Dagblaðið Vísir - DV - 14.12.1996, Blaðsíða 44

52
LAUGARDAGUR 14. DESEMBER 1996 JLJ"V
Skákbækur í jólabókaflóði:
Þyrnum stráð saga
Skáksambandsins
Síðustu árin hafa öðru hvoru
blossað upp væringar innan skák-
hreyfingarinnar og á stundum hef-
ur svo rammt kveðið að átökum að
tilefni hefur þótt til hnútukasts í
fjölmiðlum. Sumir forustumenn
hafa lengi setið við stjórnvölinn og
fórnað jafnvel ævistarfinu, án þess
að hljóta að launum nema ánægj-
una eina. Þvi miður hefur komið
fyrir að menn hafa ekki þekkt sinn
vitjunartíma og ómæld ánægjan
hefur orðið að óánægju allra ann-
arra. Þessu hafa fylgt hliðarverkan-
ir, eins og biturleiki, einkum gagn-
vart skákmönnunum sjálfum. Bent
Larsen hitti naglann á höfuðið er
hann sagði einhverju sinni að óska-
draumur skákforystunnar væri
skákhreyfing án skákmanna.
Eftir lestur bókar Þráins Guð-
mundssonar um sögu Skáksam-
bands íslands í 70 ár kemur í ljós
að síðustu áratugir eru langt frá
því að vera þeir siðustu og verstu
hvað þetta snertir. Saga Skáksam-
bandsins er átakasaga allar götur
frá stofnun þess á Blönduósi árið
->6925. Svo magnaðar eru innbyrðis
deilur milli manna sem ætla mætti
að hefðu sömu hugsjón að leiðar-
ljósi að bókin verður sem reyfari
aflestrar. Léttur og lipur stíll Þrá-
ins og fjölmargar ljósmyndir með
meitluðum myndatextum gera bók-
ina um leið mesta skemmtilestur.
Þetta er í raun bók sem allir áhuga-
menn um skák á íslandi ættu að
eignast.
Hugmyndin að stofnun Skáksam-
bands íslands mun hafa kviknað
hjá stjórnarmönnum í Skákfélagi
Akureyrar og það er athyglisvert
að stofnendur sambandsins eru
fulltrúar fjögurra taflfélaga fyrir
norðan - Skákfélags Blönduóss,
aukaafslátt af
smáauglýsingum
DV
Smáauglýsingar
550 5000
- og óttekt Margeirs á afbrigði Averbakhs
Sauðárkróks, Hörgdæla og Akur-
eyrar. Þráinn rekur í bókinni að
tvennt hafi vakað fyrir norðan-
mönnum, annars vegar að stefna
að útgáfu skákrits á íslensku og
hins vegar að mynda mótvægi við
Taflfélag Reykjavíkur sem þá var
langstærsta og öflugasta félag
landsins. Annars er það einkenni-
legt er litið er til baka hve óáriægja
með stjórn Taflfélags Reykjavíkur
hefur orðið kveikja að mörgum
góðum hugmyndum!
Tveimur árum eftir stofnun
Skáksambandsins sótti Taflfélag
Reykjavíkur um inngöngu en sjö
árum síðar var félaginu vikið úr
samtökunum. TR-menn dóu þó
ekki ráðalausir og í bígerð var
stofnun nýrra samtaka, Taflsam-
bands íslands. Til þess kom þó ekki
því að ári síðar tókust sættir.
Þessar deilur forsvarsmanna
stærsta taflfélagsins og stjórnar
Skáksambandsins ganga eins og
rauður þráður um bók Þráins, með
ýmsum blæbrigðum og afbrigðum,
eins og góðum reyfara sæmir. Þrátt
fyrir allt er samt ótrúlegt hve
miklu forvígismenn Skáksam-
bandsins hafa fengið áorkað og
hvað skáksaga okkar þessi ár, sem
auðvitað er samofin sögu Skáksam-
bandsins, er auðug af merkum við-
burðum. Hæst ber vitaskuld heims-
meistaraeinvígi Fischers og
Spasskís í Laugardalshöllinni 1972
sem Þráinn gerir mjög góð skil í
bókinni. Þetta „einvígi aldarinnar“
gnæfir yfir allt annað í sögu Skák-
sambandsins og verður þeim sem
þar áttu hlut að máli seint þakkað
áræðið.
Vart er hægt að hugsa sér hæfari
mann til að skrá sögu Skáksam-
bandsins en Þráin Guðmundsson
sem er fyrrverandi forseti þess og
hefur starfað af eljusemi að skák-
málum í um þriggja áratuga skeið.
