa fariö út úr skerð-
ingu undanfarinna ára og breyta
krókakerfinu, sem er jú sóknar-
kerfi. Ég er þeirrar skoðunar að
það sé vondur kostur að hafa kvóta
á allra minnstu bátunum en hins
vegar höfum við hvað eftir annað
misst þetta úr böndum. Nú er svo
komið að menn ráða ekki lengur
við þetta.“
Er raunhæft að tala um sátt um
kvótakerfið? Er ekki eðlilegt að það
myndist togstreita á milli þeirra
sem telja sig eiga kvótans og þeirra
sem vilja eiga kvótann?
„Það á enginn flskinn í sjónum
nema þjóðin. Hins vegar hafa alltaf
einhverjir haft afnotarétt af auð-
lindinni."
Frambjóðendur Framsóknar-
flokksins á Reykjanesi komu fram
með tillögur að breytingum ó
kvótakerfinu. Brá þér þegar þú sást
þessar tillögur?
„Nei, mér brá ekki nokkurn
skapaðan hlut. í Framsóknar-
flokknum er einhugur um afla-
markskerfið. Þaö er eðlilegt að það
séu ólíkar áherslur um þetta mál í
öllum flokkum."
Fyrir kosningar lofuðu framsókn-
armenn víðtækum úrræðum til að
bæta fjárhagsstöðu heimilanna.
Hver er áætlunin núna?
„Fyrir kosningar töluðum við um
slæma skuldastöðu heimilanna.
Varðandi skattana töldum við að
Yfírheyrsla
Kristján Ari Arason
Reynir Traustason
hægt væri að skapa svigrúm á
seinni hluta kjörtímabilsins til að
lækka skatta um 2 til 3 milljarða.
í stjómarsáttmálanum var gengið
frá því aö hafinn yrði undirbúning-
ur að þessu í samvinnu við aðila
vinnumarkaðarins í tengslum við
væntanlega kjarasamninga 1997. í
sáttmálanum kemur fram að þess-
ari vinnu á að vera lokið á næsta
ári.“
En hvað um húsnæðiskerfið?
„Það verður nú þegar hafinn
undirbúningur að lengingu á lán-
um og breytingum á reglum varð-
andi þá sem eru að kaupa i fyrsta
sinn. Ég reikna með að þessar
breytingar liggi fyrir þegar í
haust."
Fráfarandi ríkisstjórn var gagn-
rýnd fyrir pólitiskar stöðuveiting-
ar. Hver er afstaða Framsóknar-
- flokksins?
„Ráðherrar hafa þá skyldu að
skipa fólk til starfa. Ef það er hæft
fólk í mínum flokki þá nota ég það
ekki gegn því enda væri ég þá að
gefa þau skilaboð aö fólk ætti alls
ekki að vera í stjómmálaflokkum.
Ég man ekki eftir því að hafa orðið
fyrir verulegri gagnrýni vegna
stöðuveitinga og ætla að halda
þeim siðum áfram sem ég hef
ástundað í stjómmálum. En það er
náttúrlega alveg ljóst að ég hlýt að
líta til fólks sem er í Framsóknar-
flokknum ekkert síður en í öðrum
flokkum. En ég geri þá kröfu að
um hæfa einstaklinga sé að ræða.“
Framsóknarmenn gagnrýndu
sjálfstæðismenn harðlega fyrir af-
skipti af málefnum Ríkisútvarps-
ins. Munuð þið líða aðra eins uppá-
komu?
„Við leggjum mikið upp úr því
að það traust sem er á milli stjórn-
arflokkanna haldist. Það er ljóst að
Sjálfstæðisflokkurinn hefur völd í
sínum málefnum og við í okkar.
Ég legg á það áherslu að við ræðum
viðkvæm mál þannig að viö getum
á framstigi þess komið aö athuga-
semdum.“
Mun þessi ríkisstjórn fara frá
komi upp trúnaðarbrestur?
