Dagblaðið Vísir - DV - 27.11.1995, Qupperneq 14

14
MÁNUDAGUR 27. NÓVEMBER 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftan/erð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Óásættanlegar kröfur
Svo virðist sem íslenskir flugumferðarstjórar séu ger-
samlega veruleikafirrtir. Þeir hafa átt í launadeilu við
rikið og ekki sætt sig við þá launahækkun sem í boði er,
hækkun á sömu nótum og aðrar stéttir hafa fengið. í
skjóli sérhæfingar beita þeir viðsemjandann fantaskap
með íjöldauppsögnum sem taka eiga gildi um áramót. Til
þess að leggja enn frekar áherslu á fautaskapinn hafa
þeir auglýst eftir störfum ytra í viðlesnu sérriti.
Upp úr viðræðum aðila slitnaði í síðustu viku og þá
kom fram að óbrúanlegt bil er á milli þeirra. Samgöngu-
ráðherra segir að kröfur flugumferðarstjóranna séu
metnar til 26-30 prósenta hækkunar á næsta ári en kröf-
ur þeirra til aldamóta nemi 82 prósent hækkun. Tilboð
ríkisins felur í sér tæplega 8 prósent kauphækkun. í
kjaradeilum eru prósentutölur túlkunaratriði og flugum-
ferðarstjórarnir hafa sagt það rangt að kostnaðarauki
ríkisins verði 82 prósent gangi það að kröfunum. Óum-
deilt er þó að kröfumar nema tugum prósenta.
Þessar kröfur flugumferðarstjóra eru úr öllu samhengi
við það sem verið hefur að gerast á íslenskum vinnu-
markaði. Að mati Þjóðhagsstofnunar fengu félagar ASÍ 7
prósenta launahækkun á samningstímanum. Hann gild-
ir út næsta ár. Á sama tíma segir Þjóðhagsstofhun að op-
inberir starfsmenn, aðrir en kennarar, hafi fengið 10,7
prósenta hækkun. Kennarar höfðu meira upp úr krafs-
inu með löngu verkfalli sem lamaði skólastarf á liðnu
skólaári. Ef samningar kennara eru teknir með nam
meðaltalshækkunin 13,7 prósentum.
Munurinn milli samninga á almenna markaðnum og
hins opinbera veldur nú deilum í þjóðfélaginu. ASÍ met-
ur muninn á rúmlega 3000 krónur á mánuði og viil sækja
þann mismun. BSRB hefur aftur á móti lýst því yfir að
allar launahækkanir, sem samið verði um á almenna
markaðnum, gangi einnig til aðildarfélaga samtakanna.
Þrátt fyrir deilur og samanburð eru menn þarna á
svipuðu róli. Það verður hins vegar ekki sagt um flugum-
ferðarstjórana. Kröfur þeirra eru ekki í neinu samræmi
við það sem er að gerast hérlendis. Kröfurnar eru óásætt-
anlegar. Flugumferðarstjórar eru heldur engin láglauna-
stétt. Það var upplýst nýlega, í frægri skýrslu um launa-
hæstu menn ríkisins, að flugumferðarstjórar væru með-
al hæstu manna. Fram kom í vikunni að meðallaun flug-
umferðarstjóra væru 320 þúsund krónur á mánuði.
Samgönguráðherra lýsti því yfir í liðinni viku að hann
tæki uppsagnir flugumferðarstjóra gildar. Það hefði
hann átt að gera fyrr. Næsta skref er því að auglýsa eft-
ir flugumferðarstjórum erlendis. Fræg var hatrömm
deila flugumferðarstjóra í Bandaríkjunum sem forseti
landsins leysti með því að setja hermenn í störf flugum-
ferðarstjóra. Við höfum ekki her og verðum því að grípa
til annarra ráða. Lagaheimild er fyrir því að framlengja
uppsagnarfrest flugumferðarstjóranna. Þann tíma verð-
ur að nýta til samningaviðræðna og þess að koma flug-
umferðarstjórum niður á jörðina. Takist það ekki verður
að fá útlendinga í þeirra stað.