Um þær deilur sem nær okkur eru
í tíma skrifar Þráinn frá sínum
sjónarhóli og má vera að einhverj-
um finnist þar að sér vegið. Þó er
Þráinn annálaður mannasættir.
Fjölgun titilhafa, stofnun Skák-
skóla íslands og merkir skákvið-
burðir, þar sem magnað einvígi Jó-
hanns Hjartarsonar við Kortsnoj í
Saint John ber hæst, fá talsverða
umfjöllun í seinni hluta bókarinn-
ar. Dagbók Þráins frá ólympíu-
skákmótinu í Moskvu 1994 er í sér-
stökum bókarauka ásamt völdum
skákum íslensku sveitarinnar.
Bók Þráins er hugsuð sem fyrri
hluti efnisins og ber nafnið Sagan.
Síðari hlutinn, sem hlotið hefur
heitið Af skákakrinum, fjallar um
skákviðburði, eins og Skákþing Is-
lands, landskeppnir íslendinga í
skák, þátttöku í ólympíumótum,
deildakeppni Skáksambandsins,
Reykjavíkurskákmótin o.fl. og
verða þar mótstöflur og skrár um
úrslit á þeim vettvangi í sjötíu ár.
Nafna- og heimildaskrá mun fylgja
síðara bindi verksins.
Eins og fyrr segir er bókin
skemmtileg aflestrar. Stundum fer
Þráinn á flug og fer þá e.t.v. svolít-
ið frjálslega með staðreyndir.
Gagnrýnisraddir kveður hann hins
vegar í kútinn í formála þar sem
hann segir: „Hafi eitthvað misfarist
efnislega skal á það bent að hægt er
að leiðrétta og bæta úr í síðari
hluta verksins þar sem það er að
sjálfsögðu keppikefli okkar allra í
skákfjölskyldunni að hafa fremur
það sem sannara reynist.“
Skáksamband íslands gefur bók-
ina út en Skákprent annaðist um-
brot, fllmuvinnu og prentun. Hún
er 310 blaðsíður og er frágangur
hinn vandaðasti.
Skáksamband íslands í 70 ár I
Þráinn Guðmundsson
Skáksamband íslands
Averbakh-afbrigðið
Önnur áhugaverð skákbók, sem
út er komin hjá Cadogan í London,
er samantekt Margeirs Péturssonar
stórmeistara á Averbakh-afbrigðinu
í kóngsindverskri vöm. Bókin kem-
ur út á ensku, enda er hætt við þvi
að svo sérhæft efni eigi ekki marga
lesendur hér á landi. Þetta er í
fyrsta skipti sem íslenskur stór-
meistari reynir fyrir sér á „heims-
markaði“ og virðist vel hafa tekist
til. Ljóst er að Margeir hefur lagt
mikla vinnu í smíðina; ritið er
vandað, ólíkt svo mörgum bókum
um byrjanir nú á dögum sem geyma
safn skáka, án þess höfundur hafi
sjálfur neitt til málanna að leggja.
Averbakh-afbrigðið er einföld en
þó beinskeytt leið fyrir hvítan til
þess að sneiða hjá lengstu afbrigð-
um kóngsindverskrar varnar. Af-
brigðið er þægilegt fyrir þá sem
vilja þröngva lærðum andstæðingi
út af alfaraleiðum. Og ef svartur
kann ekki réttu tökin er voðinn vís.
í bókarbyrjun lýsir Margeir því
hvernig áhugi hans á afbrigðinu
kviknaði eftir að hann þurfti að
verja svörtu stöðuna í skák við
Áskel Örn Kárason árið 1988.
Frumraun Margeirs með hvítu var
á heimsbikarmóti Stöðvar 2 síðar á
árinu og uppskeran var ríkuleg:
jafntefli við Garrí Kasparov og sig-
ur móti John Nunn sem þrátt fyrir
þetta var svo vinsamlegur að lesa
yfir handrit Margeirs. Síðan hefur
Margeir beitt afbrigðinu á fjölmörg-
um opnum mótum með góðum ár-
angri.
Margeir hefur farið þá leið að
flækja ekki lesandann um of í frum-
skógi skáka heldur kýs hann að
nefna einungis þær skákir sem
mesta þýðingu hafa fyrir afbrigðið.
Skák
Jón LÁrnason
Skákir Margeirs sjálfs eru þó nokk-
uð áberandi, enda byggir hann ritið
að tadsverðu leyti á eigin reynslu,
eins og raunar má eðlilegt telja.
