Þjóðviljinn - 15.09.1989, Blaðsíða 5

• •
i^nwiTi Tn a r wtofitto
Jf vJS L UU/VvxöJj JKrL X A JLxv
Landbúnaðarvörur
Samið um minni hækkun
Steingrímur Hermannsson: Ríkisstjórnin hefurstaðið við loforð um
niðurgreiðslur. Asmundur Stefánsson: Búvörur áttu ekki að hœkka
umfram lágmarkslaun. Steingrímur J. Sigfússon: Samið við bœndur
um minni hœkkun kaupliðar
■ Alþýðusambandi íslands svar
við bréfi sem ASÍ sendi ráðherr-
anum um síðustu mánaðamót,
þar sem spurt var um efndir ríkis-
stjórnarinnar á þeim fyrirheitum
sem stjórnin gaf við gerð kjara-
samninga í vor. í svari forsætis-
ráðherra kemur fram að ríkis-
stjórnin telji sig hafa staðið við
fyrirheit um niðurgreiðslur á
lambakjöti og gott betur og haldið
hafi verið aftur af almennum
verðlagshækkunum opinberra
stofnana.
í þessum mánuði hefði lamba-
kjöt og mjólk átt að hækka um
12-14%. Asmundur Stcfánsson,
forseti ASÍ sagði Þjóðviljanum,
að stóra loforð ríkisstjórnarinnar
í samningunum við BSRB í vor
hefði verið að búvörur hækkuðu
ekki í verði umfram launahækk-
anir láglaunafólks. Þegar tölur
hefðu verið settar inn í samninga
ASÍ hefði það verið gert með það
fyrir augum að þrengja þessa skil-
greiningu enn frekar. Ef ætti að
’ standa við þetta yrði ríkisstjórnin
að taka þær hækkanir sem þegar
hefðu komið fram að mestu til
Sprengingarnar
Lögreglan
er ráðþrota
Rannsóknarlögreglan
leitar aðstoðarhjá al-
menningi við lausn máls-
ins. Engin meiðsl á fólki
en töluverðar skemmdir
Ekki hefur enn verið upplýst
hverjir stóðu fyrir sprengingun-
um við Bergþórugötu og Öldu-
götu í Reykjavík rétt fyrir mið-
nætti í fyrrakvöld. Rannsókn
málsins er í höndum Rannsóknar-
lögrcglu ríkisins sem hefur leitað
eftir aðstoð hjá almenningi við
lausn málsins.
Það var rétt fyrir miðnætti í
fyrrakvöld að öflug sprenging
varð á Bergþórugötu og við það
eyðilögðust þrjátíu og níu rúður í
nærliggjandi húsum og skemmdir
urðu á tveimur bifreiðum. Svo öf-
lug var sprengingin að lítill gígur
myndaðist í götuna þar sem hún
sprakk og glumdi sprengjugnýr-
inn um alla miðborgina og nálæg
hverfi. Skömmu síðar varð spren-
ging á Öldugötu og brotnuðu þar
níu rúður í einu húsi. Sem betur
fer urðu ekki meiðsl á fólki við
sprengingarnar en töluverðar
skemmdir.
Að sögn lögreglunnar er talið
næsta víst að sprengiefnið hafi
verið dínamít og að sprengiþráð-
ur hafi verið notaður til að tendra
sprengjurnar. í gær höfðu lög-
reglunni þó ekki borist neinar til-
kynningar um að dínamits sé
saknað en vitað er að varsla þess
er ærið misjöfn og oft á tíðum
aðeins einn hengilás fyrir dyrum
þeirra staða sem geyma viðkom-
andi sprengiefni.
-grh
baka ásamt fyrirhuguðum hækk-
unum.
í svari forsætisráðherra segir
að verðhækkanir á opinberri
þjónustu hafi verið í samræmi við
forsendur fjárlaga og hvað varð-
aði önnur opinber fyrirtæki, væru
hækkanir í samræmi við fjárhags-
áætlanir þeirra. Ásmundur sagði
að ríkisstjórnin yrði að gera sér
grein fyrir því að engar fjárhagsá-
ætlanir hefðu brostið eins og fjár-
hagsáætlanir heimilanna. Fólk
sækti í auknum mæli á náðir fé-
lagsmálastofnana, gjaldþrot
væru vaxandi og fólk flýði ástand-
ið hér á landi til útlanda. Lífskjör
réðu því hvort byggð héldist í
landinu eða ekki.
