Þjóðviljinn - 30.01.1982, Page 6

6 SIÐA — ÞJÖÐVILJINN Helgin 30.—31. janúar 1982
ritstjórnargrei n
úr aimanak inu
Skrifstofa: Guörún Guðvaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiðsla: Bára Siguröardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Simavarsla: ölöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir : Bergljót Guöjónsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmunds-
son.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Siðumúla 6,
Reykjavik, simi 81333
Prcntun: Blaðaprent hf.
Vísitölukerfiö
• í skýrslu ríkisstjórnarinnar, sem lögð var fram á
Alþingi nú i vikunnj,segir m.a. á þessa leið:
• ,,Ríkisstjórnin mun nú þegar stofna til viðræðna
við samtök launafólks og aðra hagsmunaaðila at-
vinnulífsins um viðmiðunarkerfi, sem gæti komið í
stað núverandi vísitölukerf is og tryggt kaupmátt og
jöfnun lífskjara, en væri laust við höfuðókosti þess,
sem nú gildir".
• Margir hafa löngum talað illa um vísitölukerfið,
og svo virðist sem sumir telji þar uppsprettu flestra
meinsemda okkar efnahagslífs. Auðvitað þarf þetta
kerfi endurskoðunar við, og sjálfsagt mál að sú
endurskoðun fari fram i samráði við verkalýðshreyf-
inguna og fleiri hagsmunaaðila. Til þess vísar sam-
þykkt ríkisstjórnarinnar nú.
• En í umræðum um vísitölukerf ið eru þeir margir
sem leika tveimur skjöldum. Átakanlegt er að heyra
málflutning manna sem gera hvort tveggja í
senn, — jafnvel í sömu ræðunni — að skammast yf ir
því hvað ófullkomna tryggingu vísitölukerfið veiti
launafólki, en einnig yfir hinu, að vísitölukerfið með
sínum verðbótagreiðslum á laun sé bölvaldurinn sem
stærsta sök eigi á verðbólgunni. — í slíkum málf lutn-
ingi rekur sig eitt á annars horn og fór ekki dult í út-
varpsumræðunum frá Alþingi á fimmtudag.
• Sannléikurinn er auðvitað sá, að núverandi vísi-
tölukerf i er hægt að breyta á tvo vegu. Því er hægt að
breyta með þeim hætti sem verkalýðshreyf ingin gerir
kröf u um, þannig að það tryggi kaupmátt launa betur
en nú, þegar ólafslög hafa tekið gildi á ný. Og þessu
sama vísitölukerf i er svo auðvitað líka hægt að breyta
á hinn veginn, þannig að enn f rekar sé dregið úr þeirri
kaupmáttartryggingu sem nú er þó fyrir hendi.
• Þá lágmarkskröf u verður að gera til manna sem
um þessi mál f jalla, að þeir geri grein fyrir f hvora
áttina þeir vilji breyta vísitölukerfinu, en látist ekki
ætla að breyta því í tvær gagnstæðar áttir!
• Núverandi vísitölukerf i er engin heilög kýr, en við
allar umræður um breytingar á því hlýtur verkalýðs-
hreyfingin að spyrja: — Með hvaða hætti öðrum ætla
menn að tryggja kaupmátt launanna jafn vel eða þá
betur heldur en núverandi vísitölukerf i gerir? I þeim
efnum er svarið trúlega ekki einfalt, en leitin sakar
ekki.
• Hitt ætti hver maður að sjá í hendi sér, að væri nú-
verandi verðbótakerfi á laun afnumið án þess að
önnur kaupmáttartrygging kæmi í staðinn, þá þýddi
það einfaldlega miðað við núverandi verðbólgustig,
aðverðlagiðhækkaði um 8—10% f jórum sínnum á ári,
en launin hækkuðu ekki neitt. Þetta var reyndar eitt af
því sem leiftursóknarboðskapur Sjálfstæðisf lokksins
hafði að geyma fyrir tveimur árum. Þetta er það
sem iðkað var á ,,viðreisnarárum" Sjálfstæðisf lokks
ins og Alþýðuflokksins á sjöunda áratugnum, og
skammt er að minnast síendurtekinna tillagna þing-
flokks Alþýðuflokksins innan ríkisstjornar Ólafs Jó-
hannessonar um a.m.k. helmings niðurskurð á verð-
bótum. Og auðvitað yrði þessum tillögum skjótt hrint í
framkvæmd, ef höfundar þeirra næði undirtökum á
stjórnmálasviðinu.
