Þjóðviljinn - 15.09.1989, Qupperneq 14

Ég
Viðtalið er við Eddu Bergmann, fatlaða afrekskonu í íþróttum
Edda Bergmann fékk löm-
unarveiki þegar hún var 7 ára
gömul og var vart hugað líf.
Hún lamaðist upp að hálsi og
lá lengi á spítala. En þraut-
seigja, dugnaður og lífslöng-
unin kom Eddu á fæturna aft-
ur, en hún þarf samt hækj-
anna eða hjólastólsins við á
lengri leiðum.
En það er ekki nóg með það
að Edda hafi komist á fætur
aftur, heldur hefur hún starfað
af fullum krafti með íþróttafé-
lagi fatlaðra, bæði keppt og
þjálfað. Öfugt við annað
íþróttafólk, sem venjulega
byrjar að æfa og keppa
snemma á' lífsleiðinni, hóf
Edda ekki að keppa fyrr en
hún var komin yfir fertugt. Og
ekki nóg með að keppa, held-
ur eru veggirnir á heimili
hennar þaktir af verðlauna-
peningum og viðurkenningar-
skjölum, því Edda komst nær
alltaf á verðlaunapall þegar
hún keppti.
Sund var hennar aðalkeppnis-
íþrótt, en hún hefur líka keppt í
skokki og maraþonhlaupum, að
vísu í hjólastól en keppt samt.
Það eru ekki margir sem hafa
starfað jafn ötullega að íþrótta-
málum fatlaðra og Edda, því eftir
að hún hætti keppni, stofnaði hún
sinn eigin trimmklúbb, Trimm-
klúbb Eddu. Það sem maður
tekur fyrst eftir í fari Eddu er að
hún geislar af lífsorku og já-
kvæðni og er greinilega mikil
hæfileikamanneskja. Hún syng-
ur, málar, teiknar, saumar og
spilar á gítar.
Úr
Skerjafiröinum
En hver er Edda, hvar er hún
fœdd og hvenœr?
- Ég fæddist í Reykjavík árið
1936. Á Leifsgötu 28, en fluttist
snemma í Skerjafjörðinn. Ég tel
mig því vera Skerfirðing. í
Skerjafirðinum átti ég mína
bernsku og kunningja, _en þegar
ég var 7 ára var ég send í sveit. Þá
voru foreldrar mínir, Guðmund-
ur Bergmann og Gróa Skúladótt-
ir að skilja og móðir mín ólétt að
yngsta bróður mínum. Þetta var
árið 1944 og það voru erfiðir
tímar því við vorum sex systkinin.
Ég og elsta systir mín, Ragna
Bergmann, vorum þess vegna
sendar í sveit undir Eyjafjöllum. •
Ragna þoldi nú ekki við í
sveitinni og strauk, en ég var
eftir. Þá fékk ég lömunarveikina.
En þegar ég byrjaði í skólanum
veiktist ég aftur. Þá þekktist
lömunarveikin ekki mikið og
þetta voru mjög erfiðir tímar. Ég
Íamaðist alveg upp að hálsi og lá á
spítala í þrjú og hálft ár. Auðvit-
að var þetta agalegt fyrir 7 ára
gamalt barn, en það var svo
mikið fjör í manni í þá daga og
mamma hafði alltaf verið dálítið
hörð við okkur. Hún sagði alltaf
að annaðhvort lifir maður lífinu
og lifir þá fyrir sjálfan sig, en er
ekkert að stóla á aðra. Svo ég
hugsaði að annaðhvort kæmi ég
mér áfram eða ekki. Þessi orð
mömmu sitja alltaf í mér og ég
hef alltaf farið eftir þeim.
í Gaggó
vest
Skólaganga var að 'sjálf
sögðu nær engin eftir þetta.
Ég lá bara á spítalanum og mátti
og gat ekkert hreyft mig, þannig
að það var ekkert hægt að kenna
mér. En þegar ég var ellefu ára
gömul var ég send í heimavist
Laugarnesskólans. Þá var það
heimili fyrir fatlaða sem Vigdís
Blöndal var með. Annan vetur-
inn voru strákar en hinn stelpur.
Ég var þá aðeins farin að geta
hreyft mig og þótti heldur óstýri-
lát á spítalanum því mér þótti
hann vera eins og fangelsi. Ég
mun aldrei gleyma þessari spítal-
avist og þess vegna nánast hata ég
spítala í dag. Vil alls ekki fara á
spítala nema nauðsyn beri til.
Nema hvað, ég var þarna hjá
Vigdísi í hálfan vetur og það var
nánast eina barnaskólagangan
mín. Kennarinn minn þennan
tíma var Pálmi Pétursson, alveg
yndislegur kennari og hann
hjálpaði mér geysilega mikið.
Tólf ára bekkinn lærði ég svo ut-
anskóla í Melaskólanum, en síð-
an fór ég í gagnfræðaskólann við
Hringbraut. Þennan eina sanna
Gaggó vest. Þar kláraði ég
skyldunámið og langaði auðvitað
að halda áfram námi, en það var
ekki um slíkt að tala. Maður
þurfti að vinna og hafa fyrir líf-
inu.
- Hvað tók við eftir skóla-
gönguna?
- Ég var mjög heppin, því ég
fékk vinnu hjá Andrési Andrés-
syni sem rak saumastofu og þar
lærði ég að sauma. Vann þar
myrkranna á milli og þurfti alltaf
að fara í læknismeðferð líka. Það
var að degi til, svo ég vann bara á
kvöldin. Það var ekkert að tala
um frí, ég varð að skila mínum
tímum til að halda mínum
launum og jafnvel vinnunni.
Þetta var auðvitað sérstaklega
erfitt fyrir fatlaða og við þurftum
að berjast alveg gífurlega.
Maöur veröur
aö berjast
- Hvernig var líkamlegt ástand
þitt á þessum tíma?
- Þá var ég búin að fá mátt í
hendurnar, en fæturnir ekki góð-
ir. Ég gekk við tvær hækjur, en
þetta kom smátt og smátt. Þetta
var náttúrlega undir manni sjálf-
um komið, hvað maður vildi
komast langt og hvað maður vildi
geta gert. Það er nefnilega með
lömunarsjúklinga, að það versta
sem þeir gera er að gefast upp.
Maður verður að berjast og æfa
sig endalaust, Ég var stundum að
því komin að gefast upp, en hugs-
aði þá að ef ég gerði það gæti ég
alveg eins farið í kirkjugarðinn.
Nú, ég hélt áfram að vinna hjá
Andrési, vann þar í ein fimm ár,
en var alltaf að reyna að gera
eitthvað annað með. Ég frétti af
leirböðum í Hveragerði, fór
þangað á sumrin og vann þá sem
verkstjóri hjá Magna, sem var
saumastofa þar. Ég hef verið átj-
án ára þá. Á sama tíma réð
mamma sig sem ráðskonu á
Geldingalæk á Rangárvöllum og
hún skrifaði mér og spurði hvort
ég vildi ekki læra að verða hús-
móðir. Mér fannst það alveg frá-
leitt, því ég hélt ég myndi aldrei
verða annað en piparjúnka og af
hverju ætti ég þá að læra húsmóð-
urstörf? En það var lítið að gera á
saumastofunni á þessum tíma,
svo ég sló til og fór austur. Þetta
var árið ‘55.“
14 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 15. september 1989