Þjóðviljinn - 23.09.1988, Qupperneq 27

Þjóðviljinn - 23.09.1988, Qupperneq 27
KYNLÍF JÓNA INGIBJÖRG JÓNSDÓHIR Klæðskiptingar: í leit að fyllra lífi eða öfuguggar Síðastliðiö vor sat ég ráðstefnu „The Society for the Scientific Study of Sex“ í Baltimore í Mary- land í Bandaríkjunum. Ein af mínum ánægjulegustu stundum þessa helgi var þegar ég fór út að borða með fimm karl-í-konu klæðskiptingum og einni konu eins þeirra. Reyndar hafði ég aldrei hitt þessa einstaklinga sem karlmenn heldur kynntist þeim fyrst sem „konum". f fyrstu fannst mér svolítið ruglingslegt að spjalla við þá því stundum gleymdi ég mér og talaði ég um „hann“ og þurfti þá að leiðrétta mig. Þjónarnir ráku í fyrstu upp stór augu þegar við örkuðum inn á veitingastaðinn en sinntu sínu starfi síðan af stakri prýði fyrir utan einn þjón sem vissi ekkert hvernig hann átti að haga sér. Sá þjónn tók til þess ráðs að ávarpa klæðskiptingana eins og þeir væru hvorugkyns! Almenningur hefur lítinn skilning og þekkingu á klæðskipt- ingum. Annað hvort heldur fólk að þeir séu upp til hópa hommar eða menn sem eru að fá útrás fyrir afbrigðilegar kynferðislegar hvatir. Hvoru tveggja er ekki rétt og eru frekar dæmigerðar ástæð- ur sem fólk býr til af því það verð- ur að réttlæta hegðunina ein- hvern veginn fyrir sér. í þessum pistii langar mig að fjalla stutt- lega um klæðskiptinga en láta umfjöllun um kynskiptinga bíða betri tíma. Úr felum í Bandaríkjunum starfa nokk- ur stuðningssamtök klæðskipt- inga (transvestites) og kynskipt- inga (transsexuals) og þ.á.m. ein sem nefnast „Renaissance Educ- ation Association". Á ráðstefn- unni kynntu þeir starfsemi sína. Flestir klæðskiptingar eru gagn- kynhneigðir karlmenn og eru starfræktir stuðningshópar fyrir maka og börn þeirra en af því þjóðfélagið lítur svo neikvætt á klæðskiptinga og framferði þeirra þá er miklu algengara að þeir leyni því eins og þeir geta fyrir fjölskyldu sinni. Fyrir utan fræðslu og ýmis konar stuðning standa samtökin fyrir ýmsum námskeiðum þar sem karlarnir fá m.a. leiðbeiningar og ráðgjöf um rétt val á fatnaði, litgreiningu, el- ektrólýsu til að fjarlægja óæskileg hár, make-up, notkun á hárkoll- um, talþjálfun og framkomu. Einu sinni fór einn samnemandi minn sem er einnig fatahönnuður og kenndi þeim allt um nýjustu vortískuna. Þeir voru yfir sig hrifnir! Samtökin eru líka virk í almenningsfræðslu og stjórnmál- um. Klæð- og kynskiptingar eru sem sagt að koma „úr felum“ en til þess þarf heilmikinn kjark og mikilvægt er að hafa stuðning á bak við sig. Undan oki karlímyndar það er afar athyglisvert hversu fáir konu-í-karl klæðskiptingar fyrirfinnast. Ætli það sé vegna þess að konum leyfist miklu frek- ar að klæða sig sem karlmenn og vera heilsteyptari persónuleikar? Þetta væri efni í rannsókn. En hverjar skyldu vera aðalástæður fyrir karl-í-konu klæðskiptum? Samkvæmt Renaissance sam- tökunum eru til nokkrar ástæður og geta þær verið mismargar til staðar á hverjum tima og í alls- kyns útgáfum. Það að klæða sig í kvenmannsföt, setja á sig make- up og haga sér sem kona getur verið kynferðislega örvandi. í fyrstu ofgera klæðskiptingar oft framkomu kvenna í viðleitni sinni að líkjast þeim en með æfingu tekst mörgum ansi vel upp. Mörg þekkjum við til þess að fatnaður geti verið kynferðis- lega örvandi og þá sérstaklega kvenfatnaður sem oft er úr efnum með sérstakri áferð s.s. silki. En það sem mér finnst sjálfri einna athyglisverðast við klæðskiptinga er þörf þeirra til að losna undan oki karlímyndarinnar með því að Baker offursti var kona sem blekkti bresk hermálayfirvöld í áraraöir. klæðast kvenfötum. Félagsleg kynhlutverk karla setja karl- mönnum oft þröngar skorður með að tjá