• Einhliða og bótalaus niðurskurður verðbóta á al-
menn laun kemur hins vegar ekki til greina meðan Al-
þýðubandalagið situr í ríkisstjórn. Hitt ber að skoða,
hvortunnt reynist að f inna samkomulagsleið, sem feli
í sér ákveðnari og öf lugri niðurfærsluaðgerðir heldur
en þær, sem nú þegar hafa verið ákveðnar. I þeim
ef num verður þóalltaf að horf a f yrst á verðlagið.
• Sá neyslugrunnur, sem núverandi framfærslu-
vísitala byggir á,er orðinn 20 ára gamall og því um
sumt úreltur, satt er það. Lengi hef ur verið á dagskrá
að færa útreikning framfærsluvísitölunnar til sam-
ræmis við neysluna eins og hún hef ur þróast. Þjóðvil j-
inn minnir á nauðsyn þess, að við allar hugsanlegar
breytingar í þessum efnum verði hagsmuna lágtekju-
fólksins gætt alveg sérstaklega. Það er ekki ávinn-
ingur fyrir láglaunafólk að draga úr vægi matvæla og
annarra brýnustu nauðsynja við útreikning fram-
færslukostnaðar, en auka að sama skapi vægi kostn-
aðar við utanlandsferðir, svo dæmi sé tekið. —L.
Fyrir svosem ári siðan skrif-
aði ég hér grein undir sama
haus um það hvað það væri
gaman að byggja. Ég varð nátt-
úrlega að athlægi um allan bæ
og mér var sagt að þessu myndi
ég ekki halda fram lengi. Nú er
húsið farið að potast upp úr
jörðinni og ég er enn sama sinn-
is. Þaö er gaman að byggja. Og
það jafnvel þótt maður sé ekki
mfljónier og kunni ekkert á
kerfið.
Út frá þessari fullyrðingu hef
ég farið að velta þvi fyrir mér,
hvaö valdi þvi aö fólk fær maga-
sár, hjartáfall, taugaáfall og
alls kyns önnur áföll af þvi að
þvælast i gegnum kerfið sem
húsbyggjendur. Auðvitað fara
sumir einfaldlega á hausinn,
ætla sér um of og ráða ekki viö
greiðslur. En miklu fleiri þjást
vegna þess að gangan i gegnum
pappirsbunkana ( — stofnan-
irnar og kerfið) reynist þeim of
erfið. Oft hef ég furðað mig á
þvi, hvers vegna ekki er til ein-
hvers konar opinber „fyrir-
greiðslu-útskýringastofnun”
fyrir þá sem gjarnan vilja koma
yfir sig húsnæði án þess að gera
húsbyggingar að einasta áhuga-
máli lifsins.
Slik stofnun þyrfti einnig að
geta aðstoðaö fólk við að meta
tilboð, hafa milligöngu meö út-
vegun iðnaðarmanna o.s.frv.
Sem sagt þjónustustofnun fyrir
húsbyggjendur. Eins og ástand-
ið er i dag, ert þú annað hvort
heppinn eða óheppinn. Og alltof
margir eru óheppnir.
Enda þótt slik „útskýringa-
stofnun” gæti sparað mikla fyr-
irhöfn og áhyggjur, — kemur
hún aldrei fullkomlega i stað
þeirra einstaklinga, sem — guði
sé lof — hafa orðið á vegi manns
hingaö og þangaö i kerfinu og
gert það að verkum aö maður
getur ennþá sagt að það sé gam-
an að byggja.
Meðan engin þjónustustofnun
er til, sem hefur það aö verkefni
að skýra fyrir fólki flókinn gang
húsbygginga, veröa þessir
hjálpsömu einstakiingar manni
jafn mikils viröi og happdrætt-
isvinningur.
Það er ómögulegt að hrósa al-
mennt þeim stofnunum fyrir
greiöasemi og góðar upplýsing-
ar sem húsbyggjendur þurfa að
Viltu
byggja,
breyta,
bæta?