Steingrímur J. Sigfússon, land-
búnaðarráðherra, hefur átt í við-
ræðurn við samtök bænda. Hann
sagði að bændur hefðu sýnt skiln-
ing á því að samþykkt launa-
hækkun til þeirra dreifðist á
lengra tímabil, þannig að hækkun
á kjöti og mjólk yrði ekki eins
mikil í einu stökki og orðið hefði
ef bændur hefðu fengið alla
hækkunina í einu. Með þessu
væri verið að biðja bændur að
gefa eftir hluta af sinni launaleið-
réttingu. Ráðherrann sagðist
vonast til þess að viðræður við
bændur leiddu til þess að hækkun
þessara búvara verði á bilinu 6-
8% í stað 11-14%. Forsætisráð-
hcrra og viðskiptaráðherra væru
síðan að vinna í því að fá kaup-
menn til að leggja sitt af mörkum
með því að lækka smásöluálagn-
ingu.
Ásmundur sagði að auðvitað
væri munur á 6-8% og 11-14%
hækkun búvara. En þær hækkan-
ir sem orðið hefðu og væru í burð-
arliðnum væru ekki bara vegna
almenns framreiknings. Hækkun
á smásöluálagningu hefði verið
samþykkt og búvörugrundvöll-
urinn ætti að hækka 15% umfram
það sem almennt gerðist með
laun launafólks um síðustu mán-
aðamót.
Bandalag starfsmanna ríkis og
bæja hefur ákveðið að boða til
formannafundar 5. október,
verði staðan í málinu óbreytt.
Ögmundur Jónasson, formaður
bandalagsins, segir að með þessu
sé ríkisstjórninni gefin frestur
fram að þeim tíma.
-hmp
Landhelgismálin
Það sem
gerðist á
Landhelgismalin Í40 ár
eftir Lúðvík Jósepsson
I
haust er væntanleg frá Máli &
menningu bókin Landhelgism-
álin í 40 ár sem Lúðvík Jósepsson
fyrrverandi sjávarútvegsráð-
herra skrifar. Undirtitill bókar-
innar er: Það sem gerðist á bak
við tjöldin.
Að sögn Halldórs Guðmunds-
sonar útgáfustjóra Máls & menn-
ingar er efni bókarinnar skrifað
út frá persónulegri reynslu höf-
undar og séð frá hans sjónar-
horni. En Lúðvík gegndi embætti
sjávarútvegsráðherra á árunum
1956 - 1958 þegar landhelgin var
færð út í 12 sjómílur og aftur á
árunum 1971 - 1974 þegar land-
helgin var færð út í 50 sjómílur.
-grh
Vestnorden
Ferðakaupstefna í Laugardal
Heildarvelta ferðaþjónustu á íslandi um 10 miljarðar
Ferðakaupstefna á vegum
Vestnordcn, sem er sameigin-
legt ferðamálaráð íslands, Græn-
lands og Færeyja, vcrður haldin
hér á landi í dag og á rnorgun.
Kaupstefnan ncfnist Travel Mart
og á henni munu allt að 2/3 af allri
ferðaþjónustu fyrir árið 1990
seljast. Á þessum tveimur dögum
koma kaupendur frá 16 löndum
Evrópu og Bandaríkjunum og 3;
frá Asíu.
Kaupstefnur sem þessi eru ^
mikil lyftistöng fyrir bæði selj-
endur og kaupendur ferðaþjón-
ustu, sérstaklega smærri eining-
arnar. Þetta er í fjórða sinn sem
svona kaupstefna er haldin, og
hefur fjöldi seljenda og
kaupenda aukist mjög mikið. Nú
er áætlað að seljendur verði 112
og kaupendur 150. Alls munu
400-500 manns verða á ,
kaupstefnunni.
Heildarvelta ferðaþjónustu á
íslandi er um 10 miljarðar króna
og stór hluti þeirrar upphæðar
koma af viðskiptum kaupstefna
sem þessarar. Kaupstefnan er
ekki opin almenningi, heldurein-
ungis fagfólki innan ferðaþjón-
ustu.
