Dagblaðið Vísir - DV - 28.09.1996, Blaðsíða 22

22
sérstæð sakamál
LAUGARDAGUR 28. SEPTEMBER 1996 UV
Dag einn seint í júlí 1978 var iðn-
aðarmaður á leið upp á þak á tólf
hæða háu fjölbýlishúsi, Wyrley
House, í Erdington, nærri Birming-
ham á Englandi, þegar hann gekk
fram á lík í stiganum milli tólftu
hæðar og þaksins. Hann var næst-
um því dottinn um það.
Lögreglan kom von bráðar á vett-
vang, og skömmu síðar varð ljóst að
um var að ræða lík þrettán ára
stúlku, Candice Williams, sem hafði
átt heima við Montpelier-veg, um
fimm kílómetra utan við Erdington.
Ljóst var strax við aðkomuna hver
var ástæða morðsins. Líkið hafði
verið flett klæðum neðan mittis, og
hluti pilsins hafði verið notaður til
að kefla stúlkuna. Eftir að henni
hafði verið naugðað var hún svo
kyrkt með reim úr öðrum skó sín-
um.
Grunur vaknar
Lögreglan í West Midlands hóf
nú mikla leit að morðingjanum, en
hún átti eftir að verða erfiö og ár-
angurslítil. Jafnframt fór réttar-
læknirinn Nick Prance að vinna að
þeim verkefnum sem tengjast glæp-
um af þessu tagi. Hann tók sýni af
sæði sem fannst og tók til geymslu
hár sem hann taldi vera af kynfær-
um nauðgarans.
Rannsóknarlögreglumenn fóru
nú að yfirheyra þekkta kynferðisaf-
brotamenn, og áður en lauk höfðu
eitt hundrað fimmtíu og fimm
þeirra verið spurðir í þaula. En því
miður voru niðurstöður rannsóknar
Prances læknis ekki á þann veg að
þær yrðu notaðar sem beinar sann-
anir í málinu.
Ernie Robinson fulltrúi, sem
stjómaði rannsókn málsins, hafði
hins vegar ákveðnar grunsemdir
um hver hinn seki væri. Hann grun-
aði sterklega að Patrick Hassett, þá
tvítugur, hefði unnið ódæðisverkið.
Hassett var gamall kunningi lög-
reglunnar og hafði fengið tvo dóma
fyrir kynferðisafbrot.
En rannsóknarlögreglan gat ekki
ekki fundið nein þau sönnunargögn
sem nægðu til handtöku.
Frekari vísbending
Þegar leið aö lokum áttunda ára-
tugarins, þaö er um tveim árum eft-
ir glæpinn, hafði ekki enn tekist að
upplýsa hver hafði framið hann, en
málsskjöl höfðu samt ekki verið
lögð á hilluna. Þá hófst skyndilega
alda kynferðisafbrota. I kjölfar
þeirra sneri gömul vinkona Pat-
ricks Hassett, Pamela Bradbury, sér
til lögreglunnar og skýrði frá því að
hann kynni að tengjast þessum
glæpum.
„Kannið líka hugsanleg tengsl
hans við morðið á Candice Will-
iams,“ sagði hún. „Rétt eftir það
reyndi hann að fá mig til að veita
sér tilbúna fjarvistarsönnun. Þá tók
ég eftir því að hann var með sár á
hálsinum, og þau gátu vel verið eft-
ir neglur stúlkunnar. Hann hafði þá
líka reynt að breyta útliti sínu með
því að fá sér aðra klippingu og raka
af sér skeggið sem gaf honum svo
sérstakt útlit.“
Meö þessar upplýsingar i hönd-
um var Hassett tekinn til yfir-
heyrslu á ný. Það var í desember
1980. Voru þá tekin hársýni af kyn-
færum hans, en þótt samanburður
við hárin, sem fundust á líki Cand-
ice Williams, gæti ekki útilokað aö
Hassett væri hinn seki, sýndu þau
ekki svo óygggjandi væri að hann
hefði átt hlut að máli. Var hann því
látinn laus. Og nokkru síðar var svo
handtekinn maður sem fékk ákæru
fyrir nýframin kynferðisafbrot og
var hann síðan dæmdur fyrir þau.
Settur inn
„Þetta var erfíður tími fýrir okk-
ur,“ sagði Robinson fulltrúi síðar.
„En við komum þó höggi á Hassett.
Árið 1983 var hann í sakadómi í
Birmingham dæmdur til átján mán-
aða fangelsisvistar fyrir að beita
andlega hefta konu kynferðislegu of-
beldi. Og vart hafði hann fengið
frelsið aftur árið 1985 þegar hann
var í sakadómi í Stafford dæmdur í
tíu ára fangelsi fyrir árás á þrettán
ára gamla stúlku í Tamworth. En
okkur tókst ekki að finna þær sann-
anir sem tengdu hann morðinu á
Candice Williams á óvéfengjanlegan
hátt.“
Rannsóknarlögreglumennirnir
voru ekki einir um að vera argir
yfir því að geta ekki fengið Hassett
dæmdan fyrir glæpinn sem hann
var talinn hafa framið. Það var
Prance réttarlæknir líka, og árið
1988, tíu árum eftir að ódæðið var
framið, fékk hann nýtt rannsóknar-
tæki, DNA-prófið, sem er einnig
nefnt „leitin að genetísku fmgrafor-
unum“.
Ný aðferð
Sæðissýnin frá því 1978 höfðu
verið geymd í frysti, sem og hárin af
kynfærum afbrotamannsins. Hvort
tveggja var nú tekið fram á ný og til
rannsóknar í hinum nýju tækjum
sem lögreglan í West Midlands hafði
fengið.