Stundum læðir hann að athuga-
semdum sem hafa ekki beinlínis
þýðingu fyrir afbrigðið, eins og þeg-
ar hann skýrir afleik sinn gegn
Wojtkjewicz i Vín 1990 með því að
hann hefði að morgni skákarinnar
heimsótt safn Sigmunds Freuds í
borginni (bls. 108). í lok hvers kafla
dregur Margeir saman niðurstöður
svo að fljótlegt er fyrir lesandann að
átta sig á stöðu mála.
Rétt er að nefna upphafsleiki af-
brigðisins: 1. d4 Rf6 2. c4 g6 3. Rc3
Bg7 4. e4 d6 5. Be2 0-0 6. Bg5 og nú
er grunnstaðan komin fram. Rúss-
neski stórmeistarinn Júrí Aver-
bakh, sem afbrigðið er kennt við,
ritar formála að verki Margeirs.
Bókinni er skipt í 18 kafla og er 128
blaðsíður í pappakilju.
King’s Indian Defence
- Averbakh Variation
Margeir Pétursson
Cadogan Press
%ridge
Firmakeppni BSÍ 1996:
Firmakeppni Bridgesambands Is-
lands var spiluð um sl. helgi með
heldur dræmri þátttöku. Fulltrúar
sautján fyrirtækja og stofnana
mættu til leiks og þegar upp var
staðið voru langefstir Magnús E.
Magnússon og Stefán Stefánsson
sem spiluðu fyrir Strýtu hf. á Akur-
eyri.
Reyndar náðu þeir forystunni
strax í annarri umferð og héldu
Bridge
Stefán Guðjohnsen
henni allt til loka. Röð og stig efstu
fyrirtækja var annars þessi:
Strýta hf. (Magnús Magnússon-
Stefán Stefánsson) 449
Rikisspítalar (Gylfi Baldursson-
Sigurður B. Þorsteinsson) 397
Mjólkurbú Flóamanna (Ólafur
Steinason-Guðjón Einarsson) 395
Morgunblaðið (Hjördis Sigurjóns-
dóttir-Guðm. Hermannsson) 394
Búnaðarbanki íslands (Anna
Ívarsdóttir-Kristján Snorrason) 388
Aðspurður sagði Magnús að þeir
félagar hefðu ekki verið að gera
neitt sérstakt heldur hefðu andstæð-
ingarnir verið að gera óvenju mikl-
ar vitleysur á móti þeim og óþarfi
að sýna einhverja „fimmhundruð-
kalla“ sem hefðu komið á færi-
bandi.
Magnús og Stefán komu i bæinn á
föstudeginum og notuðu tækifærið
til þess að spila í Landstvímenningi
Bridgesambandsins. Þar taldi
Magnús miklar líkur á því að þeir
hefðu náð bestu skorinni í a-v, en
ekki fékkst það staðfest hjá Jakobi
hjá Bridgesambandinu þar sem öll
keppnisúrslit höfðu ekki borist.
Hér er spil frá landstvímenningn-
um á hvössum nótum.
V/A-V
A QQ
DG109
♦ G984
* Á103
* K62
•* Á8754
* ÁD
* K65
f ÁG1085
K3
♦ 653
* DG8
♦ K1072
* 9742
N
V A
S
* D74
62
Með Stefán og Magnús í a-v og
Skúla Einarsson og Magnús Ey-
mundsson í n-s gengu sagnir á þessa
leið:
Austur Suður Vestur Noröur
pass pass pass 1 »
1 « pass pass 1 G
dobl p/h pass pass
Magnús líkir þessu við stíl
bandaríska bridgemeistarans
Barrys Cranes sem var myrtur fyr-
ir nokkrum árum. Hann passaði
gjarnan á góð spil en sætti síðan
lagi að dobla andstæðingana.
Norður var svo sem ekki að gera
stór mistök en vörnin var miskunn-
arlaus.
Stefán spilaði út laufdrottningu
og norður fékk slaginn á kónginn.
Hann byrjaði á því að gefa
hjartaslag og Magnús átti slaginn á
níuna. Hann spilaði nú spaðaniu og
drottningin í blindum fékk slaginn.
Aftur var hjarta dúkkað, Stefán
fékk slaginn á kónginn og spilaði
laufgosa og meira laufi. Þá kom
spaði og Stefán fékk næstu fjóra
slagi. Tveir niður og algjör toppur.