Dagblaðið Vísir - DV - 20.12.1996, Síða 10

Dagblaðið Vísir - DV - 20.12.1996, Síða 10
10 menning FOSTUDAGUR 20. DESEMBER 1996 Bókin er það sem þig dreymir Bjarni Bjarnason var tilnefndur til íslensku bókmenntaverðlaunanna fyrir skáldsöguna Endurkomu Maríu. Hann var dularfulli höf- undurinn meðal hinna útvöldu en er þó engin skuggavera meðal áhugamanna um bók- menntir. Bjarni er fæddur 1965 og hefur verið að skrífa frá unga aldri og hann hafði gefið út á eigin vegum sjö verk á undan skáldsögunni tilnefndu: Fyrst komu þijár ljóðabækur, Upp- hafið, sem kom út í janúar 1989, þá Ótal kraftaverk, sem voru prósaljóð og Urðarfjóla, síðan kom í óralandi, útópískar smásögur, svo skáldsagan Til minningar um dauðann, og leiktextarnir Dagurinn i dag. 1994 gaf hann út ritgerðasafnið Vísland og safnaði þar einnig úrvali úr fyrri bókum sínum. - Gafstu allar þessar bækur út sjálfur? „Já, og ég reyndi ekki að fara með fyrstu verkin mín til útgefanda, ekki fyrr en skáld- söguna. Og ég er hálffeginn því núna að hún skyldi ekki koma út hjá útgefanda. Mér tókst að skera hana niður um marga kafla fyrir end- urbirtinguna í Víslandi og breytti líka um nafn á henni. Ég fór heldur ekki með Vísland á forlag. Þegar ég sá hvað verkið var fyrirferð- armikið og úr takti við það sem var að gerast í bókmenntunum þá ákvað ég að gefa það líka út sjálfur. Þá vorum við þrír saman búnir að vera með Andblæs-ljóðakvöld frá því í desember 1993, buðum ljóöskáldum og rithöfundum að koma og lesa. Þetta voru eins konEU- kvöldvökur vikulega með kaffi og kökum og upp úr þeim varð til sjálfsútgáfuforlagið Andblær sem hef- ur nú gefið út níu bækur, þar á meðal tímarit- ið Andblæ. Vísland var fyrsta bókin sem það gaf út.“ - En svo þegar tímaritið og útgáfan eru að sanna sig þá ferð þú bara til útgefanda - hvers vegna gerðirðu það? „Það voru persónulegar ástæður fyrir því, efnahagslegar. Ég hætti í menntaskóla til að fara að skrifa og hef haft þröng fjárráð í mörg ár. Stundum urðu til peningar og þá komst maöur til útlanda og gat orðið fyrir nýjum áhrifum, en það var sjaldan. Mig langar til að þróast meira sem höfundur, dvelja lengur er- lendis, og svo langaði mig til að Endurkoma Maríu næði til fleira fólks en fyrri bækurnar. Þó að ég væri búinn að skrifa i mörg ár vissu afskaplega fáir hvað ég var að gera og mér fannst kominn tími til að breyta því. Þó var ég búinn að sætta mig við að gefa þessa sögu út sjálfur en þá kom Ormstunga óvænt í málið og bauð mér útgáfu." Erfitt að hemja tunguna - Og hvemig er upplifunin að vera allt í einu í miðri hringiðu eftir að hafa verið á jaðrinum í sjö ár? „Það er bara þægilegt. Ég fékk að vita um tilnefninguna á föstudaginn fyrir athöfnina og var skipað að halda því leyndu. Það var svolít- ið erfitt að hemja tunguna, kostaði mikla bæl- ingu. Ég held að það hafi jafnvel orðið til duld hjá mér, tilnefningarduld, ég get dundað við að vinna úr henni seinna. Mér finnst vera meðbyr með ungum höf- undum núna, þeir em svo margir og ég er hluti af því flæði. Ég held að bókin min hafi verið valin sem dæmi um þessa endumýjun." - Þú ert alltof hógvær. Ég held að bókin þín sé ekki fulltrúi fyrir neitt nema sjálfa sig. En hvað verður um Andblæ? „Fimmta hefti er í prentun núna. Andblæs- útgáfan þarf ekkert að verða ódauðleg, en meðan kraftur er í henni þá á hún að lifa. Annars er útgáfan rekin þannig að við gefum fólki yfirlestur og gagnrýni, en höfundurinn borgar sitt verk sjálfur og ræður þá hve mik- ið er lagt í það. Ritstjórnin sér um að fjár- magna tímaritið, skiptir kostnaöinum á milli sin og fær hefti upp í. En ég neyðist til að koma ábyrgðinni af því yfir á aðra því ég ætla Bjarni Bjarnason sem höfundur. - langar til að þróast meira DV-mynd GVA endilega burt núna til að einbeita mér að næstu bók, og hlakka mikið til þess. Ég hef aldrei hlakkað eins mikið til jólanna því þá fæ ég gefinn tíma.