Þjóðviljinn - 08.08.1981, Blaðsíða 19

Helgin 8.-9. ágúst 1981 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 19
i sátt, en höföu jafnmikinn imu-
gust á Mitterrand og á Guy/Mollet
eða de Gaulle. Mitterrand var þvi
algerlega utangátta i atburöun-
um i'mai 1968 og virtist áttavillt-
ur, þótt hann lýsti yfir samilö
sinni meö baráttu stUdenta og
verkamanna. En stjórn landsins
virtist engu betur stödd, öng-
þveitið jókst stöðugt, og i lok mai
virtist de Gaulle búinn að biöa
endanlegan ósigur: hann hvarf og
jafnvel nánustu samstarfsmenn
hans vissu ekki lengur hvar hann
var. Ekki varð betur séö en
Frakkland væri stjórnlaust.
Mitterrand gekk þá fram fyrir
skjöldu: hann lýsti þvi yfir að
nauðsynlegt væ-; í,ð koma á fót
bráðabirgðastjö n, • "fndi Mend-
es France sem væntanlegan for-
sætisráðherra henn' . ikvn-iH
jafnframt að hann myndi bjóða
sig fram til forsetakjörs. En
hvarf de Gaulle haít verió
brella: hann hafði farið leynilega
til franskra herforingja i Vestur-
Þýskalandi til að kanna hvort
herinn styddi hann, en svo kom
hann tviefldur til baka, tók öll
mál umsvifalaust i sinar hendur
og boðaði til nýrra þingkosninga.
Það varð nU auðvelt fyrir áróð-
ursmeistara Gaullista aö láta
Mitterrand lita Ut sem gruggugan
samsærismann sem hefði ætlað
að hrifsa til sin völdin i' skjóli
götuóeiröa....
I þingkosningunum i jdni 1968
biðu vinstri menn algert afhroö
og misstu taisvert meira en helm-
ing þingsætanna. Og innrásin i
Tékkóslóvakiu skömmu siðar
virtist binda enda á allar hug-
myndir um nána samvinnu við
kommUnista. „Sósialistabanda-
iag” Mitterrands sem hafði alltaf
verið heldur laust i reipunum,
leystist upp og hann varð sjálfur
að vikja af sviðinu: fjöldamargir
vinir hans yfirgáfu hann, og i
annað sinn voru flestirsannfærðir
um aðferli hans væri endanlega
lokið. Þannig var ástandið þegar
de Gaulle lét loks af völdum i
april 1969, eftir að hafa beðið
ósigur i þjóðaratkvæðagreiðslu
og boðað var til nýrra forseta-
kosninga. Vinstri menn voru nU
algerlega klofnir: kommúnistar
buðu fram einn vinsælasta leið-
toga sinn, hinn aldna Jacques
Duclos, en sósialistar buðu fram
Gaston Defferre, sem kom fram
með hægfara stefnuskrá, óraleið
frá allri sameiningarstefnu.
Mitterrand kom hvergi nálægt
kosningabaráttunni. Úrslitin
komu að vissu leyti á óvart:
kommúnistar héldu að visu si'nu
fylgi og fengu 21%, en Gaston
Defferre fékk hraklega útreið og
náði rétt 5% atkvæða. Pompidou
náði auðveldlega kjöri.
Nv viðhorf
Aldrei höfðu sósialistar hrapað
svo lágt, og voru úrslitin rothögg
fyrir þá sem vildu að sósialistar
beittu heldur upp f hægri vindinn,
forðuðust samstarf við kommUn-
ista,en leituðu eftir samstarfivið
miðflokkamenn. Alltbentitil þess
aö flókkurinn myndi þurrkast Ut
von bráðar ef hann héldi þessari
stefnu til streitu. Ýmsir framá-
menn hans, þ.ám. Gaston
Defferre sjálfur, kúventu ger-
samlega og komustnú á þá skoð-
un að ekki væri hægt að bjarga
flokknum nema með þvi að
sveigja til vinstri og taka aftur
upp samfylkingarsiefnu. Til þess
þyrfti þó að hreinsa rækilega til i
forystuliðinu og fá nýja menn, og
Defferre fór að nýju að renna
augunum til Mitterrands...
Guy Mollet lét af forystu sósial-
istaflokksins 1969 en hafði bó eftir
sem áður töglin og hagldirnar
innan hans og réö þvi, aö Alain
Savary (núverandi menntamála-
ráðherra) varð eftirmaður hans.
