Dagblaðið Vísir - DV - 04.01.1997, Blaðsíða 22

22
héjgarviðtalið

LAUGARDAGUR 4. JANÚAR 1997
LAUGARDAGUR 4. JANUAR 1997
helgarviðtaiið
43
Sára Jón Helgi Þórarinsson og fjölskylda að flytjast frá Dalvík í „heitasta brauð" landsins. Langholtssókn:
„Nýja starfiö leggst vel í mig. Þetta
er spennandi og ögrandi verkefni og
söfnuðurinn er stór, yfir fimm þús-
und manns. Það mun reyna á mig
með nýjum hætti. í borginni er safn-
aðarvitund kannski ekki eins mikil
og á landsbyggðinni þar sem enginn
þarf að spyrja um í hvaða sókn hann
er. í Reykjavík þarf að vinna töluvert
öðruvísi. Á vissan hátt er ég að fara
út i óvissuna, ég veit ekki alveg hvaö
bíður nema að það verður nóg að
gera. Þó að það sé að mörgu leyti erf-
iðara að vera prestur í Reykjavík þá
gefast fleiri tækifæri og meiri mögu-
leikar á samstarfsfólki,“ segir séra
Jón Helgi Þórarinsson í viðtali við
DV en núna í ársbyrjun verða tíma-
mót í hans lífi þegar hann flyst frá
Dalvík til höfuðborgarinnar til að
taka við „heitasta brauði" landsins,
Langholtssókn. Jón Helgi er arftaki
Flóka Kristinssonar en eins og lands-
mönnum er kunnugt deildu Flóki og
Jón Stefánsson organisti hart um
kirkjustarfið. Endirinn varð sá að
Flóki vék úr sókninni og gerðist
prestur fslendinga á meginlandi Evr-
ópu.
Akureyringur í húð
og hár
En hver er séra Jón Helgi? Jú,
hann er Akureyringur, fæddur þar
fyrir bráðum 40 árum. Foreldrar
hans eru Þórarinn Halldórsson og
Elín Jónsdóttir sem bæði eru Akur-
eyringar í húð og hár. Jón Helgi ólst
upp í Glerárþorpinu ásamt þremur
öðrum systkinum sinum. Elst er
Aníta, sem býr í Bárðardal í S-Þing-
eyjarsýslu og starfar sem kennari, þá
kemur Pétur, landskunnur sókn-
arprestur í Laufási, Jón Helgi og
loks Ema, söngkonan góðkunna,
sem er yngst í röðinni og býr í
Reykjavík. Fjölskyldan bjó í þorp-
inu þar til Jón Helgi varð 15 ára, þá
fluttist hún yfir ána og í
Helgamagrastrætið á Brekkunni.
Hann gekk menntaveginn á Akur-
eyri til tvítugs og á þar st
rætur.
„Ég átti góð æskuár. Þí
bjuggu ekki margir í Gler-
árþorpinu á þessum tima,
fáein hundruð manns. Við
bjuggum ofarlega í þorp-
inu og fyrstu árin mín var
pabbi með fáeinar kindur
og nokkra hesta. Maður
ólst því upp við lítils hátt-
ar búskap í afar frjálslegu
og rúmgóðu umhverfi.
Það var síðan ágætt að
flytjast í Helga-
magrastrætið. Þá var
stutt í bæinn, skólana
og ekki síst Akureyrar-
kirkju. Ég fór mikið í
kirkju með foreldrum
mínum en þau hafa
sungið í kirkjukórnum
í Glerárhverfi í bráð-
um hálfa öld.“
Ætlaði aldrei
að verða prestur
Líklega hefur það verið á þessum
árum sem Jón Helgi fær áhuga á
prestsstarfinu en sem unglingur
starfaði hann mikið í æskulýðsstarfi
Akureyrarkirkju fram á mennta-
skólaár og einnig i sumarbúðunum
við Vestmannsvatn. Sömuleiöis hafði
áhrif á hann að Pétur, bróðir hans,
fór í guðfræðina og gerðist prestur.
„Annars ætlaði ég aldrei að verða
prestur. Ég ætlaði að fara út í kirkju-
tónlist og lærði á orgel í mörg ár. Ég
stefndi að því að gerast organisti og
var eitt ár í tónlistamámi á Akur-
eyri að loknu stúdentsprófi. Eftir
þann vetur tók ég hins vegar þá
ákvörðun að velja frekar guðfræðina
í Háskólanum og byrjaði þar haustið
1978. Prestskapur stóð mér afskap-
lega nálægt þótt það væri ekki ofar-
lega í huga á menntaskólaárunum.
Þetta bankaði fastar á en ég vildi við-
urkenna. Þá þegar var bróðir minn
orðinn prestur, vígðist árið 1976.
Þetta var svipað hjá Pétri. Hann
sagðist einu sinni
aldrei ætla
að verða
prestur
en varð
það
samt,‘
segir
Helgi.
Þjóðin
hefur fylgst
með hetju
legri bar-
áttu Pét-
urs við
syk-
hins vegar öll verið samhent og stutt
Pétur eftir megni.
„Við höfum verið til staðar þegar
þurft hefur á aö halda en þau eiga
líka marga góða vini sem hafa reynst
þeim mjög vel. Maður reynir einnig
að styðja aðra í fjölskyldunni."