“ - Hvert ertu að hugsa um að fara? „Til London í einn tvo mánuði og til Suð- ur-Evrópu í framhaldi af því. En þetta ræðst af því hvemig bókin gengur og öðr- um praktískum rnálurn." - Hvað viltu segja við þá sem era að lesa Endurkomu Maríu núna? „Það skiptir ekki máli hvaða höfundar- nafn stendur utan á bókinni, þetta á að vera fantasía allra. Bókin er það sem þig dreymir meðan þú lest hana og ég vona að hver og einn geti nálgast hana á sinn hátt. Menn ráða hversu djúpt þeir kafa ofan í sög- una en ég held að það megi finna nýja merk- ingu í henni ef hún er endurlesin. Það er val lesandans hvað hann gerir úr þessari bók.“ Elsku litli grís Það er sérkennilega gamaldags bragur á fyrstu bamasögu Áshildar Har- aldsdóttur flautuleikara, Litli grísinn góði. Eitt- hvað sem minnir á barna- bækur frá fyrstu áratug- um aldarinnar, Snata og Snotru og önnur dýraævintýri. Kannski er það endirinn í frið- sælli höfn sveitalífsins, kannski miskunnarleysið sem lúrir bak við fallegu söguna Eif litla grísnum sem gerir gott úr öllu og kemur öllum til þroska sem hann kynnist. Það minnir á þá tíma þegar ekki var sjálf- sagt að alast upp hjá sínum nánustu. Litli grísinn er svo ræfils- legur að mamma hans og systkini afneita honum, og þeg- ar hann kemst að því af tilvilj- un að það á að slátra honum án dóms og laga þá flýr hann úr stíunni og kemst við illan leik í sauðahjörð þar sem tekið er fjarska vel á móti honum. En raunir hans eru ekki úti. Um haustið er féð tekið í hús - og einhverjum lömbum meira að segja slátrað - og þá flýr grísinn litli til borgarinnar. í borginni kynnist hann götu- strák sem vill kenna honum að stela, en grísinn lætur ekki spilla sér heldur elur strákinn upp í staðinn. í sögulok komast þeir báðir, strákur og gris, í skjól hjá gegnu sveitafólki. Þetta er fEillega skrifuð saga Heimurinn er vitfirrtur Bókmenntir Silja Aðalsteinsdóttir A nóttunni svaf hann vært milli þúfna með Fönn og Fannari. Mynd Áshildar Haraldsdóttur við Litla grísinn góða (bls. 11). sem gengur nærri ungum til- finningaríkum lesendum og hlustendum. Áshildur hefur -------------- sjálf málað myndir við sög- una, skýrEu- og sumar mjög fal- legar, til dæmis myndin af næt- urró lambanna og gríssins. Borgarmyndimar bera með sér að höfundur er kunnugur erlendum stórborg- um. Helst mætti að því finna að myndir séu of fáar. I mynd- skreyttri bók fyrir unga hlust- endur þurfa að vera myndir af helstu viðburðum þannig að hægt sé að stikla á sögimni í myndunum, og hér vantar til dæmis mynd af sjálfum flóttan- um, fyrsta fundi gríssins og lambanna og þegar hann stelur veskinu. En myndimar em lit- ríkar og fallegar og býsna ólík- ar því sem böm eiga að venjast í samprentsbókum, og þaö er mikils virði. Áshildur Haraldsdottir Litli grísinn góði Fjölvi 1996 Þriðja skéddsaga Helga Ingólfssonar, Andsælis á auðnuhjól- inu, er gamansaga er segir frá afar venjuleg- um manni, Jóhannesi Sveinssyni, sem dag einn lendir í sérkenni- legum aðstæðum er neyða hann til undar- legrar hegðunar. Allt misskilst og áður en varir er Jóhannes ekki aðeins búinn aö fá leðurklætt vöðva- búnt á vélhjóli upp á móti sér, heldur er hann tortryggður af stjórnanda skólans þar sem hann kennir og lög- reglan er á hælum hans. Þessi skáldsaga byggist á hraðri atburðarás og á sitthvað skylt við gaman- og spennumyndir kvik- myndahúsanna. Lesandinn fylgist með kostulegum uppákomum, æsi- legum slagsmálum og meira að segja eltingaleik vélhjóls og bíls. Höfúndur nýtir sér einnig sérstöðu skáldsögrmnar sem frásagnarforms, kynnir flestar per- sónurnar rækilega og veitir lesand- anum innsýn 1 hugsanir þeirra. Húmorinn liggur oft í hugmyndum persónanna um sjálfar sig og tilver- una. Veröldin eins og hún birtist Jó- hannesi á meðan hrakfarir hans virðast engan endi ætla að taka er öfugsnúin og fjandsamleg. Af- greiðslufólk er fullt fyrirlitningar, lögreglumenn eru tillitslausir og takmarkaðir, virðulegar eldri frúr em hrokafullar og aðeins eiturlyfja- salar og glæponar eiga til vott af Bókmenntir Kristján ÞórSur Hrafnsson vingjamlegheitmn. Það liggur nokkuð beint við að álykta að skilaboð verksins felist að