Dagblaðið Vísir - DV - 29.07.1995, Page 16

Dagblaðið Vísir - DV - 29.07.1995, Page 16
16 LAUGARDAGUR 29. JÚLÍ 1995 Sögur af nýyrðum Gegnir Dag nokkurn haustið 1990 kom Einar B. Pálsson prófessor og sótti mig á fund í Orðanefnd byggingar- verkfræðinga. Þegar ég hafði setzt upp í bílinn hjá Einari, rétti hann mér miða, þar sem lýst var eftir nafni á tölvukerfí Háskólabóka- safns og Landsbókasafns. Heitið var verðlaunum fyrir það nafn, sem bezt þætti. Ég stakk miðanum í vasa minn og lagði hann á skrif- borðið þegar heim kom. Morgun- inn eftir settist ég við skrifborð mitt, sá miðann, datt í hug, að heppilegt nafn á tölvukerfið væri Gegnir, skrifaði það á miðann ásamt eftirfarandi greinargerð: „Orðið Gegnir er myndað af sögn- inni gegna á sama hátt og Skyggnir af skyggna. Það merkir eða gæti merkt „sá, sem rækir eitthvert hlutverk". Gegnir tengist líka orð- inu gagn, og mætti því túlka það svo, að það tákni kerfi, sem gegnir því hlutverki að geyma gögn og hafa þau tiltæk til nota. Orðið er þægilegt í samsetningum (aðeins tvö atkvæði)." Ég frétti ekkert af því, hvemig málinu hefði reitt af fyrr en í des- ember 1991. Þá hringdi Einar Sig- urðsson, þá háskólabókavörður, í mig og sagði mér að hann og Finn- bogi Guðmundsson, þá landsbóka- vörður, hefðu komizt að þeirri nið- urstöðu, að tillaga mín um nafn á tölvukerfinu hentaði bezt. Bauö hann mér að vera viöstaddur at- höfn í Háskólabókasafni 13. des. 1991, en þá yrði tölvukerfið form- lega tekið í notkun. Við athöfnina rakti Einar sögu orðsins Gegnir í íslenzku, gat þess, að það kæmi fyrir sem nafn á lækjum, væri til í samsettum ömefnum eins og Gegnishólar o.s.frv. Það, sem kom mér mest á óvart í ræðu Einars, var, að hann drap á það, að Halldór Laxness hefði breytt orðinu þjónn í gegnir í 2. útgáfu af Vefaranum mikla frá Kasmír. Halldór hefir þannig notað orðið sem gerandnafn af sögninni gegna á sama hátt og ég. Einar gat þess líka, að Gegnir kæmi fyrir sem mannsnafn í Sturl- ungu. Ég hygg, að orðið gegnir hafi tvíþættan uppruna. Annars vegar Umsjón Halldór Halldórsson er það gerandnafn af sögninni gegna, eins og á hefir verið minnzt. Hins vegar virðist það vera mynd- að af orðinu (oröhlutanum) gagn- í orðum eins og gagnstæðu. Gagn- merkir „á móti“. Sem mannsnafn gæti það upphaflega merkt „and- stæðingur", sbr. þýzku Gegner, sem talið er þýðing á latínu advers- arius. Sem nafn á læk gæti það upphaflega táknað „þverlæk". Að