Dagblaðið Vísir - DV - 28.09.1996, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 28. SEPTEMBER 1996 1 J~\y
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLT114,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og (gagnabönkum án endurgjalds.
Fyrstu skrefin fram á veg
Ný stefnumótun ríkisstjórnarinnar í málum upplýs-
ingasamfélags nútímans er markverð af tveimur ástæð-
um. Annars vegar var kallaður fjöldi áhugamanna til
verksins og hins vegar urðu niðurstöður vinnunnar
töluvert aðrar en hefðbundið er í slíkum tilvikum.
Verkið var unnið á vegum Finns Ingólfssonar við-
skiptaráðherra og formaður var Tómas Ingi Olrich al-
þingismaður. Fengnir voru um 20 manns úr þjóðlífinu til
að skipa yfirnefnd. Rúmlega 100 manns skipuðu níu
hópa, sem fjölluðu um nokkra helztu þætti málsins.
Niðurstaðan var ekki hin hefðbundna óskhyggja um
ótakmörkuð fjárráð ríkisvaldsins með nýjum íjárfesting-
arsjóði og nýju skömmtunarkerfi að hornsteinum, held-
ur var reynt að finna, í hvemig andrúmslofti hin nýstár-
lega atvinnugrein gæti dafnað af eigin rammleik.
Þrjú forgangsverkefni af hálfu stjórnvalda koma skýrt
fram í niðurstöðu þessarar ánægjulegu stefnumótunar
ríkisstjórnarinnar. Eitt þeirra er á sviði menntamála,
annað á sviði framkvæmda- og innkaupasýslu stjórn-
valda og hið þriðja á sviði tölvusamgöngumála.
í fyrsta lagi er gert ráð fyrir breytingum í skólakerf-
inu. Þær eiga að stuðla að almennu tölvulæsi þjóðarinn-
ar, svo og getu hennar til að vinna raunsætt úr upplýs-
ingum og til að meta gagnsemi þeirra. Enn fremur eiga
þær að stuðla að aukinni þekkingu á íslenzku og ensku.
Allir eru þættirnir jafnir að mikilvægi. Tölvulæsi er
augljós forsenda og enskan veitir ein aðgang að um-
heimi tölvualdar. Jafnframt er minnt á, að um leið þurfa
menn að fá þjálfun í að kunna að vinna úr upplýsinga-
flóði nútimans og að geta greint kjarnann frá hisminu.
íslenzk tunga skipar sérstakan sess í stefnumörkun-
inni, enda er hún ein helzta forsenda þess, að sérstök
þjóð býr í landinu. Margt hefur verið gert til að auka
getu tungunnar til að taka upp ný hugtök, til dæmis í
tölvufræðum, en efla þarf þá vinnu á nýjum sviðum.
Enn fremur má vænta þess, að sá ósiður leggist af, að
menntaráðuneytið og Ríkiskaup láti kaupa skólatölvur,
sem hvorki hafa íslenzkt stýrikerfi né helztu forrit á ís-
lenzku, á sama tíma og önnur eru á boðstólum á ís-
lenzku, jafngóð, jafnfjölbreytt og jafnódýr.
í öðru lagi er í stefnumörkuninni gert ráð fyrir út-
boðsstefnu i hugbúnaðarkaupum ríkisins og öðrum við-
skiptum þess á upplýsingasviðum, eins og á öðrum svið-
um viðskiptalífsins. Aukin verði þátttaka hugbúnaðar-
fyrirtækja í þróunarverkefnum á vegum ríkisins.
í þriðja lagi gerir hin nýja stefnumörkun ríkisstjórn-
arinnar ráð fyrir, að flutningsgeta og flutningsöryggi
samgönguæða fyrir tölvutækar upplýsingar verði í senn
fullnægjandi og anni ört vaxandi notkun þeirra, bæði
innanlands og milli landsins og annarra landa.
Lögð er áherzla á, að kostnaður almennings og fyrir-
tækja af gagnaflutningi verði í lágmarki. Með þessu er í
rauninni verið að leggja áherzlu á notkun Internetsins
og ódýran aðgang allra aðila að því. Það þýðir um leið
afnám einokunar, svo og nokkra fjármögnun ríkisins.