einhverju leyti í hinni nýju sýn á tilveruna sem Jó- hannes öðlast eftir að hremmingar hans era afstaðnar og er lýst á eftirfarandi hátt: „Heimurinn var vit- firrtur, veröldin ekk- ert annað en glóru- laus og fjandsamleg óreiða þar sem til- viljun og tryllingur réðu ríkjum." Heimspekilegan þátt verksins, ef svo má að orði komast, hefði mátt gera áhugaveröari með því að undirbyggja þessa viðhorfs- breytingu betur, fara aðeins dýpra ofan í sálarlif Jóhannesar og hvern- ig hann, fram aö ákveðnum tíma- punkti, sér heiminn sem „rökræna og skipulega og skynsamlega heild“, eins og höfundur orðar það. Þessi farsa- kennda gamansaga heldur vel athygli ______________ lesandans. Húmor- inn felst í atburða- rásinni og persónusköpuninni frem- ur en í stílnum. Hér er skopast á sniðugan hátt að manngerðum sem koma eflaust mörgum kunnuglega fyrir sjónir og dregin upp spaugileg mynd af þjóðfélagi sem má ekki við miklu og er tilbúið að leggja allt út á versta veg þannig að óvenjuleg hegðun meinlauss einstaklings í skamma stund getur leitt til þess að allt fari á annan endann. Helgi Ingólfsson Andsælis á auðnuhjólinu Mál og menning 1996 Jólatónleikar Kammersveit Reykjavíkur heldur I jólatónleika í Áskirkju á sunnudaginn | kl. 17 undir yfirskriftinni Bach og synir. Á eftiisskránni eru verk eftir Johann Sebastian sjálfan en líka drengina hans, Carl Philipp Emanuel og Johann Christ- ian. Stjórnandi og einleikari er hinn þekkti fiðluleikari, Roy Goodman, sem hefur verið mikilvirkur í endurvöktum áhuga á barokktónlist í veröldinni und- anfarin ár. Aðrir einleikarar eru fiðlu- leikaramir Rut Ingólfsdóttir og Hildigunnur Halldórsdóttir, óbóleikar- arnir Daði Kolbeinsson, Eydís Franz- dóttir og Peter Tompkins og hornleikar- amir Josef Ognibene og Þorkell Jóels- son. Hestar og menn 1996 Árbók hestamanna 1996, Hestar og menn, eft- ir Guðmund Jónsson og Þorgeir Guðlaugsson, geymir meðal annars viðtal við hestamanninn á bak við ráðunautinn Þorkel Bjamason. Einnig er rætt við þrjá kunna hestaræktendur sem tala tæpitungulaust um kynbótadómana, rakin saga skeiðkappreiða í 100 ár og talað við knapa hér heima og erlendis, sagt frá hestaferð um hálendið og helstu mótum sumarsins. Skjaldborg gefur bókina út. Ævintýri í sveitinni Ævintýri í sveitinni eftir Jónas Baldursson segir frá Alla 10 ára sem er sendur í sveit til ókunnugra. Hann lendir í ýmsum ævintýram og eignast vini meðal dýranna. En allt tekur enda, sumarið líka og brátt þæf Alli að fara suður í skólann, að göngum og réttum loknum. Höfundur gefur sjálfur út. Tónlist tveggja heima Ný skáldsaga eftir Robert James Wall- er, höfund bókarinnar Brýrnar i Madison- sýslu, heitir Tónlist tveggja heima og fjallar um fólk sem leitar að lifsfyllingu. Sagan segir 1 frá sambandi Texas Jack Carmine og Lindu Lobo, ferðalagi um þjóðvegina, ástríðufullum nóttum, óræðum tilfinningum og draugum fortíðarinnar. Helgi Már Barðason þýddi og Vaka- HelgafeO gefur út. Ástartöfrar Út er komin hljómplatan Ástartöfrar með lögum Valdimars J. Auðunssonar harmonikuleikara í flutningi ýmissa úr- vals listamanna. Valdimar fæddist und- ir Eyjafjöllum 1914 og var sjálfmenntað- ur hljóðfæraleikari. Hann átti lög í danslagakeppni SKT og Hótel Borgar, meðal annars Ástartöfra („Oft við Amor hef ég átt í erjum ...“) sem sigraði árið 1950. Bryn- dís S. Valdimarsdóttir syng- ur það á nýju plötunni. Meðal annarra tónlistar- manna sem koma þar fram era Grettir Björnsson, Grétar Geirsson, Gunnlaug- ur Briem, Guðmundur Pétursson og söngvarai-nir Berglind Björk Jónasdótt- ir, Gísli Magnason og Hildur Guðný Þór- haOsdóttir. Marknet dreifir. Kveðja Hljómplatan Kveðja geymir lög eftir Hauk Sveinbjarnarson harmonikkuleikara sem hann leikur sjálfúr með aðstoð nokkuma vEdin- kunnra tónlistarmanna, Pálma Gunnarssonar, Wilmu Young, Tryggva Húbner og fleiri. Einar Júliusson og Barði Ólafsson syngja. Útgefandi er Stöðin ehf. en Skif- an dreifir. Umsjón Silja Aðalsteinsdótdr SH

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.