Þjóðviljinn - 30.01.1982, Qupperneq 2

2 St.ÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 30.-31. janúar 1982
skammtur
«5=5
Af Gamla bíói
Barnæska manna er víst tíðum sveipuð
miklum dýrðarljóma í þeirri fjarlægð sem
gerir f jöllin blá og mennina mikla. Svo mikið
er víst, að ekki man ég betur en lífið og til-
veran hafi verið, vægast sagt, unaðsleg á
ofanverðu krepputfmabilinu, rétt fyrir síðustu
heimsstyrjöldina. Maður var þá enn á besta
aldri, svona átta-níu-tíu og allt virtist í besta
gengi, þó enn væri ekki búið að f inna unglinga-
vandamálið og uppeldisfræðingar, barnasál-
fræðingar, æskulýðsfulltrúar og atvinnu-
félagsmálaspekúlantar heyrðu framtíðinni
. enn til.
Leikvöllurinn var höfnin, hafnarbakkinn,
Selsvörin og miðbærinn og hver mínúta og
sekúnda þessara dýrðardaga svo dýrmæt að
menn fóru ekki einu sinni heim að kúka, þó
þeir væru í spreng, heldur settust á eitthvað
hart og „pressuðu" eins og það var kallað, þar
til hveisan var liðin hjá.
Hver einasti dagur var hátíðisdagur. Fiskur
var dorgaður á bryggjunum við Steinavörina
og allir áttu kæjak, sumir einsmanns, en aðrir
tveggjamanna. Þær voru ekki fáar svaðilfar-
irnar sem farnar voru á þeim happafleytum
um höfnina og úr Selsvörinni.
Þetta var áður en stelpur voru farnar að
rugla menn tiltakanlega í ríminu og standa
þeim fyrir þrifum. Ef að þær lágu vel við
höggi, þá var þeim strítt og þær hrekktar svo-
lítið svona til hátíðarbrigða, eins og gerist og
gengur, að öðru leyti voru vandamál kvenna
óþekkt fyrirbrigði.
Eitt var það hús í bænum, sem vafið var
meiri ævintýraljóma en aðrar byggingar, en
það var Gamla bíó. Þó allir dagar væru
hátíðisdagar á þessum árum, var þó alltaf
stórhátíð einu sinni í viku. Það var á sunnu-
dögum, en þá var f arið í Gamla bíó til að næra
menningarlegt fróðleikshungur og slökkva
listrænan þorsta.
Það var í Gamla bíó, sem æðisgengnustu
framtíðardraumarnir urðu bæði til og rættust
i sömu andránni.
Litli og stóri léku listir sínar, M.A. kvartett-
inn söng, hrikalegir hetjutenórar komu frá
námi og sungu, Tarsan jóðlaði, Síta skrækti,
fílar rumdu og konungur dýranna rak upp
óviðjafnanleg Ijónsöskur. Já þetta voru nú
barnasýningar sem bragð var að. Skraut-
klæddir soldátar fóru syngjandi í stríð og
murkuðu lífið úr hver öðrum á vígvellinum
með léttum söng, komu svo syngjandi heim af
vígvellinum og gömnuðu sér með söng í blönd-
uðum kór, við fáklæddar syngjandi flökku-og
daðurdrósir. Glæst syngjandi hefðarkvendi
beið hetjunnar gjarnan, svo að ástin gæti nú
fengið að blómstra í lokasöngnum.
Já á þessum árum var sannarlega bæði
sungið og dansað í Gamla bíó. Meira að segja
man ég að hvalir sungu og fílar dönsuðu. En
það sem mest var umvert, var að áhorfendur
voru svo f rá sér numdir af hrif ningu, að við lá
að húsið hryndi til grunna eftir hverja
sýningu.
En mörg eru þau menningarfyrirbrigði sem
eiga sér uppgangstíma blómaskeið og
hnignun. Og svo fór um Gamla bíó. Um tíma
voru menn meira að segja farnir að óttast það
að þessi æfintýralega menningarhöll okkar
krakkanna í vesturbænum yrði að víkja fyri'r
f allhamri, kúlu og tönn vondra spekúlanta. Þá
var það að íslenska óperan kom til skjalanna
og bjargaði þessu gamla fallega húsi. Frá
mínum bæjardyrum séð er það nú ef til vill
merkilegast við stofnun hinnar nýju íslensku
óperu, því eins og kellingin sagði: „Af
umbúðunum má innihaldið ráða.".