Fjöldamargir flokksmenn undu
þessu illa og dreymdi þá um að
losa sig alveg við áhrif Mollets og
fá mann sem hæfari væri til að
framfylgja nýrri stefnu. Meðan
kosningabaráttan stóð yfir hafði
Mitterrand unnið að sam'ningu
nýrrar bókar í samtalsformi, sem
hét „Minn hluti af sannleikanum ”
og var i senn hugleiðingar hans
sjálfs um feril hans, stjórnmála-
ástandið og stööu vinstri manna,
og kynning á viöhorfum hans.
Stefnuskráin var nú orðin miklu
ákveðnariogróttækarien 1965, og
fékk ritiö góöan hljómgrunn með-
al vinstri manna: Mitterrand
ferðaðist viða um Frakkland og
hélt fjölmarga fundi. Ýmsir
áhirfamenn i sósialistaflokknum
— m.a. refurinn Defferre og einn
af yngstu leiðtogum hans Pierre
Mauroy (núverandi forsætisráð-
herra) — gerðu ,,samsæri”um að
gera Mitterrand að foringja
flokksins (þótt hann væri þá ekki
einu sinni félagi i honum). og
fengu þeir róttækasta vinstri
arminn, róttæklingana i CERES-
samtökunum, i lið meö sér. Þetta
leiddi til þess að á flokksþinginu
Defferre fór niður i fimm pró-
sent atkvæöa.
i Epinay I júni 1971 var gerð bylt-
ing i flokknum: Mitterrand, sem
gekk i flokkinn á fyrsta degi
þingsins, varð formaður, og fé-
lagar hans, Defferre, Mauroy
o.fl. urðu stjórnarmenn meö hon-
um.
Endurreisn
Sósialistar hafa jafnan siðan
litið svo á að flokksþingið i
Epinay hafi verið upphaf endur-
reisnar flokksins. Mitterrand tók
þegar að vinna að markmiði sinu :
skapa nýjan, róttækan sósialista-
flokk, sem væri laus við allan
„mdletisma” og nógu sterkur til
að vega á móti kommúnistum, en
koma siðan á nánu samstarfi við
þá. Arangurinn af stefnu hans
varð i fyrstu umferð sá að i jtini
1972 var undirrituð „sameiginleg
Eftir langa ferð....
stefnuskrá” sósialista, kommún-
ista og vinstri radikala, og var
það upphafiðaðvinstri bandalag-
inu. En siðan var tekið til
óspilltra málanna við að vinna
þessu bandalagi brautargengi og
fá meirihluta i Frakklandi, og
lagði Mitterrand af mörkum gi'f-
urlega vinnu. Þrátt fyrir langan
feril hafði hann aldrei áður verið
leiðtogi raunverulegs og skipu-
lagðs stjórnmálafldiks og reynd-
ist það ekki alltaf auðvelt, þvi' að
miklar hreyfingar og straumar
voru meðal sósialista og áttust
þar við ýmsir skoöanahópar. Eft-
ir 1972 fór róttæklingahópum
þeim, sem sett höfðu svip á
franskt stjómmálalif siðan 1968
að hnigna.og leituðu róttæklingar
þá til heföbundinna flokka, þó
ógjarnan til kom múnistaflolfcKs-
ins heldur miklu fremur til hins
endurnýjaða sósialistaf lokks,
sem varö nú smám saman einn
aðalvettvangurinn fyrir nýjar
hugmyndir og nýjar umræður.
Haldnir voru fundir og þing.og viö
eitt slikt tækifæri gekk Michel
Rocard i flokkinn með stuð'iings-
mönnum sinum og lagði ettir það
sitt af mörkunum til umræðn-
anna. Kostaði þaö þvi stundum
nokkur áhrif að marka stefnu
flokksins.
En Mitterrand beitti sér einmg
mjög að þvi að gera sinar eigin
hugmyndir skýrari og ákveðnari.
Lengi höfðu efnahagsmálin verið
talin hans veikasta hliö, þvi að
hann hefði litla þekkingu á hag-
fræði og takmarkaðan áhuga, en
á árunum eftir 1970 lagði hann
mikið á sig til að nema þessi fræöi
- með aðstoð ýmissa ungra sér-
fræöinga eins og Jacques Attali —
og varð að lokum nógu sleipur til
að geta staðið i kappræðum við
útsmogna hagfræðinga eins og
Giscard d’Estaing og Raymond
Barre.
Hann tók einnig að skrifa
miklu meira en áður. Fyrst setti
hann fram hugmyndir sínar um
sósialisma i ritinu „Rósin i hnef-
anum” (1973), og jafnframt tók
hann að bi-rta stuttar greinar i
vikuritinu l’Unité, e.k. pólitiska
dagbók og hugleiðingar um mál-
efni liðandi stundar, sem birtust
síðan auknar i bókaformi i
..Hálmurinn og kornið” (1975) og
„Býflugan og arkitektinn” (1978).
