Dagblaðið Vísir - DV - 16.01.1996, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 16. JANÚAR 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R.. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og i gagnabönkum án endurgjalds.
Eftirlit á flæmskum hatti
íslenzkir skipstjórar og útgerðarmenn verða að fara
eftir settum reglum við úthafsveiðar eins og veiðar á
heimamiðum. íslenzk stjómvöld gæta hagsmuna þessara
aðila út á við nánast eftir pöntun og verða að geta treyst
því, að islenzkir eftirlitsmenn komist um borð.
Sjávarútvegsráðuneytið mótmælti skipan Fiskveiði-
nefndar Norður-Atlantshafs á veiðum á Flæmska hattin-
um við Nýfundnaland fyrir áramót og gerði þannig ís-
lenzkum rækjutogurum kleift að stunda þar veiðar. Á
móti verður að koma, að togaramir fari að reglum.
íslendingar em aðilar að samkomulagi Fiskveiði-
nefndar Norður-Atlantshafs um, að eftirlitsmenn skuli
vera um borð í fiskiskipum. íslenzkir hagsmunaaðilar,
sem stunda veiðar á Flæmska hattinum í skjóli íslenzkra
stjómvalda, verða að fara eftir þessu samkomulagi.
Vel getur verið, að stakir skipstjórar og útgerðarmenn
telji henta sér að stunda sjórán á úthafsmiðum. En þá
verða þeir líka að taka því, að slíkt gerist ekki í skjóli ís-
lenzkra stjórnvalda. Ef þeir em þar í skjóli íslenzkra
stjórnvalda, verða þeir að hlýða fyrirmælum.
Veiðar íslenzkra togara á Flæmska hattinum eru
ótryggar. Þær eru háðar fjölþjóðlegu þjarki, þar sem ís-
lenzka sjávarútvegsráðuneytið reynir meðal annars að
sýna fram á, að veiðihugmyndir þess séu marktækar. ís-
lenzkir langtímahagsmunir eru þar í húfi.
Verr er af stað farið en heima setið, ef íslenzkir hags-
munaðilar þakka fyrir með því að hafa í hótunum við
ráðuneytið og segjast neita að taka við íslenzkum eftir-
litsmönnum um borð, fara með rangt mál um kostnað
við eftirlitið og grafa þannig undan ráðuneytinu.
Útilokað er, að íslenzk stjórnvöld geti áfram stutt við
bakið á hagsmunaaðilum, sem fara sínu fram í trássi við
það, er þau telja vera langtímahagsmuni þjóðarinnar.
Sjávarútvegsráðuneytið verður þá að hætta að halda
uppi hagsmunagæzlu fyrir þessa óstýrilátu aðila.
Útgerðin greiðir allan kostnað við eftirlit af hálfu ís-
lenzkra stjómvalda á heimamiðum samkvæmt lögum
um stjóm fiskveiða. Eftirlitið, sem íslenzk stjómvöld
hafa samþykkt á Flæmska hattinum, er fyrirferðarmeira
og dýrara, enda er þar um úthafsveiðar að ræða.
Útgerðarmenn rækjuskipa óttast réttilega, að væntan-
legt lagafrumvarp um stjóm úthafsveiða muni fela í sér
svipuð ákvæði um, að þeir borgi það eftirlit eins og eft-
irlitið á heimamiöum. Þeir munu tæpast koma í veg fyr-
ir slíkt og alls ekki með hótunum og yfirgangi.
Hagsmunaaðilar hafa haldið fram, að þetta eftirlit
kosti 100 milljónir á Flæmska hattinum. Því fer víðs
fjarri. Eftirlitið á íslenzkum heimamiðum kostar þessa
peninga á hverju ári. Eftirlit á Flæmska hattinum mun
ekki kosta nema lítið brot af þessari upphæð.
Til bráðabirgða greiðir Fiskistofa þetta eftirlit, nema
fæðiskostnað eftirlitsmanna um borð í skipunum. Þann
kostnað greiðir sjávarútvegsráðuneytið til bráðabirgða.
Óeðlilegt er, að skattgreiðendur haldi lengi áfram að
greiða þennan kostnað fyrir óstýrilátar útgerðir.