Ég bar gæf u til þess að vera á f rumsýningu
íslensku óperunnar í Gamla bíó um daginn og
ég held að ég hafi aldrei upplifað barnæsku
mína eins sterkt eins og á þeirri stund.
Allt var svo undur líkt því sem það var í
gamladaga. Loftið dirraði af spenningi.
Krakkarnir ókyrrir í sætunum. Svo hlupu þeir
óþekktustu og köldustu uppá sviðið og f römdu
sprell áður en sýningin hófst, en þegar slökkt
var á hliðarsvölunum lustu gestir upp miklu
fagnaðarópi, einsog forðum. Sýningin var í
þann veginn að hefjast.
Og þegar Ijósin i salnum dofnuðu, helltust
æskuminningarnar yf ir mig. Efnisþráðurinn í
sýningunni var eins og forðum. Bústnar
syngjandi fríðleikskonur uppum alla veggi og
Tarsan á sínum stað, með viðeigandi jóðli og
allir syngjandi í stríði einsog í dentíð.
Ég var farinn að upplifa æskuna svo sterkt
aftur, að litlu munaði að ég træði bögluðu pró-
gramminuog karamellubréfunum ofaní háls-
málið á ráðherraf rúnni, sem sat fyrir f raman
mig eins og í gamla daga, en ég stillti mig og
ákvað að bíða eftir því að Aída yrði f lutt, með
Ijónum, tígrisdýrum, öpum, fílum og kamel-
dýrum. Það stendur vist til, og þar lætur
maður sig ekki vanta.
Vonandi rætist þar, það sem kórfélaginn
lofaði í blaðaviðtalinu um daginn:
Þá skulum við hafa hátt
harmonera saman
syngja bæði og dansa dátt
djöfull verður gaman.
Flosi.
skráargatið
Böðvar
Guðmundsson er nú að skrifa
leikrit, ekki að visu fyri'r at-
vinnuleikhúsin heldur fyrir
Litla leikklúbbinn á tsafirði.
Þetta kemur fram i Vestfirska
fréttablaðinu nyiega. Þar er
viðtal við Böðvar og segir hann
að leikritið sé krimmi, byggður
á gömlum heimildum, atburð-
um austan úr Breiðdal eftir
móðuharðindin. Fjallar það um
unga menn sem reyna að draga
fram lifið meö þvi að ræna.
Heimildireru úrdómabókum og
öðrum skráðum heimildum en
frjálslega með farið. Þá hefur
skráargatiö einnig fregnað aö
Jónas Tómasson tónskáld muni
hafa gengist inn á að semja tón-
list við verkið.
Öryggisgæslan
Securitas hefur verið dálitið til
umræðu i Þjóðviljanum af og til
og m.a. var sagt frá þvi í fyrra
þegar þeir flæmdu i' burtu gam-
algróna næturveröi úr Arna-
garði þar sem handritin eru
geymd. Þetta eru ungir ofur-
hugar sem standa að Securitas
og finna dálitiö til sin. Hefur
samkomulag við handritafræö-
inga ekki verið upp á hið besta .
M.a. var um það samið iupphafi
að hringt væri i lögregluna á
tveggja tima fresti en það var
fyrir neðan viröingu Securitas-
manna og hafa þeir fyrir löngu
gefið það upp á bátinn. Nýlega
sauö svouppúrog 18. janúar s.l.
hættu þeir vörslunni og gömlu
næturverðirnirvoruráðnirá ný,
a.m.k. til bráöabirgða.
kalla þær,hafa fengið misjafnar
undirtektir eins og gengur og
gerist. Einn af starfsmönnum
Þjóðviljans heyrðist muldra
þetta ofan i barminn:
Yfir snakki undu sér,
áttir skakkar fengu,
þorrbakkinn þeirra er,
þungur pakki af engu.
Geysileg
Böðvar. Sem-
ur nú leikrit
fyrir Litla
leikklúbbinn á
ísafiröi.
Hannes. Bók
lians fékk
næstflest at-
kvæði.
