Dagblaðið Vísir - DV - 26.04.1995, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 26. APRÍL 1995
15
Dæmigerðir fjölmiðlamenn?
Laugardaginn 22.4. sl. heyrði ég
að Sigurður Valgeirsson (þessi
búralegi úr Dagsljósþáttunum í
Sjónvarpinu) var að kalla mig „sér-
vitring" á Rás eitt hjá Ríkisútvarp-
inu. Hánn rökstuddi þetta með því
að visa til fréttar í DV þar sem fram
hafði komið, að ég þykist sjálfur
vita hvað ég heiti. Þvíhk „sér-
viska“ á væntanlega ekki eftir að
henda Sigurð, enda mundi hann
þá strax missa vinnuna.
Höfundur þessarar tilvitnuðu
fréttar í DV heitir Ari, og vill ber-
sýnilega ekki láta bendla sig viö
neina „sérvisku" heldur. í frétt
hans stóð m.a. þessi setning
...Þorgeir, sem enn á ný er kom-
inn upp á kant við kerfið... neitar
að skrifa fóðurnafn sitt í eignar-
falh eins og talið er rétt samkvæmt
íslenskri málhefð".
Naumast mundi Ari þó segja um
mann, sem vill forða sér og öðrum
frá bifreiðaslysum, að hann væri
„enn á ný kominn upp á kant við
umferðina"? Ekki nema Ari væri
þá sérlegur talsmaður umferðar-
slysa. Og varla notar hann orðalag-
ið: „neitar að skrifa fóðurnafn sitt
eins og talið er rétt“ nema hann
vilji gefa það til kynna, að embætt-
ismenn ríkisins eigi að stjórna rit-
hætti einkanafna í trássi við hags-
muni þeirra persóna sem þurfa að
bera nöfnin.
Sjáifhverfari fjölmiðlabúrar
Af þessu er nokkuð ljóst að tveim
af þrem fjölmiölamönnum, sem um
þetta mál hafa fjallað, þykir mest
um vert að koma því á framfæri,
KjaHarinn
Þorgeir Þorgeirson
rithöfundur
að þeir sjálfir hirði ekki hót um það
að vita hvað þeir heita, ef „kerfið"
heimtar annað.
Fréttamenn og fjölmiðlabúrar
hafa á seinustu árum orðið sjálf-
hverfari en áður. En það er eins
og vanti allt stolt og allan metnað
í þá sjálfhverfni.
Nú hef ég ekki neitað að hlýða
neinu, sem mér ber að hlýða, held-
ur einungis tekið sjálfstæða
ákvörðun um málefni, sem mér ber
að ákvarða sjálfur. Það er „kerf-
ið“, sem hefur neitað að hlýða rétt-
mætum lýðræðisreglum. Það er
„kerfið" sem kann ekki skil nema
á einum þætti íslenskrar málhefðar
(eignarfallsamsetningu) og bannar
aðra fullgilda þætti hennar (stofn-
samsetningu, þolfallsamsetningu) í
„Nú hef ég ekki heitað að hlýða neinu,
sem mér ber að hlýða, heldur einungis
tekið sjálfstæða ákvörðun um málefni,
sem mér ber að ákvarða sjálfur. Það
er „kerfið“, sem hefur neitað að hlýða
réttmætum lýðræðisreglum.“
„I alræðisríkjum tíðka blöö það lika að segja um hvern þann sem viðr-
ar grundvallarsjónarmið lýðræðis að hann sé „enn á ný kominn upp á
kant við kerfið" og „neiti að skrifa eins og talið er rétt“.
9. grein svokallaðra Mannanafna-
laga nr. 37/1991. Og Hagstofustjóri
framfylgir banninu af miskunnar-
lausri hörku.
Þetta bann er málskemmd og for-
ræðishyggja í anda verstu alræðis-
ríkja.
Skítugt tyggigúmmí
í alræðisríkjum tíðka blöð það
líka að segja um hvern þann sem
viðrar grundvallarsjónarmið lýð-
ræðis að hann sé „enn á ný kominn
upp á kant við kerfið" og „neiti að
skrifa eins og tahð er rétt“. Þar fá
blaðamenn laun fyrir að skrifa ein-
mitt svona setningar og sjónvarps-
mönnum er borgað fyrir aö jórtra
á fullyrðingum hinna eins og
gömlu skítugu tyggigúmmíi. Þar
mega starfsmenn fjölmiðla helst
ekki vita hvað þeir heita. Þar eru
kröfur um tjáningarfrelsi kallaðar
„sérviska".
Eins og Blaðamannafélag íslands
líka gerði hér um árið.
