Þjóðviljinn - 06.06.1981, Síða 4

Skúli Alexandersson
skrifar
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 6. — 7. júnl 1981
stjórnimál á siinnudeg*________
Endurnýjun báta-
flotans er brýn nauðsyn
Traustir atvinnuvegir eru forsenda batnandi lífskjara
Rikisstjórn Gunnars Thorodd-
sen er nú riimlega ársgömul. Nú
að ný loknu þingi stendur rikis-
stjórnin vel. Aðgerðir hennar
hafa stuðlað aö minnkandi verð-
bólgu og nægri atvinnu. Náðst
hafa fram ýmis mikilvæg félags-
leg réttindi. Rikisfjármálum er
nú betur stjórnaö en oftast áöur.
Þetta hefur rikisstjórninni tekist
ánþessaðskerða haf i þurft kaup-
mátt launatekna. Þótt þetta séu
mikilsverðir þættir og sjálfsagt
þeir þættir stjórnarsáttmálans
sem mikilvægastir teljast, verður
framhald þeirra ekki tryggt
nema með framkvæmd annarra
þátta stjórnarsáttmálans. I
stjórnarsáttmálanum segir:
„Rikisstjórnin leggur áherslu á
alhliða átak til þess að efla undir-
stöðu islenskra atvinnuvega,
auka framleiðni þeirra og fram-
leiðsluverðmæti og skapa ný at-
vinnutækifæri. Traustir atvinnu-
vegir eru forsenda batnandi lifs-
kjara og blómlegs atvinnulifs.”
Enn um sinn mun
sjávarútvegurinn
halda sínu
hlutverki
Til að tryggja það sem áunnist
hefur og um leið framhald þess er
nú nauðsynlegt að skipuleggja og
hefja þetta alhliöa átak, sem
stjórnarsáttmálinn leggur
áherslu á. Ýmis verkefni sem
unnið er að á vegum iðnaðarráðu-
neytis og samþykkt laganna um
raforkuver eru góðir áfangar.
Þar er þó um að ræða verkefni
sum hver, sem eru svo f jarlæg i
tíma, aðþau koma ekki til með að
renna stoðum undir bætt lifskjör
né aukna atvinnu á allra næstu
árum. Enn mun það verða svo um
nokkurt árabil, að sá atvinnuveg-
ur, sem staðið hefur undir at-
vinnuuppbyggingu og bættum og
batnandi tífskjörum hér á landi,
sjávarútvegurinn, mun halda þvi
hlutverki og verða sú atvinnu-
grein, sem mun geta staðið að þvi
aö fjölga atvinnutækifærum og
bæta lifskjör.
Það eru margir hlutir á vett-
vangi sjávarútvegs, sem þörf er á
að byggja upp, endurbyggja og
endurbæta. Þar er á mörgum
sviðum hægt að bæta nýtni og
auka framleiðni.
Rétt markmiö,
en röng leið
Sá bátafloti sem nú er hér á
miðum og beitt er til að afla
helmings þorskaflans, alls hum-
arsins og sildarinnar og annars
þess sjávarfangs sem togararnir
og loönuskipin afla ekki, er að
stórum hluta atvinnutæki sem eru
úr sér gengin og Urelt og standast
ekki samkeppni, hvorki sem tæki
til að afla fiskjar né sem vinnu-
staðir, er séu i samræmi við þær
kröfur, sem nú eru gerðar og
sjálfsagðar eru. Að undanförnu
hafa áttsér stað nokkrar umræð-
ur um ásigkomulag þessa flota og
imprað hefur verið á þvi að þörf
sé endurnýjunar hans. I april s.l.
sendi sjávarUtvegsráðherra frá
sér plagg, sjálfsagt i nafni rikis-
stjórnarinnar, um endurnýjun
fiskiskipaflotans, markmið og
leiðir. Eitt af markmiðunum var,
„Að veiðar verði stundaðar með
bestu og fullkomnustu tækjum
sem völ er á”. Þetta er gott
markmið. Leiðin til að ná þessu
markmiði er samkvæmt plagginu
þessi: „Arleg endurnýjun verði
svipuð að tonnatölu og tekið er úr
notkun.” Þetta er ekki rétt leið
markmiðinu verður ekki náð ef
þessi leið verður farin.
1945 og 1971
togararnir.
— Nú bátarnir
Bátaflotinn er nú svipað stadd-
ur eins og togaraflotinn var 1945 i
lok striðsins. Ef gera á þennan
flota samkeppnishæfan, tryggja
honum fólk, sem hefur möguleika
á að fá sómasamleg laun, sæmi-
lega vinnuaðstöðu og gera þessa
atvinnugrein hæfa aö sinum stóra
hluta tilað standa undirgóðum og
batnandi lífskjö-um i landinu, er
vonlaust að fara eftir einhverri
úrnotkunarreglu með endur-
nýjun skipanna. Slik regla að að-
eins megi endurnýja svipað og
tekiö erUr notkun, hefur i för með
sér stöðugt kosnaðarsamar endur-
byggingar gamalla skipa. Hver
eigandi reynir aö halda sinu
skipi i gangi svo lengi sem mögu-
legt er, færri og færri skip verða
til sölu á venjulegum skipamark-
aði, ungir menn, oftast sjómenn,
sem vilja byrja i Utgerð eða þeir
sem vilja breyta um skipsstærð,
eiga þess ekki kost vegna þess að
hvergi er skip að fá. Eðlileg at-
vinnuuppbygging stöðvast og þar
með framleiðslu- og framleiðni-
þróun <
Ihaldsöflunum i þjóðfélagi okk-
ar hefur tekist óeðlilega oft að
stöðva um tíma uppbyggingu og
endurnýjun fiskiskipastólsins,
þannig að bygging skipa hefur
verið bönnuð eða takmörkuð þar
til i óefni hefur verið komið. A
sama ti'ma hefur oft verið dregið
úr uppbyggingu fiskvinnslu-
stöðva. Nærtækustu dæmin eru
hvernig komið var með togara-
flotann og fiskvinnslustöðvarnar
1971 og hvemig nU er ástatt með
bátaflotann.
