Dagblaðið Vísir - DV - 29.07.1995, Qupperneq 31

LAUGARDAGUR 29. JÚLÍ 1995
43
Sannur vinur skilur ekki vin sinn eftir einan í landi sorgarinnar.
Vinur í sorg
Maður nokkur á óræðum aldri
hringdi til Nökkva læknis fyrir
nokkru. Honum var mikið niðri
fyrir. Eftir stuttaralega kveðju og
„afsakaðu að ég hringi heim til þín
seint um kvöld“ vék hann sér beint
að efninu. „Getur þú ekki gefið mér
einhver ráð? Vinur minn einn varð
fyrir miklu áfalli fyrir skemmstu.
Hvað fmnst þér að ég eigi að gera?
Tala við hann? Hvemig? Á ég að
ráðleggja honum eitthvað? Hvað?
Skrifaðu fyrir mig um hlutverk
vina í sorg.
Skin og skúrir
í mannlegu lífi skiptast á skin og
skúrir. Þegar hamingja brosir út
undir eyru er oft sorg á næsta leiti.
Mönnum verða á mistök, taka
rangar ákvarðanir, lenda 1
ógöngum og villast í fimbulþokum
tilverunnar. Óvænturharmur
knýr stundum dyra þegar veislan
stendur sem hæst. Állur missir er
erfiður og viðbrögð fólks geta verið
ákaflega mismunandi.
Eitt sinn var tahð að allt sorgar-
ferli væri keimlíkt, syrgjandinn
fyndi fyrir örvinglan og þunglyndi
fyrst eftir áfallið, ynni sig síðan
hægt og bítandi gegnum sorgina,
sætti sig við missinn og aðlagaðist
lokst breyttum aðstæðum. Þetta
átti að gerast nokkuð fljótt og ör-
ugglega og öll tilbrigði við sorgar-
stefið voru áhtin óeðlileg og af hinu
illa. Þeir sem ekki töluðu opinskátt
um sorg sína og missi voru stund-
um sakaðir um afneitun eða þegj-
andahátt. Hinir sem jöfnuðu sig of
fljótt voru álitnir kærulausir og
kaldlyndir. Ekkja sem dansaði á
bahi nokkrum mánuðum eftir lát
manns síns var talin bæði lauslát
ogtilfinningalaus.
Nýjar rannsóknir benda þó til
þess að fólk fari á marga vegu gegn-
um þetta ferli. Ekki er til nein ein
„rétt“ leið sem syrgjandinn velur
sér.Sorg er ákaflega einstakhngs-
bundin.
Mikilvægi vina
Á raunastundum lífsins skipta
vinir ákaflega miklu máli: Margir
frnna þó fyrir miklum vanmætti
gagnvart sorg vina sinna: verður
orðavant, fara hjá sér og draga sig
síðan í hlé. En syrgjandinn þarf
mjög á nærveru vina sinna að
halda. En hvað skal segja? Ahs
kyns athugasemdir um hæfni eða
getuleysi einstaklingsins til að tak-
ast á við sorg sína falla oftast í
grýttan jarðveg og gera meiri skaða
engagn.
Á laákmvaktinm
Einn syrgjanda hitti Nökkvi fyrir
nokkru. Hann kvartaöi mikið und-
an gömlum frænkum sínum sem í
sífellu sögðu honum sögur af því
hvernig Stínu frænku hefði tekist
að komast yfir sonarmissi með þvi
að syngja í kirkjukór og fara í sund
tvisvarádag.
Sú leið sem einn velur sér þarf
ekki að henta neinum öðrum.
Stundum er gott að leiða að því
hugann hvað maður sjálfur helst
vildi heyra í þessum sömu erfiö-
leikum. Það er erfitt að gefa ein-
hver ráð en þó hafa þessi atriði
stundum komið sér vel:
1. Varast skal alla gagnrýni á
syrgjandann. Ekki skamma fólk
fyrir aumingjaskap, grátköst eða
viðkvæmni heldur draga fram j á-
kvæða þætti og uppbyggilega. 2.
Syrgjandanum finnst betra aö tala
en hlusta. Því er brýnt að sýna
stuðning með því að hlusta af at-
hygli en kaffæra ekki syrgjandann
í sögum og ráöleggingum úr eigin
reynsluheimi. Ef gömul frænka vill
tala um manninn sinn heitinn sem
dó fyrir tveimur árum er henni
mestur greiði gerður með þvi að
hlusta af athygh en þagga ekki nið-
ur í henni á yfirlætislegan hátt
„vegna þess að svo langt er um lið-
ið“. 3. Á sama tíma er gott að gera
sér grein fyrir því að syrgjandinn
kærir sig sjaldnast um að tala ahtaf
um sorg sína. Það er ágætt að
brydda stundum upp á öðrum um-
ræðuefnum. 4. En mikilvægast er
þó að vera til taks og bjóða fram
aðstoð sína og umhyggju.