Prance réttarlæknir gleymir
aldrei deginum í apríl 1988 þegar
hann framkallaði filmuna og sá
DNA-einkennin. Þar eð tæknin var
honum ný fékk hann annan sér-
fræðing sér til aðstoðar, og brátt
varð ljóst hve mikilvæg hin ný-
fengna niðurstaða gat verið.
Robinson fulltrúi fékk fréttirnar
um þann áfanga sem náðst hafði
þennan sama dag. Var nú ákveðið
að nýta rannsóknina á eins víðtæk-
an hátt og unnt væri. Fyrir lá niður-
staða DNA-prófs á John Cannon,
kaupsýslumanni frá Sutton Cold-
fields, en hann var grunaður um
morð á stúlku að nafni Shirley
Banks. Hún hafði búið nærri
Erdington, nærri staðnum þar sem
morðið af Candice Williams hafði
verið framið. í ljós kom að hægt að
því að bíða eftir að hann yrði látinn
laus.“
Sex ára bið
Nokkru eftir miðjan febrúar 1991
var Patrick Hassett látinn laus til
reynslu, en hann naut aðeins frels-
isins í nokkur augnablik. Þegar
hann gekk út um hlið fangelsisins
biðu hans Robinson fulltrúi og Pet-
er Higgins yfirlögregluþjónn rann-
sóknardeildarinnar. Var Hassett
sagt að hann lægi undir grun um
morðið á Candice Williams og yröi
færður á lögreglustöð.
í viðurvist lögmanns var Hassett
gerð grein fyrir þvi að hann gæti
enn sem fyrr neitað að gefa sýni, en
með tilvísun til heimildar sem veit-
ir lögreglunn rétt til að leita sönn-
unargagna mætti taka af honum
sýni með valdi.
Hinn handtekni lét undan. Og
skömmu síðar gat Prance læknir
farið með nýju sýnin á rannsóknar-
stofuna. Niðurstaðan færði lögregl-
unni þá sönnun sem hún hafði beð-
ið eftir í þrettán ár.
Patrick Hassett, enn með skeggiö.
Higgins og Robinson með Prance á rannsóknarstofu hans.
var útiloka að Canon hefði myrt
hina síðarnefndu.
„Cannon var hins vegar dæmdur
fyrir morðið á Shirley Banks,“ sagði
Robinson fulltrúi þegar hann ræddi
þessi mál síðar, „en það leysti ekki
okkar vandamál. Þann 5. júlí 1985
fórum við því í heimsókn til Pat-
ricks Hassett þar sem hann sat í
Wakefleld-fangelsi."
Neitun
Prance réttarlæknir vildi fá blóð-
sýni, hársýni eða munnvatnssýni úr
Hassett til þess að geta gert nauð-
synlegan samanburð við þau sýni
sem geymd höfðu verið í þau sjö ár
sem liðin voru frá því Candice
Williams var myrt. Bresk lög kveða
hins vegar svo á að ekki megi neyða
neinn þann sem situr í fangelsi til
að gefa sýni af þessu tagi. Og Has-
sett nýtti sér þann rétt.
„Þótt við vektum athygli hans á
að nota mætti neitun hans gegn
honum ef málið kæmi fyrir rétt hélt
hann fast við sitt,“ sagði Robinson.
„Það eina sem við gátum gert var
Málið kom fyrir sakadóm í Birm-
ingaham í mars 1992 og í vitnastúk-
unni skýrði Prance læknir svo frá
að samanburður niðurstaðna á
DNA-rannsókn sýna og samanburð-
arsýna sýndu að líkumar á því að
Patrick Hassett hefði nauðgað og
myrt Candice Williams væru yfir-
gnæfandi, eða 12.000 á móti einum.
Dómurinn
Kviðdómendur voru ekki lengi
að komast að niðurstöðu. Hassett,
sem var nú orðinn þrjátíu og
þriggja ára, var því sendur aftur í
Wakefield-fangelsið með lífstíðar-
dóm.
Að vísu er það svo að veita má
þeim sem slíka dóma afplána
reynslulausn við vissar aðstæður,
en ýmsir telja að litlar líkur kunni
að verða á því að Hassett fái nokkru
sinni frelsið, ekki endilega af því að
fullnustunefndin muni ekki telja
það rétt, heldur af því að samfangar
hans kunni að skerast í leikinn eins
og stundum áður þegar í hlut eiga
afbrotamenn af þessu tagi.
Candice Williams.
Hassett i samkvæmi með Pamelu Bradbury.
Almennir fangar líta illu auga þá
sem misþyrma bömum eða myrða
þau, og stundum fá þeir engan frið í
fangelsum. Ýmis dæmi eru um að
þeir hafi verið drepnir eða limlestir,
en það ér sem aldrei séu nein vitni
að slíkum atburðum. Enginn kann-
ast þá við að hafa séð eða heyrt
neitt.
Eins og flestir vísindamenn var
Prance réttarlæknir ekki margorð-
ur um mál Candice Williams þegar
það hafði verið til lykta leitt.
„Við gleðjumst fyrir hönd for-
eldra Candice," sagði hann aðeins.
„Morðingi dóttur þeirra er nú fund-
inn og hefur fengið sína refsingu."
Svo bætti hann því við að þaö sýndi
sig að það hefði borgað sig að sýna
þolinmæði, en auðvitað hefði aldrei
tekist að fá sakfellingu í málinu án
hinnar nýju DNA-tækni.