Að gefnu tilefni er brýnt, að lagafrumvarp um stjóm
úthafsveiða líti dagsins ljós strax á þessu þingi. Enn
fremur er brýnt, að það feli ekki í sér neitt undanhald frá
þeirri reglu, að útgerðir fiskiskipa, en ekki skattgreið-
endur, beri kostnað við eftirlit með þessum veiðum.
Farsælast er fyrir alla íslenzka málsaðila að skipa sér
þétt saman og bíta ekki í höndina á þeim eina aðila, sem
getur gætt íslenzkra hagsmuna utan íslenzkrar lögsögu.
Jónas Kristjánsson
Ferðamönnum og farandverkafólki verður starsýnt á „hin góðu kjör“ fátækra í sumum þessara landa. En glæð-
urnar eru kulnandi.
Vandi vestræns
hagkerfis
Heyra má bjartsýnisraddir um
efnahags- og atvinnuhorfur á nýju
ári. Ekki er þó allt sem sýnist í því
efni, hvort heldur ísland á í hlut
eða önnur lönd af sömu þjóðfélags-
gerð. Hagvaxtarhorfur iðnríkja
eru í raun dapurlegar, hagvaxtar-
tölur eru óglæsilegar, atvinnuleysi
útbreitt og viðvarandi. Er sannast
sagna að hagvöxtur OECD-landa,
hins ríka heims, sem ísland til-
heyrir, virðist hafa náð eins konar
lokatakmarki, sem ekki verður
farið fram úr. Þótt talað sé um
hagvöxt upp á 2-2%% er hann í
raun allt of litill til þess að standa
undir kröfum um fulla atvinnu.
Hagvaxtarþrot
Ótryggur hagvöxtur er sá meg-
invandi sem við er að glíma í efna-
hags- og fjármálaheimspeki okkar
heimshluta. í raun blasa við hag-
vaxtarþrot í vestrænu hagkerfí.
Við erum hætt að geta krafist auk-
inna lífsgæða fyrir „hagvöxt" i
grónum skilningi þess orðs. Af-
kastageta auðlinda jarðar, lands
og sjávar, ber ekki slíkar kröfur.
Og efnahagskerfi sem slitið er úr
tengslum við uppsprettu lífsins,
jarðargróðann sjálfan, fær ekki
staðist. Með rányrkju og pappírs-
hagkerfi nýkapítalismans er tjald-
að tO einnar nætur.
Þetta er sá háski sem blasir viö
komandi kynslóðum, ef ekki verð-
ur hugarfarsbreyting. Svo lengi
sem stjómmálamenn temja sér þá
meðalhegðun að tala af „bjart-
sýni“ upp í eyrun á kjósendum er
ekki von nauðsynlegrar hugarfars-
breytingar um að finna hagsældar-
hugmyndum okkar ný viðmið.
Bjartsýnisátrúnaður tækni- og
peningahyggju hefur gengið göt-
una á enda.
Horfur ekki „líflegar"
Hagvöxtur í vestrænu hagkerfi
svarar m.ö.o. ekki kröfum sem til
hans eru gerðar fram yfir það að
Kjallarinn
Ingvar Gíslason
fyrrv. menntamálaráöherra
þjóna enn þörfum auðstéttar og
þeirra starfshópa sem hafa sitt á
þurru í krafti auðs og valda eða
njóta verndar lítt hagganlegrar
sérstöðu í kerfinu. Atvinnuleysi
heldur áfram að vaxa: „í iðnríkj-
um er langvarandi atvinnuleysi,"
segir í opinberri þjóðhagsspá hér á
landi og hagvaxtarhorfurnar þar
„ekkert sérlega liílegar" eins og
hófsamlega er til orða tekið í sömu
heimild.
í Bandaríkjunum eru hagvaxt-
arhorfur dökkar, Japan á við efna-
hagsörðugleika að stríða og Þýska-
land er þjakað af langri hagvaxtar-
kreppu og viðvarandi atvinnu-
leysi. Nokkuð er gert úr „upp-
sveiflu“ á Norðurlöndum þótt hið
sanna sé að í flestum þeirra
(a.m.k. Fihnlandi, Danmörku og
Svíþjóð) megi greina alvarleg
hnignunarmerki á ýmsum svið-
um.
