Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.1996, Page 12

12
viðtal
LAUGARDAGUR 30. NÓVEMBER 1996
*T
Hefur haldið dagbækur í fjörutíu og fjögur ár:
Vill ánafna Byggðas
á Skógum bækurnar
„Það sem í raun og veru er minnisstæðast af
sorglegum atburðum úr dagbókunum er dauði
yngsta sonar míns en ég hafði hugboð um að ekki
væri allt í lagi hjá honum. Hann lést síðan
skyndilega eins og margir ungir menn fyrir ald-
ur fram,“ segir Eyjólfur Guðmundsson sem á
metralangan stafla af dagbókum sem hann hefur
haldið í 44 ár og safnað.
„Einnig er mér minnisstæður mesti gleðiat-
burður lífs míns tveimur árum eftir dauða sonar
míns þegar ég kvæntist yndislegri konu á Odda á
Rangárvöllum," segir Eyjólfur.
Tíu þúsund handskrifaðar síður
Hann byrjaði að halda dagbók þegar hann var
í fyrsta bekk í Skógaskóla 13. janúar 1953 og hef-
ur haldið þvi áfram á hverjum einasta degi síðan.
Bækurnar fylla nokkra kassa og eru orðnar
fimmtíu og fjórar talsins. Hver þeirra er tvö
hundruð blaðsíður þannig að alls eru dagbókar-
skrifin í kringum tiu þúsund blaðsíður. Eyjólfur
hefur byrjað að skrá ævisögu sína eftir bókunum.
Ekki í ruslið
„Eg hef gaman af því að skrá líf mitt í bækur
en ég vil ekki láta þetta fara í ruslatunnuna. Ég
hef rætt um það að Byggðasafnið á Skógum fái
bækurnar eftir minn dag. Ef ég lifi lengi spannar
þetta yfir mörg ár. Ég lít stundum yfir þetta en
það er heilmikil vinna ef maður ætlar að lesa
þetta allt saman. Þetta eru fleiri þúsund skrifað-
ar síður,“ segir Eyjólfur.
í bókunum kennir náttúrlega ýmissa
grasa en Eyjólfúr er fæddur og uppal-
inn i Rangárvallasýslu í Holtum. Hann
fór síðan á síld á Sigluijörð og Raufar-
höfh og þótti það mjög minnisstæður
tími. „Það var geysilega gaman og þetta
var mikil upplifun fyrir sveitadreng að
koma þarna í annað umhverfi. Þar var
mjög sólríkt og verið að vinna við síld-
arsöltun allan sólarhringinni," segir
Eyjólfur.
„Ég fór í leitir á Landmannaafrétti og
smalaði á hestbaki en það var reglulega
gaman. Einnig er mér minnisstætt þeg-
ar ég fór að veiða í Veiðivötnum en það
var geysilega spennandi".
Giftist norskri konu
„Ég fór til Noregs og kynnti mér fisk-
eldi í Lýðháskóla þar. 1964- 1970 vann
ég við laxeldisstöðina í Kollafirði og var
stöðvarstjóri þar eitt ár“.
Eyjólfiu- kvæntist norskri konu og
fluttist til Noregs 1970 og bjó þar til
1992. Hann missti síðan starfið og hjón-
in skildu. Þá ákvað hann að flytja heim
aftur.
„í dagbókunum kemur fram ýmislegt
dulrænt, draumar, spádómar og þess háttar. Mér
finnst reglulega gaman að þvi. Ég fór til spámiðla
og spákvenna og hinu og þessu var spáð. Ég var
á ferðalagi í Noregi og hitti konu af sígaunaætt-
um. Hún spáði fyrir því að ég ætti eftir að flytja

Eyjólfur Guömundsson hefur gaman af því að skrifa í dag-
bækur og hefur stundað þá iöju í 44 ár. DV-mynd Hilmar
frá Noregi til annars lands langt í burtu. Þar
myndi ég kynnast annarri konu. Ég trúði því
ekki því það var ekki á dagskrá hjá mér að flytj-
ast í burtu. Hún sagði einnig margt fleira sem
hefur verið að rætast,“ segir Eyjólfur. -em
:

1

Bækurnar
eru mikill
fengur fyrir
byggða-
safnið
- segir Þórður Tómasson
safnstjóri
„Eyjólfur hefúr nefnt við mig
að hann ætli að ánafna safninu
dagbækurnar. Það er stór-
merkilegt og mikill fengur fyrir
okkur að þvi,“ segir Þórður
Tómasson, safnvörður á
Byggðasafninu á Skógum undir
Eyjaijöllum, um hugsanlega
gjöf Eyjólfs. Byggðasafnið á
Skógum er stærsta byggðasafn
landsins utan Reykjavíkur-
svæðisins. Þar er að finna bæði
byggðasafn og héraðsskjalasafn
undir einu þaki i nýju safnhúsi.
Að sögn Þórðar hefur hann lagt
mikla áherslu á að safna mun-
um og skjölum í safnið. Skjala-
safnið er orðið talsvert stórt.
„Ég myndi fagna því að fá
bækumar til varðveislu. Maður
sem heldur ítarlega dagbók í
tugi ára segir hluta sögunnar
sem ekki liggur alls staðar Ijós
fyrir. Þetta er heimild sem
menn eiga áreiðanlega eftir að
líta í í framtíðinni. Ég þigg
þessa gjöf heils hugar. Allt sem
bætist við eykur gildi safnsins
á Skógurn," segir Þórður.
fc'--.