t.d. tilfinningar á op- inn hátt. Karl-í-konu klæðskipt- ingur getur aftur á móti leyft sér að sýna hluti sem karlar mega annars ekki. Á vissan hátt finnst mér það sorglegt að til að karlar geti leyft sér að sýna kvenhliðina í sér þá þurfi svona miklu að kosta til. Öfund í garð kvenna hefur einnig verið nefnd sem ástæða en yfirleitt hafa slíkir klæðskiptingar þá frekar óraunsæjan skilning á stöðu kvenna. Einnig eru til ein- staklingar sem finnast þeir eiga til sérstakan persónuleika í sjálfum sér sem þeir nefna „konuna sína" eða „systir mín“. Þetta er ekki sama fyrirbærið og það að vera tveir persónuleikar því þessir klæðskiptingar gera sér vel grein fyrir því að þeirra innri kvenpers- óna er blekking. Aðrir klæðskipt- ingar segjast fá mikið „kikk" útúr því að plata umhverfið. Ef aðrir halda að á ferðinni sé alvöru kona þá er það mikill og sætur sigur. Að lokum finnst sumum það hreinlega skapandi list að geta litið út og hagað sér sem kona og líkja sér þá við leikara. Nýlega heimsóttu okkur frá Svíþjóð skemmtikraftar sem klæðast sem konur. Þeir eru ekki sannir „klæðskiptingar" heldur má frek- ar líta á þá sem skemmtikrafta; það sem nefnt er á ensku „Fe- male Impersonator". Slíkir skemmtikraftar herma líka aðal- lega eftir stereotypískum hug- myndum um konur. Ef klæð- skiptingar í felum á íslandi vilja vita meira um Renaissance er velkomið að hafa samband við mig á skrifstofu fyrirtækis míns; Kynfræðslustöðvarinnar. SKÁK LÁRUS JÓHANNESSON Karpov leiðir í Tilburg Tilburg: Þegar þessar línur eru ritaðar er tíu umferðum af fimmtán lokið á stórmeistaramótinu í Tilburg. Staða keppenda er þannig: 1. Karpov 7,5 v., 2. Short 6 v. 3. Nikolic 5,5 v., 4.-6. Húbner, Portisch, Timman 4,5 v., 7. Jó- hann Hjartarson 4 v., 8. Van der Wiel 3,5 v. Eins og sést á þessari röð hefur Jóhanni ekki gengið að óskum þar sem hann hefur tapað þrem skákum og vann sína fyrstu skák ekki fyrr en í tíundu umferð. En þar með er ekki öll sagan sögð því Jóhann hefur verið mjög óhepp- inn og misst niður vænlegar stöð- ur. Vonandi verður þetta til þess að hann fyllist eldmóði á Heimsbikarmótinu í október. Aðra sögu er að segja af Karpov, hjá honum hefur allt gengið upp og hann er nú mjög sigurstrang- legur á mótinu. Við skulum sjá tvær af skákum hans, þar koma einkenni hans vel í ljós, og er sú fyrri úr þriðju umferð gegn Tim- man. Þar kemur upp afbrigði af drottningarindverskri vörn sem er í miklum metorðum hjá Kasp- arov. Níundi leikurTimmans sást fyrst í Belfort fyrr á árinu og það var einmitt Kasparov sem stýrði hvítu mönnunum gegn Ehlvest. Karpov endurbætir taflmennsku Elhvest í ellefta leik, enda fékk Ehlvest lakari stöðu eftir: 11. - Rc6. 12. 0-0- 0-0 13. Bd3-Kh8 14. De2-Dc7 15. Hadl-Had8 16. e4. Karpov jafnar síðan taflið af ör- yggi og eftir nokkra hnitmiðaða leiki er staða hans orðin vænlegri. Við þetta er eins og Timman lam- ist og geri ekki annað en að fylgj- ast með hvernig Karpov bætir stöðu sína jafnt og þétt. Lokatil- færslur Karpovs eru sérlega smekklegar. Timman - Karpov drottningarindversk vörn 1. d4-Rf6 24. Haal-f5! 2. c4-e6 25. Hadl-f4 3. RD-b6 26. g4-Hf6 4. a3-Bb7 27. Db2-He8 5. Rc3-d5 28. Hgl-Bc8 6. cxd5-Rxd5 29. Hg2-Rf8 7. Dc2-Rxc3 30. h4-Hh6 8. bxc3-Be7 31. Hh2-De7 9. e3-Dc8 32. h5-g6 10. Bb2-c5 33. Db4-Kg7 11. Bb5+-Bc6! 34. Hgl-Rd7 12. Bd3-c4! 35. Dxe7-Hxe7 13. Be2-Rd7 36. hxg6-Hxh2+ 14. a4-a6 37. Kxh2-Kxg6 15. 