Travel Mart-kaupstefnan er
fjármögnuð af ýmsum aðilum,
s.s. ríkissjóðum þátttökuríkj-
anna, Vestnorden-nefndinni,
ferðamálaráðum ríkjanna
þriggja, auk þess sem seljendur
og kaupendur greiða þátttöku-
gjald.
Ráðherrafundur
Átak til jafnaðar efst á blaði
Andar köldu til Seðlabanka og álversdrauma
Félagshyggjuflokkar eiga ekki
að flýja af hólmi á erfiðleika-
tímum heldur gera á sem flestum
sviðum átak til jafnaðar, þá er til
nokurs unnið, sagði Svavar
Gcstsson menntamálaráðherra á
fjölmcnnum fundi hjá Alþýðu-
bandalaginu þar sem þeir
Steingrímur Hermannsson for-
sætisráðherra höfðu framsögu
um efnið „Geta félagshyggjuöflin
stjórnað á erfiðleikatimum?“ Frá
Steingrími andaði köldu til
stjórnar Seðlabankans sem hann
taldi auðheyrilega þvælast fyrir
viðleitni til að lækka vexti, og
Svavar sagði að Jón Sigurðsson
iðnaðarráðherra væri að lofa upp
í ermina á sér með stóriðjufyrir-
heitum sem enginn vissi hver fót-
ur væri fyrir og ekki hcfðu komið
til umræðu í ríkisstjórninni.
Ráðherrarnir skýrðu hvor með
sínum hætti aðdraganda þess á-
stands sem ríkti við upphaf
stjórnarsamstarfs og Svavar lagði
þá megináherslu á það hvernig
góðærið 1986-87 hefði gufað upp
í frjálshyggjusukki sem birtist
m.a. í vaxtaokri, offjárfestingum
í verslun og fleiru, átta miljarða
halla á ríkissjóði og miklum við-
skiptahlla. Þeir Steingrímur voru
sammála um að skattleggja þyrfti
fjármagnstekjur og „þora að
beita handafli“ til að lækka vexti,
hvað sem Seðlabankinn segði.
Einnig um að afnema sjálfvirkni í
hagkerfinu, m.a. með því að af-
nema lánskjaravísitölu eins og
hún er og „sjálfvirka lauhavið-
miðun bænda “ ( Steingrímur).
Þeir gerðu báðir ráð fyrir
skerðingu kaupmáttar en vildu
rétta hlut þeirra sem minnst bera
úr býtum m.a. með lægri sköttum
af matvælum og þá hærri beinum
sköttum. Svavar Gestsson lagði í
þessu sambandi áherslu á að allar
lífeyrisbætur og barnabætur yrðu
tekjutengdar og þar að auki
greiddar tekjutengdar húsnæðis-
bætur.
Svavar kvað baráttu gegn
atvinnuleysi hafa algjöran for-
gang í kjaramálum en Steingrím-
ur reifaði hugsanlegar breytingar
á vinnulöggjöfinni til að „koma í
veg fyrir að hagsmunir fárra ráði
yfir hagsmunum fjöldans“.
Fjölmenni var á fundinum og
fyrirspurnir margar. Spurt var
um stóriðjudrauma iðnaðarráð-
herra. Steingrímur svaraði var-
færnislega á þá leið að menn yrðu
að vanda sig í slíkum málum ef
þeir vildu ekki missa stjóm á stór-
iðju úr landi. Svavar ítrekaði þá
stefnu Alþýðubandalagsins að
vandlega væri gengið frá því
hverjir réðu yfir stóriðjufyrir-
tækjum, íslenskir aðilar eða út-
lendir, og sagði að álverin nýju
(„sá jólapakki“) hefðu ekki verið
rædd alvarlega í ríkistjórninni,
iðnaðarráðherra væri „að lofa
upp í ermina á sér hlutum sem
engin vissa væri fyrir að fram
mundu koma“.
Átak til jöfnuðar á öllum svið-
um er hlutverk félagshyggjust-
jórnar, sagði Svavar ennfremur.
Það væri hættulegt að hleypa
íhaldinu að - bæði fyrir lífskjörin
og sjálfstæði þjóðarinnar.
áb
Föstudagur 15. september 1989 |NÝTT HELGARBLAÐ - SlÐA 5