Þjóðviljinn - 30.01.1982, Page 32

DWÐVIUINN
Helgin 30.—31. janiiar 1982.
nafn
vrikunnar
Jósteinn
Kristjánsson
Jósteinn Kristjánsson, sem
hafnaði I þriöja sæti i prófkjöri
Framsóknarfiokksins um sið-
ustu helgi, hefur vakið athygii
fyrir skoðanjr sínar á hinum
ýmsu þáttum i rekstri R vikur.
Hann var spurður hvort
hann vildi láta selja Borgar-
spitalann.
„Það hef ég aldrei sagt”,
sagði Jósteinn. „Ég hef hins
vegar haldið þvi fram að
heppilegt væri að reka alla
spitala i Reykjavik undir einni
stjórn. Með þvi móti er hægt
aö bæta þjónustu þessara
stofnana og einnig væri tals-
verðum fjárhagsbagga létt af
Reykja vikurborg”.
— Nú hefur þú einnig látið
það i Ijós að draga þurfi úr
þjónustu dagvistunarstofnana
i Reykjavik.
„Ég leyni þvi ekki að ég
hræðist þróunina i dagvistar-
málunum. Ég geri hins vegar
greinarmun á dagvistunar-
stofnunum og dagheimilum.
Börn hafa gott af þvi aö kynn-
ast öðrum börnum og dvelja
hluta úr degi heiman frá sér.
En að börnum sé komið fyrir á
stofnunum allan daginn er
langt frá að vera heppilegt.
Auövitað er nauðsynlegt að
hafa þessar stofnanir fyrir
börn ýmissa hópa s.s. ein-
stæða foreldra og aðra, sem
likt er ástatt fyrir”.
Þú hefur sagt að bjóða ætti
út þjónustu strætisvagnanna.
„Ég hef trú á einstaklings-
framtakinu. Ég held þvi fram
aöspara mætti verulegar fjár-
hæðir með þvi að bjóða út
leiðir; það mætti gera i til-
raunaskyni eitt ár eða svo og
meta svo árangurinn. Ég er
ekki hrifinn af þvi bákni, sem
SVR er, og rekið er með bull-
andi tapi. Það má draga þarna
úr kostnaði og bæta þjónust-
una jafnframt. Ef viö reynum
engar nýjungar verða aldrei
framfarir”.
Hvað viltu segja um vinstra
samstarf eftir kosningar ?
„Kristján og Gerður hafa lýst
yfir vilja til vinstra samstarfs
Ég staldra við fram yfir kosn-
ingar. Vinstri meirihlutinn
hefur gert margt gott en
mörgu þarf aö breyta.
Rekstur borgarinnar stefnir i
ógöngur, þegar 80% teknanna
fer i fasta liði og hækkar stöð-
ugt. Tillögur Sjálfstæðis-
flokksins ganga hins vegar
ekki upp, hann vill auka þjón-
ustuna og draga úr skatt-
heimtu”.
— Smalaðir þú inn I Fram-
sóknarflokkinn fyrir próf-
kjörið?
„Það hafa kannski um 100
manns gengið I flokkinn á
minum vegum, en margir
þeirra voru að endurnýja aðild
sina að flokknum, höfðu dottið
út af skrá”.
— Heldur þú að sjónarmið
þin eigi fylgi að fagna i
flokknum?
„Það á eftir að koma i ljós,
en ég veit að sjónarmiö min
hafa fallið i góðan jarðveg hjá
stuðningsmönnum minum. Ég
fer I þetta til að láta gott af
mér leiöa þvi við veröum að
finna nýjar leiðir i rekstri
borgarinnar,”, sagði Jósteinn.
Aðalsimi Þjóðviljans er 81333 kl. 9-20 mánudag til föstudaga. Utan þess tima er hægt að ná i blaöamenn og aöra starfsmenn hlaðsins i þessum simum : Ritstjórn 81382, 81482 og 81527, umbrot Aðalsími Kvöldsími
8i285, ljósmyndir 81257. Laugardaga kl. 9-12 er hægt að ná i af- greiöslu blaösins I sima 81663. Blaöaprent hefur sima 81348 og eru blaöamenn þar á vakt öll kvöld. 81333 81348
Helgarsími
afgreiðslu
81663
//Markmið
félagsins er:
— að starfa áð þvi, að islenskar
konur fái fullt stjórnmálalegt
jafnrétti við karlmenn;
Kosningarétt og kjörgengi, einnig
rétt til embætta og atvinnu með
sömu skilyrðum og þeir;
— að efla þekkingu og glæða
áhuga isl. kvenna á máli þessu..
— aðefla fclagsskap og samvinnu
meðal isl. kvenna...”
Þannig hljóðuðu lög Kvenrétt-
indafélags Islands sem lögð voru
fyrir fund þess hinn 20. mars árið
1907. Áður, eða hinn 27. janúar,
höfðu 15 vaskar konur stofnað
félagið, og telst sá dagur hinn
eiginlegi stofndagur. Kvenrétt-
indafélagið hefur þvi lifað i ein 75
ár.
A sinni löngu starfsævi hefur
Kvenréttindafélag tslands viða
komið við. Ógerlegt er að tina tii
öll helstu æviatriði svo merks
félagsskapar i stuttri blaðagrein,
en ekki er óeðlilegt að menn liti til
upphafsins á merkum tima-
mótum. Og litum þá á bernsku
„brekin”.