Ríkið þarf að líta á þetta samgöngukerfi eins og vegi
landsins. Það þarf að tryggja, að á hverjum tima sé til
bandvídd til að mæta viðbótarálagi, sem búizt er við á
næstunni, þótt ekki séu enn komnir viðskiptavinir til að
nýta hana. Annars verður sífellt umferðaröngþveiti.
Ef ríkisstjórnin stendur við þessa stefnu sína, getur
þjóðin senn farið að stíga fyrstu og mikilvægustu skref-
in í átt til upplýsingasamfélags framtíðarinnar.
Jónas Kristjánsson
Egnir Palestínumenn
til að máta Clinton
Að skipun Benjamins Netanya-
hu, forsætisráðherra ísraels, var
fyrir síðustu helgi rutt hafti úr
jarðgöngum undir stað þann í
Jerúsalem sem gyðingar nefna
Musterishæð en Palestínumenn
Haram as Sharif. Þar eru í
námunda hvort við annað Grát-
múrinn, síðustu leifar musteris
gyðinga sem Rómverjar brutu nið-
ur, og bænhúsið A1 Aqsa, þriðji
mesti helgidómur íslamstrúar-
manna rnn víða veröld.
Netanyahu var bersýnilega Ijóst
að hann var ekki að fyrirskipa
neina hversdagslega jarðvinnu.
Hann lét ryðja göngin á laun og að
næturþeli. Enda hafði verið hætt
við að opna þau árið 1988 vegna
mótmæla Palestínumanna sem
telja gerð þeirra helgispjöll.
Enda hefur þetta framtak for-
sætisráðherra ísraels nú orðið til
þess að komið hefur til bardaga
milli Palestínumanna og ísraels-
hers dag eftir dag með miklu
mannfalli. Þar hafa ísraelskir her-
menn og menn úr 30.000 manna
lögregluliði yfirstjórnar sjálf-
stjórnarsvæða Palestínumanna
skipst á skotum í fyrsta skipti.
Þegar þetta er ritað var tala fall-
inna komin á sjötta tuginn, fjórir
Palestínumenn á móti hverjum
einum ísraelsmanni.
Bardagarnir nú eru harðari en
nokkru sinni í intifada, sex ára
uppreisn Palestínumanna gegn
ísraelskri hemámsstjórn sem stóð
frá 1987 til 1993. Henni lauk með
samningi þáverandi stjómcir isra-
els og Frelsissamtaka Palestínu-
manna um friðargerð.
Stjórn Verkamannaflokksins,
sem þá stýrði ísrael, féllst á með
Óslóarsamkomulaginu og samn-
ingsgerð í Washington, sem á því
var byggð, að láta af hendi hertek-
ið land fyrir frið. Þegar stjóm
Likudbandalagsins og flokka bók-
stafstrúaðra gyðinga tók við á
þessu ári undir forustu Netanya-
hu lýsti hún sig ekki bundna af
reglunni um land fyrir frið.
Friðarviðræður stöðvuðust.
Netanyahu lýsti yfir að hann vildi
helst ekki þurfa að hitta Jasser
Arafat, yfirmann stjómar Palest-
ínumanna, og lét ekki af því verða
fyrr en Ezer Weixman, forseti
ísraels, hafði kunngert að hann
myndi bjóða Arafat á sinn fund,
vildi forsætisráðherrann ekki við
hann tala.
En nýja stjórnin í ísrael lét ekki
sitja við táknrænar athafnir. Hún
neitaði að framfylgja gerðum
samningum fyrri stjórnar, svo
sem að aflétta hernámi af borg-
inni Hebron sem átti að eiga sér
stað í vor en hefur ekki skeð enn.
Palestínumenn vona aö geta
með tíð og tíma stofnað eigin ríki
með höfuðstað i Austur-Jerúsal-
em, en ákveðið var að ræða stöðu
Erlend tíðindi
Magnús Torfi Ólafsson
borgarinnar á síðasta stigi samn-
ingaferlis. Likudstjórnin hefur
lýst yfir að í því efni sé ekki um
neitt að ræða, Palestínumenn fái
aldrei eigið ríki og afdrei nein
ítök í Jerúsalem.