Helgi Sktili.
Of mikill
sagnfræðing-
ur fyrir SÍS. ,
Heil .
sendinefnd frá Morgunblaðinu
fórnýlega til Evrópulands til aö
skoða nýjustu gerðir af prent-
vélum en blaðiðmun núákveðið
I að kaupa eina nýja slika og
stefnir að þvi að hún verði kom-
ið i gagnið seint á næsta ári en
þá er sjötugsafmæli Morgun-
blaðsins. Vél þessi á að geta
prentað um 100 siður i einu og
vera helmingi harðvirkarien sú
gamla. Auk þess verður hægtað
prenta mun meira I lit en nú er.
Svona vél kostar á við skuttog-
ara — Mogginn er sko ekki á
hausnum — og er i ráði að
byggja yfir hana i Mjóddinni i
Breiöholti en þar á blaðiö lóð.
Dagblaöiö & Visir munu nú al-
veg hafa gefið upp á bátinn
áform um eigin prentsmiðju
enda kæmistprentvél aldrei inn
i hús það i Þverholti sem Dag-
blaðið var á sinum tima búið að
gera grunn að. Grunnurinn er
einfaldlega ekki nógu stór.
Nýlega
var tilkynnt um það hver hlýtur
bókmenntaverðlaun Norður-
landaráðs i ár. Svíinn Deblanc
fær það fyrir skáldsögu sina
Samúelsbók. Það mun vera
leyndarmál hvernig atkvæða-
greiöslan fer i úthlutunarnef nd-
inni en skráargatið hefur hlerað
að aðeins tvær bækur hafi komið
til greina að þessu sinni. Verð-
launabókin og Heimkynni við
sjó eftir Hannes Pétursson.
Hannes galt þess hins vegar nú
að islenskt ljóðskáld fékk verð-
launini' fyrra svipaöog Tryggvi
Emilsson galt þess á sinum
tima aö endurminningabók
Halklór.
Langt er siöan
jafninikil
lirifning hefur
rikt i leikiiúsi
eins og eftir
frumsyningu
á Sölku Völku.
hafði fengið verðlaunin árið áð-
ur en þá munaði aðeins einu at-
kvæði aö Fátæktfólk fengi verð-
launin.
Menn
eru ennþá að brosa dálitiö að
prófkjöri Framsöknarmanna
fyrir skemmstu þar sem einn
frambjóöandinn, Jósteinn
Kristjánsson, fékk óvigan her
knattspyrnumanna og annarra
vildarvina til að ganga i Fram-
sóknarflokkinn og kjósa sig.
Sagt er að sumir hafi gengið i
flokkinn,kosið,enspurtum leið
og þeir gengu út hvernig menn
bæru sig að til að ganga úr hon-
um aftur.
Efnahagstillögur
rikisstjómarinnar eöa svokall-
aður þorrabakki, eins og sumir
hrifning riktiilok frumsýningar
áSölku Völku ilðnós.l. f immtu-
dagskvöid og ætlaði lófaklapp-
inu seint að linna. Stóðu allir
ieikhúsgestir upp til að hylla
sýninguna og höfund verksins,
Halldór Laxness, og mun það
vera i fyrsta skipti i 85 ára sögu
Leikfélags Reykjavikur að það
gerist. Er sýnd og skömm að
enginn ljósmyndari var tii stað-
ar þegar þær'mæðgur, Salka og
Sigurlina, kysstu skáldið að
leikslokum.
Helgi
Skúli Kjartansson sagnfræðing-
ur hefur undanfarin ár verið á
launum hjá Sambandi islenskra
samvinnufélaga (SIS) við að
skrifa sögu þess. Hann skilaði
handritinu i fyrra en nú mun
SÍS-forustan iiggjaá þvi og vera
i hreinustu vandræðum; telur
sig ekki geta gefið þaö út. Helgi
Skúli tekur sig nefniiega alvar-
iega sem sagnfræðing og fjallar
i Sögu sinni um viðkvæm mál
svo sem oliumáliö og hlut Vii-
hjálms Þórs i þvi. Þetta er ein-
um of mikið fyrir Erlend & co.
og þvi mun þessi saga liklega
ekkilita dagsinsljósá næstunni.