Annar hluti
eiga mest samskipti við. Til
þeirra teljast bankarnir. Ég
ætla þvi ekki að lýsa gleði minni
þegar ég stóð hjálparvana yfir
Þórunn
Sigurðard
skrifar
óútfylltum blaðabunka í einum
bankanum um daginn og
skyndilega birtist stúlka, sem
bauðst til að hjálpa mér. Þá lá
viö að ég félli i öngvit.
Mér hefur stundum fundist
starfsfólk bankanna vera farið
að likjast iskyggilega þeim fá-
látu tólum sem kallast tölvur og
virðast nú vera komnar i stað
mannlegra samskipti i alltof
mörgum opinberum stofnunum.
Það er þvi miöur ekki hægt aö
halda þvi fram að innan allra
opinberra stofnana séu einstak-
*■*, ,• * j
lingar sem lita á það sem sjálf-
sagðan og eölilegan hlut að aö-
stoða fólk. Að minnsta kosti hef
ég átt umtalsverð samskipti viö
ýmsar stofnanir án þess að slik
mannvera hafi þar gert vart við
sig. Auðvitað hafa allir mikið að
gera og allir eru óskaplega
stressaðir og álagið er hræðilegt
og það þarf tölvur og skipulag
og styttri vinnutima og guð veit
hvað.
En undantekningarnar, fólkið
sem vill aðstoða ráðvilltan við-
skiptavin, sannar að tómlæti,
sinnuleysi og ógreiðvirkni verö-
ur ekki afsökuð endalaust með
álagi og lélegu skipulagi.
Ég stend við það að opinber
þjónustustofnun er nauðsynleg
og i henni eiga allir að vera al-
mennilegir og hjálpsamir svo að
fólk þurfi ekki að vera ævarandi
áhugamenn um húsbyggingar
eða frekjuruddar til að fá viðun-
andi afgreiðslu. Og á hinum op-
inberu stofnunum eiga að vera
liprir og léttir starfsmenn sem
gera vinnandi fólki kleift að fá
veðbókarvottorð eða samþykkt-
ar teikningar á örskömmum
tima. (Hvernig fer fólk sem er
raunverulega bundið i vinnu að
þegar það þarf að fá lán — mér
er spurn?)
Um leið og ég óska eftir skipu-
lagi á hlutina og góðri þjónustu-
stofnun inn i kerfið itreka ég þaö
aö hinn einstaki maður sem
maður á viðskipti við, hvort
heldur i banka, hjá borgarverk-
fræðingi eða borgarfógeta eða
einfaldlega sá er smiðar fyrir
þig húsið veröur aldrei ofmet-
inn. Heiðarleiki og hjálpsemi
þarf auövitaö aðhald, slikt á að
vera sjálfsögð og ijúf skylda og
það á ekki að liöa opinberum
starfsmönnum né iönaöar-
mönnum annað. Og vonandi
leynist slikt fólk viða i kerfinu.
Ef svo er verða færri magasár
og hjartaáföll og ég sit ekki ein
uppi með þá skoðun að það sé
gaman að byggja.
Á siöustu tveimur árum hefur
verið úthlutað á annað þúsund
lóðum i Reykjavik. Þetta fólk er
sjálfsagt allt fariö að byggja,
auk allra hinna sem kaupa lóðir,
býggja i sambýli o.s.frv. Hvern-
ig væri að koma upp þjónustu-
stofnun húsbyggjenda fyrir vor-
iö?
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Ctgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann,
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Kari Haraldsson, Kjartan
Ölafsson.
Fréttastjóri: Álfheiöur Ingadóttir.
úmsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiðslustjóri: Valþór Hlööversson.
Blaöamenn: Auöur Styrkársdóttir, Magnús H. Gislason, Óskar
Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Sveinn Kristinsson.
íþrótta- og skákfréttamaður: Helgi Ólafsson.
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir Guðjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir:Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Ilandrita- og prófarkalestur: Elias Mar, Trausti Einarsson.
Auglýsingar: Hildur Ragnars, Sigriöur Hanna Sigurbjörns-
dóttir.