Lýðræðisríki hafa aðrar og
strangari kröfur. Þar verða blaða-
menn helst að nota höfuðið á sér
til að skilja hlutina fyrst og byggja
síðan skrif sín á þeim skilningi.
Hugsunarlausir fordómar og em-
elti er þar kallað sorpblaða-
mennska.
Líklega eiga þeir þó báðir, Sigurð-
ur og Ari, mikinn „frama" fyrir
höndum í fjölmiðluninni hér. Þeim
mætti vel óska til hamingju með
það, alveg persónulega. En okkur
hinum er það minna fagnaðarefni.
Þessir piltar hafa í rauninni ekkert
að segja okkur nema þá sorglegu
staðreynd, að þeir séu engir „sér-
vitringar", enda virðist markmið
þeirra vera það eitt að tolla á launa-
skrá einhvers „kerfisins“.
Þorgeir Þorgeirson
Fjölf lokkurinn fjölþjóðlegi
segja að Stór-Sjálfstæðisflokkurinn
sé flokkur allra flokka.
Annað gildir líklega um fjarlæg-
ari lönd. T.d. átti ég móður frá
Bandaríkjunum, og gæti því talist
„Ef líkja mætti stjórnmálaflokkum
okkar viö starfsgreinar væri ekki fjarri
lagi að líkja Sjálfstæðisflokknum við
viðskiptafræðinginn í þjóðarfjölskyld-
unni, Alþýðubandalaginu við félags-
ráðgjafann, Alþýðuflokknum við heim-
ilislækninn, Framsóknarflokknum við
dýralækninn, Kvennalista við uppeld-
isfræðinginn og Þjóðvaka við geðlækn-
inn.“
Alþingiskosningunum lauk með
því að Sjálfstæðisflokkurinn hélt
naumlega velli. Hann ætti því að
geta framlengt aðhaldsstjórn sína
um enn annað kjörtímabil, ef hann
hefur nenningu til.
En hvað segir þetta um kjósend-
urna? Af hveiju kjósa menn íhaldið
enn, þrátt fyrir vinstri sveiflu í
borgarmálum, aukna nýjungagirni
hjá unga fólkinu og aukið svigrúm
til kjarabóta?
Einkarekstursins
er framtíðin
Kannski er skýringin sú að búið
er að festa velferðarþjóðfélagið
nægilega vel í sessi. Hins vegar
kallar tækniþróunin í umheimin-
um á stórstíga grósku í einka-
rekstrinum. Og þeir spottar eru
flestir í höndum sjálfstæðismanna.
Ef líkja mætti stjómmálafiokk-
um okkar við starfsgreinar væri
ekki fiarri lagi að líkja Sjálfstæðis-
flokknum við viðskiptafræðinginn
í þjóðarfiölskyldunni, Alþýðu-
bandalaginu viö félagsráðgjafann,
Alþýðuflokknum við heimihs-
lækninn, Framsóknarflokknum
við dýralækninn, Kvennalista við
uppeldisfræðinginn og Þjóðvaka
við geðlækninn.
„Sjálfstæðir“ íslendingar
Það er undarlegt hvað Sjálfstæð-
isflokkurinn er stór og stöðugur. í
nágrannalöndunum eru það fleiri
en einn flokkur sem eru í hlutverki
viðskiptafræðingsins í þjóðarfiöl-
skyldunni. Það styður þá tilgátu
mína að í raun séu flestir Islending-
ar sjálfstæðismenn: Ýmist flokks-
KjaUaiinn
Tryggvi V. Líndal
bundnir sjálfstæðismenn, reikuhr
hægrisinnar, vonsviknir íhalds-
menn eða villuráfandi sínhyggju-
menn. Kannski líka nokkrir tæki-
færissinnaðir einstakhngshyggju-
menn og sjálfhverfir draumóra-
menn. Síðan raða þeir sér í flokka
eftir því hvað þeir hafa nenningu
th að búa með flokksbundnum
sjálfstæðismönnum.
Þetta er þó ekki einhlítt því eftir
er að nefna annars vegar ríku
íhaldsmennina; þá sem hafa mesta
peningana og völdin, en þeir eru
htih hópur sem er einkum innan
Sjálfstæðisflokksins. Hins vegar
eru þaö leiðtogar flokkanna. Geng-
ur hvort tveggja nokkuð í arf.