Hér er mikið í húfi, bæði fyrir íslenskt flug og einnig
flugumsjón á Atlantshafi. íslenskir flugumferðarstjórar
hafa sinnt því starfi. Alþjóðaflugþjónustan, deild innan
Alþjóðaflugmálastofnunarinnar, greiðir 95 prósent launa
38 íslenskra flugumferðarstjóra vegna þessa. Þessi starf-
semi flyst hugsanlega annað vegna uppsagna flugumferð-
arstjóranna. Tekjur sem íslendingar hafa haft af þessari
starfsemi hafa numið um 800 milljónum á ári. Koma
verður í veg fyrir það að fámennum hópi manna takist
að valda svo miklum skaða.
Jónas Haraldsson
' ' ; ■.
„Það hefir meira en tvöfaldar tekjur fyrir sömu vinnu í Hanstholm og allur aðbúnaður stórum betri,“ segir m.a.
í grein Önundar. - íslendingar í Hanstholm.
Landflótta
fiskvinnslufólk
„Við erum landflótta íslending-
ar. Gáfumst upp á skuldabaslinu
heima. Flýja spillingu og fátækt.
íslendingar einangrast. Loksins
efni á að eignast barn. Hér er
greiðsluöryggi. Svelti ekki fyrir
söknuðinn. Landráðamenn eða
bjánar. - Landflóttinn verður ekki
stöðvaður.“
Þörf kynning
DV vann þarft verk þegar blaðið
kynnti umsagnir og sjónarmið ís-
lendinga sem búsettir eru í Hanst-
holm í Danmörku undir fyrirsögn-
inni „Flúðu ísland" í helgarblað-
inu 4. nóvember en ofanritað eru
undirfyrirsagnir blaðsins sem
hafðar eru eftir nokkrum þeirra
160 íslendinga sem búa þar og
vinna í fiski.
Þetta fólk hefir verið hrakið
burt vegna fiskistefnunnar hér
heima þar sem nokkrum mönnum
eða fyrirtækjum í útgerð hefir ver-
ið falið vald yfir lífi og örlögum
alls fjölda fiskvinnslufólks og fisk-
vinnslufyrirtækja í landinu.
Spegilmynd
í skjóli kvótakerfisins frá 1984
hefir stórútgerðin nú í 12 ár unnið
samfellt að stækkun úthafsveiði-
flotans og breytt honum í fisk-
vinnsluskip og með því flutt at-
v.innu þessa fólks ýmist út á haf
eða úr landi. „Landflóttinn verður
ekki stöðvaður," segir það eðli-
lega. Þetta er stjórnarstefna okkar
tíma en hversu lengi fær hún stað-
ist? Þótt þetta fólk sakni íslands,
vina og frændgarðs þá vill það
ekki „svelta fyrir söknuðinn."
Það hefur meira en tvöfaldar
tekjur fyrir sömu vinnu í Hanst-
holm og allur aðbúnaður stórum
betri. Það veltir fyrir sér hvort
ráðamenn á íslandi-séu „landráða-
menn eða bjánar," nema hvort-
tveggja sé. Þetta er spegilmynd af
framkvæmd afnotanna á „auðlind-
Kjallarinn
Önundur Ásgeirsson
fyrrv. forstjóri Olís
inni“ sem þó er sameign þjóðar-
innar allrar samkvæmt lögum.
íslenskum útgerðum þykir sjálf-
sagt að þær fái að kaupa upp þýsk-
ar útgerðir með kvótum í Barents-
hafi og við Reykjaneshrygg og þær
viðurkenna í framkvæmd drottn-
unarstefnu Norðmanna yfir ölíu
Norðurhafinu frá Jan Mayen tO
Noregs og frá mörkum 200 mfina
fiskOögsögu íslands og Færeyja tO
Norður-íshafsins, svo sem sjá má
af opinberum sjókortum sem út-
gefin eru af Sjókortagerð Noregs í
Stavanger í október 1994 og ísland
hefir ekki mótmælt.
TO staðfestingar á undirlægju-
hætti íslenskra stjórnvalda sendir
ríkisstjórnin embættismenn til
viðræðna við Norðmenn og Rússa
um pínulitla kvóta sem þessi ríki
mættu allranáðarsamlegast veita
vesalings litla íslandi.