Því hefur borginni, þar á meðal
helgistöðum múslíma, verið lokað
fyrir Palestínumönnum af öðram
hernumdum svæðum. Nýbygging-
ar Palestínumanna á eigin landi í
austurhluta borgarinnar hafa ver-
ið jafnaðar við jörðu, þar á meðal
félagsheimili fyrir fatlaða sem
reist hafði verið fyrir gjafafé frá
Kanada og Sviþjóð. Til þess verks
var jarðýtu lyft yfir borgarmúrinn
af því slíkt tæki kemst ekki um
borgarhliðin fomu.
Síðast en ekki síst var hafist
handa að færa út landnemabyggð-
ir herskárra gyðinga á hernumd-
um svæðum. Jitzhak Mordechai
landvamaráðherra tilkynnti ljár-
veitingu til að reisa 900 íbúðir
strax og 906 síðar í landnema-
byggð bókstafstrúarmanna, Kirjat
Sefer, rétt við palestínsku borgina
Ramallah.
Það var einmitt í Ramaliah, við
varnarstöð ísraelshers mifli borg-
arinnar og Kirjat Sefer, sem átök
bmtust út fyrir alvöru á miðviku-
dag og palentínskir lögreglumenn
féllu fyrir kúlum ísraelsher-
manna.
Atburðarásin öll, og sér í lagi
hvernig Netanyahu stóð að því að
storka Palestínumönnum með
opnum jarðganganna, ber vott um
að hann hefur sett sér að ónýta í
raun friðargerð fyrirrennara
sinna. Til þess velur hann tímann
þegar Bandaríkjaforseti, ábyrgð-
araðili friðarsamningsins, er að
hans dómi bundinn í báða skó til
raunhæfra aðgerða til að halda
ísraelsstjórn við efnið vegna kosn-
ingabaráttu þar sem atkvæði
bandarískra gyðinga vega þungt.
Að auki er Netanyahu að hefna
sin á Bill Clinton fyrir að hafa lagt
andstæðingi sínum, Shimoni Per-
es, úr Verkamannaflokknum lið í
kosningabaráttunni fyrr á árinu.
Palestínumenn bera á brott félaga sinn sem oröiö hefur fyrir skoti ísrael-
skra hermanna í Jerúsalem.
Símamynd Reuter
skoðanir annarra
i Halflömuö samskipti
„Samskipti stjórnvalda í Washington við Moskvu
eru nú þegar hálflömuð vegna valdatómsins í
| Kreml. Þau munu aðeins versna ef valdalínurnar
verða ekki skýrðar frekar og Tsjernomyrdíin (for-
sætisráðhema) tekst ekki að beita hinu nýja valdi
sem hann hefur. Rússar gætu þurft að gjalda þessa
óljósu stöðu dým verði. Rússlandi hefur miðað svo
vel í lýðræðisátt á síðastliðnum fimm árum að ekki
á að líða bakslag vegna þess að leiðtogar landsins
glíma um völdin sakir veikinda forsetans."
Úr forustugrein New York Times 25. september.
Aö vita eða vita ekki
„Ekki er hægt að halda uppi neinum vörnum fyr-
ir sprengjutilræðin og morðin sem framin voru um
áratugaskeið í Suður-Afríku til að styrkja valdaein-
okun hvíta mannsins og kúga svarta meirihlutann.
Fyrrum lögregluforingi og dæmdur morðingi, Eu-
gene de Kock, hélt þvi fram í rétti að hann hefði að-
eins verið að sinna starfl sínu. Hann bendlaði fyrr-
um forseta og aðra leiðtoga stjómar hvítra manna í
Suður-Afríku við málið og sakaði þá um að hafa
samþykkt skítverk sín. Hvernig má það vera að for-
ustumenn stjórnarinnar hafi ekki vitað um þau,
eins og þeir halda nú fram?“
Úr forustugrein.Los Angeles Times 25. september.
Góð kosningaúrslit
„Kosningaúrslitin í Grikklandi vora hreinn sigur
fyrir Kostas Simitis forsætisráðherra og flokk hans.
Eftir nokkur ár með þjóðrembu og'lýðskmmi Andr-
easar Papandreousar og heldur léttvæga efnahags-
stefnu er tími til kominn að Grikkir skapi sér stöðu
í evrópsku samstarfi. Simitis, sem er menntaður
lögfræðingur í Bretlandi og Þýskalandi, býr ekki
yfir útgeislun Papandreousar en hefur rökræn og
hófsöm viðhorf til málefna bæði heima fyrir og í út-
löndum.“
Úr forustugrein Politiken 24. september