erlend bóksjá
Metsölukiljur
i • • • • •••••• • • • • •
Bretland
Skáldsögur:
1. Terry Pratchett:
Maskerade.
2. Dick Francis:
Come To Grlef.
3. John Grisham:
The Runaway Jury.
4. Rob Grant:
Backwards.
5. Danielle Steel:
Five Days in Parls.
6. Elizabeth George:
In the Presence of the Enemy.
7. Wilbur Smlth:
The Seventh Scroll.
8. Nlcholas Evans:
The Horse Whisperer.
9. Nick Hornby:
Hlgh Rdelity.
10. Barbara Ersklne:
House of Echoes.
Rlt almenns eðlis:
1. Biil Bryson:
Notes from a Small Island.
2. Andy McNab:
Immedlate Action.
3. B. Watterson:
There’s Treasure Everywhere.
4. John Gray:
Men Are from Mars, Women Are
from Venus.
5. Gary Larson:
Last Chapter and Worse.
6. Carl Gilos:
Glles 50th.
7. Lorenzo Carcaterra:
Sleepers.
8. S. Coogan & H. Normal:
The Paul and Pauline Calf Book.
9. Grlff Rhys Jones:
The Natlon’s Favourite Poems.
10. Daniel Goleman:
Emotional Intelllgence.
Innbundnar skáldsögur:
1. Terry Pratchett:
Hogfather.
2. Tom Clancy:
Executjve Orders.
3. Patricla D. Cornwell:
Cause of Death.
4. Dlck Francls:
To the Hllt.
5. Graham Swlft:
Last Orders.
Innbundln rit almenns eðlis:
1. R. Harrls, M. Leigh & M. Lepine:
True Animal Tales.
2. Vic Reeves & Bob Mortlmer:
Shootlng Stars.
3. Francls Gay:
The Friendshlp Book.
4. Jack Charlton:
Autoblography.
5. Dave Sobel:
Longltude.
(Byggt á The Sunday Times)
Mótmæli gegn Jack
London í Kanada
Ráðamenn I borginni Whitehorse,
höfuðborg Yukonfylkis í Kanada,
hafa hætt við áform um að nefna
stræti í borginni eftir Jack London,
sem gerði Yukon og Klondike að
frægum nöfnum í amerískum bók-
menntum. Ástæðan er skipulögð
andstaða hluta íbúanna sem sökuðu
þennan kunna rithöfund, sem lést
fyrir 80 árum, um kynþáttahatur!
Bæjarstjórnin hafði hug á að
minnast þessa manns, sem átti svo
mikinn þátt í bregða ævintýraljóma
yfir Yukon í hugum lesenda víða
um heim, vegna áttugustu ártíðar
hans. Ýmsir aðrir staðir, þar sem
London átti heima um lengri eða
skemmri tíma, hafa þegar sýnt
minningu hans slikan sóma. í
Oakland i Kaliforníu, þar London
ólst upp, er t.d. eitt torg borgarinn-
ar nefnt eftir honum.
Lifði aðeins í fjörutíu ár
Jack London fæddist árið 1876, en
lést aðeins 40 árum síðar, 1916.
Hann lifði því stutt í árum talið en
reyndi margt og byggði á þeirri
reynslu meira en fimmtíu bækur.
Hann var óskilgetinn sonur írsks
flökkumanns sem hann hitti aldrei.
Á fyrstu áratugum ævinnar lifði
hann hratt og hátt; drakk mikið, var
djarftækur til kvenna, flæktist um
og kynntist þá innviðum fangelsa,
þrælaði í verksmiðju, fór á selveiö-
ar og leitaði að gulli. Hann var ákaf-
ur sósíalisti sem hreifst af kenning-
um Marx, Darwins og Nietzsche, en
leitaði sér einkum bókmenntalegra
fyrirmynda í sögum Kiplings og
Stevensons.
Hann þráði ákaft fé og frama og
hélt því til Yukon í leit að gulli að-
Jack London.
Umsjón
Elías Snæland Jónsson
eins 21 árs að aldri, 1897. Ferðin á
norðurhjara veraldarinnar varð
honum ekki til fjár með þeim hætti
sem hann hafði hugsað sér; hann
fann ekkert gull. Eftir ömurlega
vetrardvöl í bjálkakofa skammt frá
Dawson sneri hann aftur heim til
Kaliforníu illa haldinn af skyrbjúg.
En hann hafði annað í farteskinu
sem reyndist gulls ígildi; mikið safn
af ævintýralegum frásögnum og
kynni af harðneskjulegri, stórbrot-
inni náttúru sem átti eftir að vekja
áhuga milljóna lesenda. Fyrsta
skáldsaga hans kom út árið 1900
(The Son of the Wolf) og þær fræg-
ustu eru enn vinsælar, svo sem The
Call of the Wild (1903) og White
Fang (1906).
Harðar deilur
í nafni pólitísks rétttrúnaðar er
auðvelt að fá stjórnmálamenn til að
glata staðfestu sinni með því einu
að nefna orð á borð við kynþáttahat-
ur. Talsmenn samtaka frumbyggja í
Yukon komust að þeirri niðurstöðu
að London hafi í bréfum sem hann
skrifaði fyrir harðnær einni öld lýst
skoðunum sem gæfu til kynna
andúð hans á frumbyggjunum og
trú á yfirburðum hvíta kynstofns-
ins. Þetta var tilefni þess að þeir
beittu sér gegn hugmyndum bæjar-
stjórnarinnar í Whitehorse um að
nefna götu eftir London, og stjórn-
málamennirnir hlupu strax í skjól.
Ian Roger, forseti Jack London
safnsins í Oakland, hefur lýst full-
yrðingunum um kynþáttahatur sem
algjöru bulli og segir London hafa
borið mikla virðingu fyrir menn-
ingu annarra þjóða, þar á meðal
frumbyggjanna í Kanada. „Hann
dáðist að þeim. Hann taldi að lifs-
stíll þeirra, hvernig þeir liiðu með
náttúrunni, væri til fyrirmyndar og
umgekkst þá af virðingu," segir
Roger í tilefni deilnanna í Yukon.
Sagnfræðingurinn Clarice Stasz
segir að London hafi verið barn síns
tíma. Hann hafi líka verið flókinn
persónuleiki sem hafi notið þess að
skapa deilur og fá fólk til að hugsa
um mikilsverð málefni.
Metsölukiljur
Bandaríkin
Skáldsögur:
1. Nlcholas Evans:
The Horse Whisperer.
2. Tonl Morrison:
Song of Solomon.
3. Mary Higgins Clark:
Silent Night.
4. Dean Koontz:
Intenslty.
5. Michael Crichton:
The Lost World.
6. Jonathan Kellerman:
The Web.
7. Davld Baldacci:
Absolute Power.
8. Anonymous:
Primary Colors.
9. Robin Cook:
Contaglon.
10. David Guterson:
Snow Falllng on Cedars.
11. Nora Roberts:
From the Heart.
12. John J. Nance:
Pandora’s Clock.
13. Ollvia Goldsmlth:
The Rrst Wives Club.
14. Steve Martini:
The Judge.
15. Rosemary Rogers:
A Dangerous Man.
ÍRit almenns eðlis:
1. Lorenzo Carcaterra:
Sleepers.
2. Mary Pipher:
Revivlng Ophelia.
3. Jonathan Harr:
A Clvll Actlon.
4. Barbara Klngsolver:
Hlgh Tide in Tucson.
5. Al Franken:
Rush Llmbaugh Is a Big Fat Idiot.
6. Mary Karr:
The Liar’s Club.
7. Howard Stern:
Miss Amerlca.
8. Dava Sobel:
Longitude.
9. Thomás Cahlll:
How the Irish Saved Civllizatlon.
10. MTV/Melcher Media:
The Real World Diaries.
11. Hillary Rodham Cllnton:
It Takes a Village.
12. Ellen DeGeneres:
My Polnt... And I Do Have One.
13. Ann Rule:
A Fever in the Heart.
14. M. Scott Peck:
The Road Less Traveled.
15. Betty J. Eadle & Curtis Taylor:
Embraced by the Light.
(Byggt á New York Times Book Review)