Að vísu lifir enn í gömlum glæð-
um velferðarkerfis Norðurlanda,
svo að ferðamönnum og farand-
verkafólki verður starsýnt á „hin
góðu kjör“ fátækra 1 sumum þess-
ara landa. En glæðurnar eru kuln-
andi.
Þjóðremba gegn
nágrönnum
í þessu umróti nýkapítalismans,
sem nærist á innantómri hagvaxt-
artrú, er það von og skoðun
margra íslenskra ráðamanna, ekki
síst útgerðarauðvaldsins, að hag-
vaxtarmöguleikar íslensks þjóðfé-
lags felist í því að „balkanísera“
nágrenni sitt á norðurslóð með út-
blásinni þjóðrembu: Siðlausri inn-
rás á norsk og rússnesk fiskvernd-
arsvæði í Barentshafi og við Sval-
barða. En „alþjóðahyggju" sýna
þeir í verki með þrælslund gagn-
vart Evrópustórveldinu og yfir-
gangi Evrópukapítalismans. í þess
þágu má fórna fullveldi og sjálf-
stæði þjóðarinnar.
Ingvar Gíslason
„Ótryggur hagvöxtur er sá meginvandi
sem við er að glíma í efnahags- og fjár-
málaspeki okkar heimshluta. í raun blasa
við hagvaxtarþrot í vestrænu hagkerfi.
Við erum hætt að geta krafist aukinna
lífsgæða fyrir „hagvöxt“ í grónum skiln-
ingi þess orðs.“
Skoðanir annarra
Einkavæðingin
„Einkavæðing ríkisfyrirtækja mun halda áfram
hér á landi sem annars staðar. Einkarekstrarform
hefúr þegar sannað yfirburði yfir ríkisrekstur.
•Hverjir kaupa verður að ráöast hveru sinni en dreifð
eignaraðild er æskileg. Fyrirtækjum er þó að mínu
viti hollt að einhver ábyrgur kjarni sé í hluthafahópi
svo að fyrirtæki verði undir samhentri stjórn. AUt
orkar tvímælis þá gert er og sjálfsagt verður enn
mikil umræöa um einkavæðingu. Vonandi verður
hún á hærra plani en sú umræða sem hefur verið
um SR-mjöl hf.“
Benedikt Sveinsson hrl. í Mbl. 13. jan.
Flokkakerfið
„Umræður um sameiningu vinstri flokkanna hafa
verið uppi nú um sinn. Ég er ekki trúaður á skjótan
árangur af þeim viðræðum. Ólík afstaða Alþýöu-
bandalagsins og Alþýðuflokksins til mála verður þar
óþægur ljár í þúfu... Ég spái því að íslenska flokka-
kerfíö eigi framtíö fyrir sér, jafnvel þótt einhver
samruni verði á vinstri vængnum. Slíkt getur auð-
vitað átt sér stað þótt ég sé sannfærður um að fólk-
ið sem nú skipar Alþýðubandalagið, Þjóðvaka, Al-
þýðuflokkinn og Kvennalistann muni aldrei eiga
saman í einum flokki."
Jón Kristjánsson í Tímanum 13. jan.
Ókeypis réttindi
„Umræður um kvótakerfið hafa orðið til þess að
opna augu fólks fyrir því, að til eru annars konar
verðmætar eignir en fasteignir, hlutabréf eða önnur
verðbréf. Fiskimiðin við íslands strendur eru sam-
eign íslensku þjóðarinnar lögum samkvæmt en rík-
isvaldið hefur ákveðið að úthluta takmörkuðum
hópi manna rétti til að nýta þessa auðlind fyrir ekki
neitt. Þessi hópur stundar síðan viðskipti með veiði-
réttinn, sem hefur reynst stóreign. Söluandvirðið
rennur hins vegar ekki í vasa þjóöarinnar eins og
allir vita, heldur þeirra einstaklinga og fyrirtækja
sem hafa fengið ókeypis úthlutun á þessum réttind-
um.“
Úr Reykjavíkurbréfi Mbl. 14. jan.