„Efþaö kemur upp algjör trúnað-
arbrestur milli flokkanna tel ég að
þeir eigi ekki að starfa lengur sam-
an. Komi upp slíkur trúnaðarbrest-
ur er stjómin ekki lengur hæf til
að leiða þjóðina í alvarlegum mál-
um. í þessu sambandi er grandvall-
aratriði aö trúnaöur ríki mifli
formanna flokkanna og að þeir
njóti trausts í sínum flokkum."
Hver verður pólitískur aðstoðar-
maður þinn í utanríkisróðuneyt-
inu?
„Það hefur ekki verið ákveðið en
það er ljóst að ég þarf að hafa fólk
til að hjálpa mér að rækta sam-
skiptin við aðra, bæði innan ráðu-
neytisins og á sviði stjómmál-
anna.“
Eru miklar breytingar fram und-
an í starfsmannahaldi utanríkis-
ráðuneytisins?
„Að sjálfsögðu verða einhverjar
breytingar en það er ekkert sem
ég er farinn að ákveða."
Hvaða lausn sérð þú fyrir þér í
deilu Islendinga, Norðmanna og
Rússa varðandi veiðar i Smugunni
og á Svalbarðasvæðinu?
„Því miður get ég ekki talað um
neina lausn á þessu stigi málsins
enda eru samningaviðræður rétt
að hefjast."
Hver er afstaða þín til veiða ís-
lenskra skipa í Smugunni og á Sval-
barðasvæðinu?
„Skipin hafa stundað þessar veið-
ar og það verður ekki komið stjórn
á þær nema með samningum.
Norðmenn verða aö gera sér ljóst
að við getum ekki komið stjórn á
veiðarnar nema við náum saman
við samningaborðið."
Útilokar þú með öllu að íslending-
ar heíji könnunarviðræður um
ESB-aðild?
„í stjórnarsáttmálanum kemur
þaö skýrt fram að við ætlum að
fylgjast með því sem er að gerast
hjá ESB og kynna okkar málstað.
Við teljum það tímaeyðslu að eyða
kröftunum í það að ræða um aðild.
Norðmenn fóra að vísu út í könn-
unarviðræöur áður en þeir ákváöu
að sækja um aðild en ég tel slíkar
könnunarviðræður óþarfar. Ég úti-
loka aðildarumsókn á kjörtímabil-
inu en ég ætla ekki að fara að spá
fyrir um það hvað geti gerst hér í
lengri framtíð."
Þú hefur lýst því yfir að þú munir
sinna Norðurlandasamstarfinu
með öðrum hætti en forveri þinni i
utanríkisráðuneytinu. Hvað áttu
við?
„Ég er búinn að vinna viö Norð-
urlandasamstarfið í 20 ár. Það geröi
forveri minn ekki. Ég hyggst nýta
mér þessa reynslu og þá þekkingu
sem ég hef á þessum málaflokki.
Nýverið varð sú breyting á að Svíar
og Finnar gengu í ESB. í samstarfi
Norðurlandanna hef ég lagt á það
áherslu aö sá vettvangur verði not-
aður sem samstarfsvettvangur
þjóðanna í Evrópumálum. Nú fæ
ég tækifæri til að leggja enn meiri
áherslu á þetta. Almennt tel ég að
Norðurlandasamstarfið sé ákjós-
anlegur vettvangur til samráðs og
skoðanaskipta um Evrópumálin og
gefi íslendingum tækifæri til að
hafa óbein áhrif í þessum mála-
flokki."
Þessi ríkisstjórn er að margra
mati þunglamaleg og muni litt
þoka hlutum áfram í þjóðfélaginu.
Hvað segir þú um þetta?
„Ríkisstjórn er náttúrlega engin
rokkhljómsveit. Ég tel að það sé oft
á tíðum kostur að menn séu
þunglamalegir og að ljóst sé hvað
þeir ætlast fyrir. Það er ekki þar
með sagt að það boði einhverja
kyrrstöðu."
-kaa/rt