Áður fyrr var sagt að Sjálfstæðis-
flokkurinn væri flokkur ahra
stétta. Réttara væri kannski nú að
Fjölþjóðleiki
og þingmennska
I ljós hefur komið að nokkrir af
nýrri alþingismönnum okkar eru
„hálf-útlenskir“, þ.e. að þeir eiga
foreldri erlendis frá. Er þá einkum
um að ræða foreldri frá Noregi. En
þaö er dijúgt umhugsunarefni
hvers vegna ekki er um að ræða
einhver allt önnur lönd. Ég held
að hér spili inn í hversu nærri hin
ýmsu útlönd standa okkur menn-
ingarlega. Þannig ættu eftirfarandi
ættemi að vera frambjóðendum th
Alþingis hthl fiötur um fót, og jafn-
vel að þykja bara htrík: Noregur,
Færeyjar, Svíþjóð, Finnland og
Danmörk. Þó þætti Finnland ögn
framandlegra sakir óskylds tungu-
máls, og Danmörk særir enn sjálf-
stæðiskennd sumra.
„hálf-amerískur“, þótt ég hafi ahð
allan minn aldur á íslandi (aö und-
anskhdum námsárunum mínum í
mannfræði, í Kanada). Mitt mat er
að áhrif svo ólíks uppeldis skapi
persónugerð sem er svo ólík þeirri
rammíslensku að það yrði til veru-
legra trafala í póhtík. Líkt væri
ástatt um þá sem ættu foreldri frá
t.d. Þýskalandi, Frakklandi eða
Spáni.
Sami vandi væri þá væntanlega
hjá þeim íslendingum sem hefðu
alist upp að mestu erlendis.
Hins vegar er ekki ástæða th að
ætla annað en að fósturbörnin, sem
nú eru að koma th íslands bamung
víðs vegar frá suðrænum löndum,
eigi eftir að verða foringjaefni í
Sjálfstæðisflokki framtíðarinnar.
Tryggvi V. Líndal
UaA am
raeo
Sumarlokanir sjúkrahúsa
Vantar
peninga
til að halda
óbreyttri
starfsemi
Sighvalur BjÖrgvinsson,
fyrrverandi heilbrigðis-
ráðhorra.
„Það er al-
veg rétt. að
menn urðu aö
grípa til sum-
arlokana
sjúkrahúsa
en það þýðir
ekki að menn
telji að sum-
arlokanir séu
æskilegar.
Rökin með
sumarlokunum eru þau aö það
hafa ekki verið til peningar th
þess að halda starfsemi sjúkra-
húsanna óbreyttri yfir sumarið.
Stjómendur sjúkrahúsanna hafa
einir fundið þessa leiö. Þeir eiga
ekki peninga til að borga afleys-
ingar og hvað eiga þeir að gera?
Draga úr aðgerðum eða loka
dehdum í heht ár? Hvað eiga þeir
að gera? Eiga þeir að prenta pen-
ingaseðla? Það hefur enginn það
á sinni stefnuskrá að það skuh
loka sjúkrahúsum á sumrin en
staðreyndin er einfaldlega sú að
ef stjórnendur sjúkrahúsa fá ekki
peninga th að hafá fullan rekstui’
aht árið um kring verða þeir aö
bregðast við með einhverjum
hætti. Þeir geta brugðist við með
því aö loka alfariö einhverjum
dehdum en þeir hafa ekki gert
það. Þeir hafa heldur brugðist viö
með því aö ráða ekki í sumar-
afleysingar. Sumarlokanir
sjúkrahúsa em ekki á stefnuskrá
nokkurs manns en hvað eiga
stjórnendur sjúkrahúsanna að
gera annað?"
Alltof
gengið
í niður-
skurði
„S'úmariok-
anir eru fyrst
og fremst
vegna fiárs-
korts. Það er
búið aö ganga
alltof langt í
því að skera
niður innan Hanna l. BlrgladAttlr,
hehbrigði- IramkvœmcUutiArl Fé-
skerfisins '■#« l«lenskra hlúkrtin.
Það verður artr,Bðlnaa-
ekki gengiö lengra. Biðhstar em
ahtaf aö lengjast og sumarlokan-
irnar bæta ekki úr skák. Sjúkra-
húsin ná að sinna öllum sjúkling-
um sem á annað borð eru teknir
inn yfir sumarið en það eru alls
ekki ahir sem þurfa sem komast
á sjúkrahús. Þaö liggur í augum
uppi að á sumrin veröur mikiö
rask á starfsemi sjúkrahúsanna.
Sjúklingar eru fluttir milh dehda
og jafnvel mhh stofnana vegna
sumarlokana og í sumum tilvik-
um koma lokanirnar ihður á að-
standendum sjúklinganna því
þeir eru beðnir um að taka gara-
alt og veikt fólk heim þó að stofii-
animar séu kannski orðnar
heimih sjúklinganna. Þaö er bara
hreinlega lokað á þetta fólk og
það kemur mun verr á sig komið
aftur til endurhæfingar.“