Siðasta bók hans var aö nýju hug-
leiðingar um ástandiö og stefnu-
skrá i samtalsformi, og bar hún
heitið ,,Hér og nú” (1980).
Allt er þá þrennt er
t öllum kosningum, sem fram
fóru eftir að „sameiginlega
stefnuskráin” var undirrituö,
jókst fylgi vinstra bandalagsins,
ög jafnframt stefndi að þvi að
sósialistar yrðu stærsti stjóm-
málaflokkur Frakklands. I þing-
kosningunum 1973 unnu vinstri
menn talsvert, en þó vantaði
mikið á að þeir fengju márihluta.
1 forsetakosningunum 1974
munaði aðeins einu prósentustigi
að Mitterrand næði kjöri, og i
bæjarstjórnarkosningum, sem
fram fóru skömmu siöar unnu
vinstri menn mikinn sigur og
benti flest til að þeir væm nti i
meirihluta meðal kjósenda. Þess
vegna bjuggust nú margir við þvi
að vinstri bandalagið myndi
vinna hreinan meirihluta i þing-
kosningunum, sem fram áttu að
fara vorið 1978. En það fór þó á
aðra lund, þvi að kommúnistar
slitu samstarfinu við sósialista i
september 1977 og gerðu siöan
allt sem þeir gátu til að torvelda
þeim róöurinn, — með þeim
árangri að hægri flokkarnir héldu
stöðu sinni.
1 þriðja sinni álitu nú margir að
ferill Mitterrands væri á enda,
hann hefði að visu náð þeim
mflrilvæga árangri að endurreisa
sósialistaflokkinn, en sú stefna
hans að hafa samstarf við
kommúnista hefði reynst röng og
þvi væri réttað nti tækju við menn
sem gætu lagað sig að breyttum
aðstæðum. En ýmsir þeirra sem
töluðu á þessa leið slógu á þann
varnagla að Mitterrand hefði
tvisvar komið fram á sjónar-
sviðið aftur þegar allir voru búnir
aö kyrja yfir honum pólitiskan
útfararsálm.ogþviværialdrei aö
vita. Þetta reyndustorð að sönnu.
Þrátt fyrir „uppreisnartilraun”
Rocards, sem taldi um skeið að
nú væri sinn timi kominn, hefði
Mitterrand fullan stuðning sósial-
ista og hann ákvað að forðast að
detta í giidrur hægri sveiflu og
miðflokkasamstarfs og stýra
flokknum heilum á htifi gegnum
óveörið. Þess vegna hélt hann
fast við fyrri stefnu sina, hikaði
hvergi við að boða einingar-
stefnu, þótt hinn aöilinn hefði
brugðist, og sneiddi eftir megni
hjá öílum illdeilum við
kommúnista.
Menn hafa nú getaö fylgst með
því siðustu fjóra mánuðina
hvernig Mitterrand leiddi sósial-
ista með þessari stefnu sinni til
mesta kosningasigursins i' allri
sögu flokksins.
e.m.j.
(Aðalheimildir: ævisaga
Mitterrands eftir Franz Olivier
Giesbert og rit Mitterrands
sjálfs.)
Sjúkrahús Akraness
Staða yfirlæknis
Staða yfirlæknis við fæðinga- og kvensjúk-
dómadeild Sjúkrahúss Akraness er laus til
umsóknar. Umsóknarfrestur er til 1. sept.
n.k. Umsóknir ásamt upplýsinguni um
nám og fyrri störf sendist Sjúkrahúsi
Akraness. Allar nánari upplýsingar veitir
framkvæmdastjóri sjúkrahússins i sima
93-2311.
Sjúkrahús Akraness
Öskjuhlíðarskóli
óskar eftir dvalarheimilum fyrir nemend-
ur utan af landi skólaveturinn 1981 - 82.
Upplýsingar i sima 23040 eða 17776.
Áskrift-
kynning
YBn'VAMillU
LAIJNAFOLILS
vid bjódum nýjum lesendum okkar
ÓKEYPIS ÁSKRIFT til næstu mánadamóta.
Kynnist bladinu af eigin raun, látid ekki
aóra segja ykkur hvaó stendur í
Þjóóviljanum.
sími 81333
DIOBVIUINN
Eflum
framfarir
fatlaðra
Gíróreikningur 506000-1

»1
• PLATA "
AÐ EIGIN
VALI FRA
STEINARI i