0-0-0-0 38. Kh3-Rc5 16. e4-b5 39. Kh4-Hc7 17. Ba3-Bxa3 40. Hbl-Rb7 18. Hxa3-Db7 41. Hal-Rd6 19. Rd2-Rb6 42. Rbl-Hg7 20. a5-Rd7 43. Ra3-Kf6 21. D-e5 44. Hgl-Rf7 22. d5-Da7+ 45. Kh3-h5 23. Khl-Bb7 og Timman galst upp. Seinni skákin er úr annarri um- ferð og þar hefur Karpov hvítt gegn Van der Wiel. Hollending- urinn beitir slavneskri vörn sem virðist vera í miklu uppáhaldi hjá andstæðungum Karpovs í mót- inu. Þannig hafa þeir Jóhann Hjartarson, Timman og Húbner allir notað hana gegn honum. Af- brigðið sem Van der Wiel notar er þó ekki jafn hvasst og áhættu- samt og það sem þremenningarn- ir notuðu. Engu að síður nær Karpov þægilegu frumkvæði út úr byrjuninni og framhaldið virð- ist svo einfalt í útfærslu að manni finnst eins og maður gæti sjálfur verið þarna að verki. Óyggjandi sönnun um snilldartakta. Karpov lokkar peð Hollendingsins fram á drottningarvæng og byrjar síðan að pressa eftir hálfopinni c- línunni. Þvínæst skiptir hann upp á góða biskupi svarts, þó að það kosti hann tvípeð, og byrjar að bora í holurnar. Takið eftir hvað hvítreita biskup svarts er lítils virði enda verða örlög Van der Wiels þau sömu og Timmans, hann verður aðeins áhorfandi að tilburðum Karpovs. Karpov - Van der Wiel slavnesk vörn 1. c4-c6 2. d4-d5 3. RD-Rfó 4. Rc3-e6 5. e3-Rd7 6. Dc2-Bd6 7. Be2-0-0 8. 0-0-dxc4 9. Bxc4-b5 10. Be2-Dc7 11. Bd2-He8 12. Hacl-Db8 13. Re4-Rxe4 14. Dxe4-Bb7 15. Dh4-h6 16. Hfdl-a5 17. Bel-Dd8 18. Dxd8-Hexd8 19. Rd2-a4 20. BD-Ha6 21. Re4-Be7 22. a3-Ha7 23. Bb4!-Bxb4 26. Hal-Kf8 24. axb4-Rb6 27. Kfl-Rd7 25. Rc5-Ba8 28. Rd3-Ke7 NÝTT HELGARBLAÐ - ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 27 29. Ha3-Rb6 30. Kel-Hc8 31. b3-Hcc7 32. Hdal-Bb7 33. Bdl-Bc8 34. bxa4-bxa4 35. Bxa4-f6 36. Bb3-Hxa3 og svartur gafst 37. Hxa3-g5 38. Kd2-Kd6 39. Ha5-He7 40. Rc5-f5 41. Rd3-Rd3 42. D-Hb7 43. Bxd5-exd5 44. Ha8 Kasparov - Karpov desember 1988! Nú hefur framkvæmdaráð sov- éska skáksambandsins ákveðið, með 17 atkvðum af 28, að einvígi þeirra Kasparovs og Karpovs um meistaratign Sovétríkjanna skuli fara fram. Þetta verða 4 skákir og skal sú fyrsta hefjast 25. desemb- er n.k. Ef hvorugur mætir verður enginn krýndur og ef aðeins ann- ar þeirra mætir skal hann hljóta tignina. Verði þeir jafnir 2-2 munu þeir deila sigrinum. Kapp- arnir hafa frest til 1. október til að skrá sig. Ekkert múður á þeirn bæ! Breska meistara- mótið 1988 J. Mestel er orðinn breskur meistari eftir harða baráttu við Chandler. Mestel varð hálfum vinningi á undan honum og hlaut 8,5 vinninga en jafnir Chandler kornu Flear og Murshed. I 5.-7,. sæti komu svo Adams, Hodgson og Plaskett með 7,5 vinninga. Þetta er í sjötugasta og fimmta sinn sem mótið er haldið og bar það nokkur merki þess að bestu mennina vantaði. Speelman, Short og aðstoðarmaður hans Nunn voru ekki með vegna ein- vígis þeirra fyrrnefndu. BRIDDS Ólafur Lárusson Vel útfært spil í sókn færir 9 höfundinum ávallt mikla gleði. ^ Lítum á eitt dæmi. Yfirskrift spilsins hér á eftir gæti verið „yfir- 10 færðir möguleikar". 65 8 K865 ÁD9 D9 7 KD5? G10 G1087 K6543 Á1042 87653 G983 ÁD9432 2 KG Á764 10 Sagnir voru ekki ýkja flóknar eftir grand-opnun í Norður og enduðu í 6 spöðum í Suður. Ut- spiliðvar hjartagosi. Sagnhafi leit yfir dýrðina og „sá“ 12 upplagða slagi, ef laufið hagaði sér. Svo reyndist ekki, einsog sjá má. Ein- hverjar tillögur? Eftir að hafa drepið á ásinn í hjarta í byrjun, tekið trompið og litið á laufastöðuna, fengum við þessa stöðu: 76 Við spilum út spaðatvisti að heiman (síðasta trompið) og Vestur reyndist vera varnarlaus. Galdurinn var að „yfirfæra" þröngina á Vestur, nteð því að spila hjartadrottningu í miðju spili, Austur lagði kóng á (við göngum út frá því að vörnin sé heiðarleg...), trompum heimaog fáunt upp ofangreinda stöðu. Vestur reynist ekki þess megnug- ur að valda bæði hjartað og laufið, eigandi tíuna í hjarta með gosanum. Eitt af þessum spilum sent höf- undar ramma inn eða ganga með upp á vasann...

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.