Þá var sagt að
menn væru að
sökkva landinu
í skuldir!
1971 þegar Lúðvlk Jósefsson
var sjávarUtvegsráðherra var
undir hans forystu og Alþýðu-
bandalagsins hafin skipuleg upp-
bygging togaraflotans og fisk-
vinnslustöðvanna. Margar heyrð-
ust þá Urtöluraddirnar. Sagt var,
að nýju togararnir myndu aldrei
geta staðið undir rekstri sinum,
það væri verið að sökkva landinu i
botnlausar skuldir með óhófleg-
um fjárfestíngum i togurum og
fiskvinnslustöðvum. Reynslan
hefur sannað, að stefna LUðviks
og Alþýðubandalagsins var rétt.
Framleiðsla fiskiðjuveranna sem
byggð voru og aflinn frá togurun-
um sem keyptir voru i tengslum
við þá stefnumörkun, er þá var
gerð, er nU og hefur á undanförn-
um árum verið undirstaða at-
vinnulífs og Utflutnings-
framleiðslu okkar.
Staðan i sjávarútvegsmálum er
nú ekki ósvipuð þvi sem hUn var
1971. Ráðstafanir rikisstjórnar
eiga li"ka að vera svipaðs eðlis og
þá. NU er það bátaflotinn, sem
þarf endurnýjunar við. Sú endur-
nýjun er jafnvel enn brýnni en
togaraflotans 1971. Einnig þarf nU
sem fyrr nokkurt átak i endur-
byggingu fiskvinnslustöðva. NU
þarf að byggja ný skip, tæknilega
vel UtbUin hvað varðar vinnuað-
stöðu , meðferð fisks og veiðar-
færa, skip með fullkomnum
tækjabUnaði. Ein af þeim breyt-
ingum, sem gerð hefur verið á
nokkrum bátum, sem hafa verið
endurbyggðir, er að þilfar er yfir-
byggt. Þetta eina atriði, sem
verða mun á nýjum skipum gerir
slikan mun, að jafna má i breyttri
vinnuaðstöðu við vinnuaöstöðuna
á gömlu síöutogurunum og skut-
togurunum nú.
Sérhver
endurnýjun þarf
að fela
í sér framfarir
Við erum nU betur undir það
búnirað gera verulegt átak i eigin
skipasmiðastöðvum við endur-
nýjun fiskiskipaflotans en við
vorum 1971. Islensku skipasmiða-
stöðvarnar geta tekið drjUgan
hluta þessa verkefnis nU. Ef nU á
að endurnýja bátaflotann eins
fljótt og þörf er á þá anna inn-
lendu skipasmiðastöðvarnar
ekki, þvi' verkefni. NU þarf þvi að
heimila byggingu nýrra báta er-
lendis. Innlendur skipasmiöa-
iðnaður þarf aö styrkjast og vera
undir þaö bUinn aö taka að fullu
þátt I endurnýjun togaraflotans,
en aö þvi' verkefni kemur von
bráöar.
Nokkur lyögö hafa verið að þvi
að leyfö hafa verið kaup á göml-
um fiskiskipum frá Utlöndum. I
flestum tilfellum er ekki rétt að
kaupa gömul skip erlendis frá.
Með hverri endurnýjun þurfa aö
eiga sér stað framfarir. Það ger-
ist sjaldan með kaupum á göml-
um skipum. Endurnýjun fiski-
skipastóls er ekki það sama og
stækkun skipastólsins. Ekki verð-
ur hjá þvikomist, að skipastóllinn
stækki meðan endurnýjun er að
eiga sér staö og gömul og úrelt
skip að falla Ur útgerð og Ut af
skipaskrá. Engin hætta stafar af
þvi. Stærð fiskiskipastólsins er
annar þáttur sjávarútvegsmála
en sá, sem hér er rætt um. Stjórn-
un hans má aldrei byggjast á þvi
að gömlum og Ureltum skipum sé
haldiö i útlegð vegna þess aö ný
séu ekki til staðar til að leysa þau
úreltu af hdlmi á réttum tima.
Ég hef hér rætt um eina grein
sjávarútvegs og einn þátt þeirrar
atvinnugreinar. Ýmsir aörir
þættir þurfa þar sjálfsagt að
breytast til þess að tryggt sé, að
innan greinarinnar eigi sér staö
eðlileg og nauðsynleg þróun. En
undirstaða slikrar þróunar er
betri og fullkomnari skipakostur.
„Traustir atvinnuvegir eru for-
senda batnandi lifskjara og blóm-
legs atvinnulífs.” Svo segir i
stjórnarsáttmálanum.
Skúli Alexandersson
Nú þarf aö byggja ný skip, tæknilega vel útbúin hvaö varðar vinnuaðstöðu, meöferö fisks og veiöarfæra, skip meö fullkomnum tækjabúnaöi.