Jónsbók gildir enn
Svo kemur fiármáiaráðherrann,
sem orðinn er langþreyttur á
skuldasöfnun ríkissjóðs og þjóðar-
innar allrar, og stingur upp á að
opnað verði fyrir erlent fiármagn í
fiskveiðum íslendinga. Þetta gæti
aðeins þýtt að erlend félög gætu
keypt veiðikvóta í íslenskri fiski-
lögsögu af svonefndum „kvótaeig-
endum.“ „Sameign þjóðarinnar"
er innihaldslaus fagurgali í fram-
kvæmd ráðamanna.
Félagsmálaráðherrann reyndi
að slá um sig í sjónvarpi með því
að bjóða atvinnu í fiskvinnslu en
varð lítið ágengt. „Landflóttinn
verður ekki stöðvaður," segja þeir
sem flúið hafa Stormskerið. Eina
skynsamlega lausnin er sú að
beita úthafsflotanum á úthafið og
hætta að úthluta honum kvótum í
fiskilögsögunni. í fiskilögsögunni
á að stjórna veiði með umhverfis-
vænum veiðarfærum en ekki
veiöikvótum. „Allir menn eigu rétt
at veiða fyrir utan netlög at
úsekju," segir samkvæmt Jónsbók
frá árinu 1281 ,og gildir enn.
Önundur Ásgeirsson
„Eina skynsamlega lausnin er sú að beita
úthafsflotanum á úthafið og hætta að út:
hluta honum kvótum í fiskilögsögunni. í
fiskilögsögunni á að stjórna veiði með
umhverfisvænum veiðarfærum en ekki
veiðikvótum.“
Skoðanir annarra
Veiöileyfagjald
„Það eru öll rök, siðferðileg og hagfræðileg sem
mæla með því að veiðleyfagjaldið verði tekið upp.
Sér í lagi ætti skynsemin að kenna sjávarútvegsráð-
herra, sem er einn helsti talsmaður aflamarkskerfis-
ins, að ef hann vOl fá einhverja sátt um aflamark-
skerfið, þá verður hún aldrei fyrr en framsalsrétt-
indum verður fylgt eftir með veiðileyfagjaldtöku.“
Jón Balvin Hannibalsson 1 Alþbl. 24. nóv.
Láglaunaparadís?
„Miklir en þröngir hagsmunir eru bundnir við
óbreytt ástand í efnahagslífinu. Sterk öfl standa fast
gegn þeim efnahags- og stjórnskipunarumbófum,
sem þjóðin þarf á að halda til að snúa vörn í sókn.
Þessi öfl ráða ennþá lögum og lofum í þremur
stærstu stjórnmálaflokkum landsins og í banka- og
fiármálakerfinu og þá um leið í atvinnulífinu að
verulegu leyti, en þau hafa þó smám saman verið að
missa tökin annars staðar í þjóðfélaginu, einkum í
fiölmiðlaheiminum og meðal menntamanna. Þessi
öfl verða brotin á bak aftur fyrr eða síðar en hætt er
við því, að þau eigi eftir að kalla enn meiri fátækt
yfir fólkið í landinu fram að því.“
Dr. Þorvaldur Gylfason í Vísbendingu 23. nóv.
Aðför að ábyrgðarmönnum
„Það er mikil lenska lánastofnana að gera þriðja
aðila ábyrgan fyrir lánum sem hann hvorki tekur
né nýtir á nokkurn hátt. Með því firra peningastofn-
anir sig aUri ábyrgð á viðskiptavinum sínum og
þurfa ekkert að velta því fyrir sér hvort þeir séu
borgunarmenn fyrir lánum sem þeir fá eða ekki. Að-
fór að ábyrgðarmönnum leysir vanda lánastofnana
... Athæfi og framkoma lánastofnana er lögleg en ef-
ast má um hversu siðleg hún er. EðlOegt væri að
krefiast þess að lánastofnanir bæru traust tO við-
skiptavina sinna og lánuðu ekki nema þeim sem
álitnir eru borgunarmenn fyrir skuldinni."
OÓ í Tímanum 24. nóv.