Ung ekkja sagði Nökkva eitt sinn
frá því hvernig mikið fjölmenni
hefði verið við jarðarför manns
hennar. Ahir vottuðu samúð sína
og sögðu „henni bara að hringja
ef hún þyrfti einhvers með“. Hún
hringdi aldrei í neinn og sat ein
með sorg sína. í slíkum thvikum
er rétt að hringja reglulega, bjóða
fram aðstoð sína, hlusta og vera
alltaf thbúinn að sitja með syrgj-
andanum, þegja og finnna th.
Mestu skiptir þó að skilja ekki vini
sína eftir eina á raunastund.
Fyrir nokkrum dögum var
Nökkvi staddur í Washingtonborg
í Bandaríkjunum. Hann heimsótti
hinn merkilega vegg sem reistur
var th minningar um þá rúmlega
íimmtíu þúsund hermenn sem féllu
í Víetnam. Þar hitti hann fyrir
nokkra gamla hermenn sem nú
voru meðlimir í hinni frægu Hells
Angels mótorhjólareglu. Þeir voru
allir í htríkum bolum með einfaldri
áletrun: „Bikers don’t leave their
brothers behind". Nökkva fannst
að ekki þyrfti að hafa fleiri orð um
vináttuna. Sannur vinur skilur
ekki vin sinn eftir einan í landi
sorgarinnar; hann fer með honum
og yfirgefur hann ekki á leiðinni
til mannheima á nýjan leik.
BMW 520i, 24 v, árg. ’91, ekinn 51 þús. km, ssk., 4 dyra,
svartur, sóllúga, áfelgur og fleira. Verð kr. 2.200.000.
BMW 525i, árg. ’92, ekinn 38 þús. km, ssk., 4 dyra,
sóllúga, álfelgur og fleira.
BÍLAÞING HEKLU
NOTAÐIR BÍLAR
Bílaþing Heklu • Laugavegi 1 74 • Sími 69 56 60 • Fax 69 56 62
Tilkynning
frá Þróunarsjóði sjávarútvegsins
Lögum og reglugerð um Þróunarsjóð sjávarútvegsins
hefur nýlega verið breytt.
Þetta eru lög nr. 89/1995 um breytingu á lögunt nr.
92/1994 og reglugerð nr. 387/1995 um breytingu á
reglugerð nr. 644/1994.
Breytingarnar lúta nær eingöngu að úreldingarstyrkj-
um vegna fiskiskipa.
Helstu breytingar eru þessar:
í. Krókabátar fá nú aðild að sjóðnum. Þeir geta feng-
ið úreldingarstyrk og greiða til sjóðsins með sam-
bærilegum hætti og aflamarksskip.
2. Heimilt er gegn ströngum skilyrðum að halda skipi
á skipaskrá þótt greiddur hafi verið úreldingarstyrk-
ur vegna þess.
3. Styrkhlutfall (lengst til ársloka 1995) verður 45%
vegna krókabáta en 20% vegna annarra skipa.
Vakin er athygli á því að frá og með 1. janúar 1996 mun
gilda sama styrkhlutfall fvrir öll skip og gildir þá einu
hvort þau eru krókabátar eða aflamarksskip.
Líklegt er að það hlutfall verði mun lægra en 45% og
raunar er ekki unnt að útiloka þann möguleika að
hlutfall eða hlutföll verði lækkuð fyrir lok þessa árs.
Hins vegar er heimilt til ársloka að iáta krókabáta njóta
hærra styrkhlutfalls en aflamarksskip njóta.
Krókabátar verða gjaldskyldir til Þróunarsjóðs bæði
hvað varðar árlegt gjald fyrir hvert brúttótonn (nú 775
kr. fyrir hvert brúttótonn reiknað með tveimur auka-
stöfum) og hvað varðar árlegt gjald fyrir hverja land-
aða þorskígildislest (nú 1.000 kr. fyrir hverja þroskí-
gildislest). Gjald fyrir hvert brúttótonn verður fyrst
lagt á krókabáta þann 1. janúar 1996 og gjald fyrir
hverja landaða þorskígildislest verður fyrst lagt á
krókabáta 1. september 1996 og miðast það við landað-
an afla viðkomandi báts á tímabilinu 1. ágúst 1995 til
31. júlí 1996.
Ekki er við því að búast að stjórn Þróunarsjóðs sam-
þykki fyrstu styrkina samkvæmt nýjum reglum fyrr en
í lok ágústmánaðar 1995. Hins vegar ættu væntanlegir
umsækjendur að sækja sem fyrst um, m.a. vegna þess
að alla opna báta þarf að meta og það tekur tíma.
Áætlaður kostnaður slíks mats er nú kr. 12.600.
Aflamarksskip, sem fyrst voru skráð á skipaskrá eftir
31. desember 1993, og krókabátar, sem fyrst voru
skráðir á skipaskrá eftir 30. apríl 1995, geta ekki feng-
ið úreldingarstyrk fyrr en þeir hafa greitt gjald til Þró-
unarsjóðs í a.m.k. 3 ár.
Umsóknareyðublöð fást á skrifstofu sjóðsins.
Þróunarsjóður sjávarútvegsins hefur aðsetur hjá Fisk-
veiðasjóði íslands, Suðurlandsbraut 4,155 Reykjavík.
Síminn er 588 9100 og fax 568 9588.
Reykjavík, 26. júlí 1995
Þróunarsjóður sjávarútvegsins