verðlaunum fyrir nafnið fékk ég Nöfn íslendinga eftir Guðrúnu Kvaran og Sigurð Jónsson. Bókin mun hafa komið út sama dag og tölvukerfið var tekið í notkun. Þess má geta, að ég hafði aldrei áður tekið þátt í samkeppni um nafnav- al. Það var hrein tilviljun, að ég skyldi leiðast út í slíkt í þetta skipti. Hvammsvík í Kjós Háforgjafarmót í Hvammsvík Sunnudaginn 30 júlí nk. verður haldið 18 holu háforgjafarmóti í Hvammsvík í Kjós. Forgjöf 20-36. Þátttökugjald einungis 1000 kr. Verðlaun fyrir 1.-3. sæti með og án forgjafar. Nándarverðlaun á 9. og 18. braut. Gæðingur í verðlaun fyrir holu í höggi á 18. braut. Skráning í síma 566 7023 frá kl. 9-21. Endurtökum stemmninguna frá leiknum við Svíþjóð! Krossgáta Vflh'5 Lflfl þvoTr H£//nr. /H6 ^ 6EFUR. FRfl 5£R A DRÝg- E>/ TEKGDfl flóTr/p KEVR GE/SLfl HJÚP- ufí/RN m'flLFR. SK.ST. H/HöRfl FoR - Bot)H/R 1 ■ i (o l §i 9 R/FU fWSflþ/ 3 HSrfT- UGflR. STEFHR F£R~ LTF6UR. ' /3 7 þUKLSK GfíWLfí 2% Dfl r 5 r~ \ /2 (O HREUÝ fífíR (kind) /5 JJRE P/ ■R WR-fl Hty/B 7 P/UE5T '!NU- mfíÐuR / V/MMU PIÓT 1 FoR- d Föt/uR EL-Skfl S VflHS S-/E ME6//J HE-/T/ RN SLVSfl V 9 flmflofl l£6U- BEKKUR \ STARF /Ð voRþfl KVAKflD VUTTU upl KoLL 10 SVlHlt) LfíG - voPr/ s'erhl. NUVDfl /o II £////<■ ST. TRGL- H//yT- /paup r- H Sfl/nT R6H/R /2 FíEyTfl 2.0 FoRflÐ/ /3 HflUJfl HST UR.6 l " BU/nBUR HRYLLT/ æ* N m'fíLTUR KL'/H/ BfíúPfí flTT HV/LT E'ySTRfl 'flR/Vfl S/VARL. ÞfluDuR /6 /<OHfl LYF URrtí- ULL. HAflL/ /5 \ /6 r> 2 /7 R'/N/ - -PÆ.M/ Tó/mu ÖflVflK^ 'lH 8u5K/ (TRÉ) /s /■ mflS/K VKflTr UR TJÖ/S RF- GER/P '/7 GR'ofl- R/<— TOG S /9 'E)5/G - RomU- J-flG // SR'/T- UR 2/ 20 ,/n'RM. SflmHL ■ t X ■ 2- T///S VEHö/ 2/ BRJ'osr Nflj- N/t)uR Vffl J.JÚK/ upp ' "ú n f1 : VflUÍJ- voujfí SKjót /H 22 LV/ST/ FflRFfl % £K6um> Elf/k. ST. 23 FReTFA 5 TOFfl t 2H KÆPU EÐJA FJflLLS TIHT> 5 25 STÓÐ UPP /9 V/ST- AÐflR r,rt A t æ o B *o cn *cd I vu 4 VD - VO V- <4 VI 4 k O Qc 4 •o U. 4 •4 vo S a: Vð ó: Q> - <4 4 k X 4 <t öí 2 4 VI q: 4 v\ - VD 4 -4 <*: 4 2) 4 Cö S 4 4 K S • k V X k k '4 <*: << íÚ V- 4 4 K k -4 CT • CQ <í: <A k <f o a: V) '44 V- ‘t: 4 <C V) s: k k 4 <*: vn V- <C V 5: -4. n 4 -4 -4 N\ V 4 4 <«: • V- 4 cx VD :o 4 vO K 4 £ k 4 -4 '4J kD 43 4 X K cv; 4 5 vn S << 4 K <5; or -4 -4 4 <c 2: 4 CSi 13; k «4: $ • k K <4 k w V k 4 Ci; <s: Cú a; s k í) 4 2: K 4 4 4 X W ó; 4> -<£: vo w 4 -k <c: k <S k 4 X (4 <s 4 (4 • k :Q> '4 4 • V3\

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.