Lestrarfélag kvenna, Verka-
kvennafélagið Framsókn,
Mæðrastyrksnefnd, Mæðra-
félagið, Menningar- og minning-
arsjóður kvenna, Vinnumiðlunar-
stöðin og, siðast en ekki sist,
barnaleikvallastarfsemi — allt er
þetta undan rifjum kvenna I
KRFl runnið.
Ótalin eru þau lög og reglu-
gerðir sem rekja má til Kvenrétt-
indafélagsins, en flest af þvi
liggur i þagnargildi. Þegar að þvi
kemur að farið verður að rita
raunverulega Islandssögu — sögu
okkar allra — mun þetta, og
margt fleira, koma upp á yfir-
borðið.
Hér má sjá nöfn þeirra 15 einstaklinga, sem kosningu hlutu til bæjarstjórnar árið 1908. Konurnar fjórar,
sem komust að af kvennalistanum voru Katrin Magnússon, Þórunn Jónassen, Briet Bjarnhéðinsdóttir
og Guðrún Björnsdóttir. (Ljósm. gel)
Kvennaframboð rifjuð upp
Einn er sá hlutur, sem Kven-
réttindafélagið beitti sér fyrir og
höfðar beint til samtimans á
þessum timum kvennavakningar,
en er að litlu getið i tslandssög-
unni. Þar á ég við kvennafram-
boðin. Þau eru nefnilega ekkert
ný hér á landi. Blómaskeið þeirra
voru árin 1908—1926; kannski er
annað skeið að renna upp.
Hinn 1. janúar 1908. gengu i
gildi ný bæjarkosningalög og með
þeim var konum veittur sami
kosningaréttur og karlmenn
höfðu. Kvenréttindafélagið hafði
snör handtök og vatt sér út i kosn-
ingaslag og fékk 6 kvenfélög
önnur til liðs við sig. úrslitin
komu á óvart. Fylgi kvenna-
listans reyndist mikið og hlaut
hann 4 af þeim 15 fulltrúum sem
um var kosið.
En sagan er ekki þarmeð sögð
— framboðin voru miklu fleiri:
Kvennalistar við
bæjarstjórnarkosningar á islandi
% af at- Fjöldi
Ar kvæðum fulltrúa
Reykjavik 1908 21,3 4 (af 15)
1910 20,8 1 (af 5)
1912 21,1 1 ( —)
1914 11,7 1 ( — )
1916 10,1 0 ( —)
Akureyri 1910 8,0 0 (af 3)
1911 16,7 1 ( — )
1921 29,3 1 ( —)
Seyöis-
f jörður 1910 36,3 1 (af 2)
Framboðin á Akureyri og á minna en 22,7% atkvæða árið 1922
Seyðisfirði má vafalaust rekja og einn þingmann (þetta var
beint til áhrifa Kvenréttinda- landskjör og kosið var um 6). Arið
félagsms, en þarna voru starfandi 1926 hlaut listinn hins vegar
sambandsdeildir. (Þess má geta aðeins 3,5% atkvæöa. Lauk þar
til gamans, að Halldóra Bjarna- með framboössögu islenskra
dóttir, er nýlega lést 108 ára að kvenna (i það sinnið).
aldri, var i framboði á Akureyri Allt var þetta Kvenréttinda-
áriö 1910 og árið 1921). félaginu að þakka.
s
I tilefni
75 ára
afmœlis
Kven-
réttinda-
félagsins
En konur buðu einnig fram til
þings árið 1922 og árið 1926, Listi
þeirra hlaut hvorki meira né
Eða hvað?
Hvað sem menn segja annars
um þá kenningu, að það sé
forystan sem skipti öllu máli,
félagsskapurinn engu, þá verður
heldur ekkert af Brieti Bjarn-
héðinsdóttur skafið. Hún var
potturinn og pannan i félaginu,
ferðaðist um landið þegar engir
vegir voru til, hélt fyrirlestra þar
til einhverjir fóru aðhlusta, bauð
blaðið sitt til kaups þar til kaup-
endur fengust — barðist meðan
kraftarnir entust. Við ljúkum þvi
þessari miður tæmandi upprifjun
með orðum hennar:
„Þjóðfélagið þarfnast hvar-
vetna hinnar nákvæmu, ástríku
móðurumhyggju kvennanna.
Hvar sem litið er á , ættu þær að
vera mcð. Bæði sem kjósendur og
löggjafar, ailsstaðar þar sem
ræða skal um unga og gamla,
fátæka, bágstadda og sjúka,
alistaðar þar sem menning og
siðgæði þurfa talsmenn — þar eru
konurnar sjálfsagðar. Karlmenn-
irnir eru liklega enn þá viðsýnni,
þegar til stórmálanna kemur,
þoir leggja ef til vill rýmri grund-
völl undir stjórnarfar landanna.
En þeim yfirsést oftlega i smærri
atriðunum og þar njóta konurnar
sin betur, mcð æfðari hagsýni,
meiri nærgætni og næmari til-
finningum.”
(Kvennablaðið, 23. jan 1907).
ast
FRAMKOLLUN
MEÐHRAÐI!
NtJ APGREIÐUM VIÐ ALLAR
LITFILMUR ÚR FRAMKÖLLUN
DAGINN EFTIR AÐ ÞÆR
BERAST OKKUR
I; Mori »j < 3
TRYGGÐU GÆÐIN -TAKTÁ KODAK