Jón Helgi lauk guðfræðináminu á
hefðbundnum tíma, fimm árum, og
segir að sér hafi liðið ákaflega vel í
guðfræðideildinni. Nýr heimur hafi
opnast
Jón Stefánsson er mikill
eldhugi
Jón Helgi er söngmaður góður,
auk þess að leika öðru hvoru á orgel
og píanó. Á námsárunum söng hann
í nokkrum kórum og að loknu námi
var hann einn vetur í kór Langholts-
kirkju hjá Jóni
Stefánssyni.
Hvemig ætli
aflan í þetta. Þess vegna nær hann
þessum góða árangri.“
Aðspurður segir Jón Helgi að það
hafi ekki verið þennan vetur sem
hann hefði ákveðið að gerast ein-
hvem tímann prestur í Langholts-
sókn. Á þessum árum hefði Norður-
landið togað í sig og á endanum hefði
hann sótt um embætti sóknarprests
á Dalvík. Þetta var árið 1984 þannig
að hann hefur þjónað Dalvíkingum
og öðrum Svarfdælingum í 12 ár. Jón
Helgi segir að þessi tími hafi verið
afskaplega góður og fjölskyldunni
liðið mjög vel á Dalvík.
fra al
nu
Jon
restur Dalvíkinga
amótum
A síðasta ári vora þau hjónin að
hugsa um hvort Jón Helgi ætti að
sækja um stöðu á Akureyri, sem
losnaði skyndilega, og ræddu það ít-
arlega við vini og kunningja hvort
rétt væri að skipta eða „vera á
Dalvík til sjötugs". Hann er
nefnilega aðeins þriðji prestur
Dalvíkinga frá aldamótum!
„Báðir forverar mínir vora
hér allan sinn prestskap, yfir 40
ár hvor um sig, þannig að menn
eru ekki vanir mörgum prest-
um á þessum slóðum. Ég skil
þessa presta afskaplega vel
því hér er veðursæld og
mannlíf gott. Söng- og fé-
lagslíf er mikið og stutt
til Akureyrar í þá þjón-
ustu sem menn vilja
sækja þangað. Við
hjónin ræddum það
því í fullri alvöru
hvort við ætluðum
aö vera hér til
Sjötugs eða að
hreyfa okkur.
Niðurstaðan
varð sú að
breyta til enda
hefur prests-
starfið breyst
gífúrlega hin
síðari ár og
hverjum sókn-
arpresti gott að
geta breytt um
starfsvettvang
einhvern tím-
ann á ævinni.
Sömuleiðis er
það gott fyrir
safhaðarstarfið
aö fá inn nýja
og ferska
vinda."
Deilt við
Möðru-
vallaklerk
Séra Jón Helgi Þórarinsson ásamt fjölskyldu sinni á heimilinu á Dalvík. Yngsti sonurinn, Pétur Örn, situr í fangi fööur síns. í fangi móðurinnar, Margrétar Ein-
arsdóttur, er Friöjón, 9 ára, og fyrir aftan þau situr Hilmar, 13 ára. Fjölskyldan flyst alfariö til Reykjavíkur í vor en Jón Helgi byrjar í Langholtssókn um miðj-
an janúar.
DV-myndir GS
ursýkina og nú síðast í bókinni Lífs-
krafti sem kom út fyrir jólin. Eðli-
lega hefur þetta ekki farið fram hjá
Jóni Helga því samband þeirra
bræðra hefur verið náið, ekki síst
vegna prestskaparins en þeir störf-
uðu mikið saman í sumarbúðunum
við Vestmannsvatn. Jón Helgi segir
að bróðir sinn hafi ætíð verið mjög
sjálfstæður og viljað heyja sina bar-
áttu sem mest sjálfur, ásamt eigin-
konu og börnum. Fjölskyldan hafi
fyrir honum með hjálp frábærra
kennara. Með námi var hann ötull í
æskulýðsstarfi þjóðkirkjunnar og
söngmálum. Einnig tók hann þátt í
starfi KFUM og K og kristilegra
skólasamtaka og kynntist þar eigin-
konunni, Margréti Einarsdóttur
kennara, sem er fædd og uppalin í
Reykjavík. Saman eiga þau þrjá
stráka sem era á fjórtánda, tíunda og
öðru ári.
það hafi verið?
„Jón kenndi guðfræðinemum
messusöng og ég þekkti hann lítil-
lega á þessum árum. Eftir að guð-
fræðinni lauk vígðist ég sem aðstoð-
arprestur til Fríkirkjunnar í Hafnar-
firði haustið 1983. Sama vetur gekk
ég í kór Langholtskirkju. Það var frá-
bært að syngja hjá Jóni. Hann er
mikill eldhugi og hefur þann eigin-
leika aö ná fólki með sér í söng.
Hann er góður kórstjóri og leggur sig
Ekki er
langt síðan Jón
Helgi komst í
fréttirnar þegar
hann vígði ung
brúðhjón fyrir
utan Möðru-
vallakirkju sl.
sumar, í óþökk
sóknarprestsins þar, sr. Torfa Hjalta-
líns Stefánssonar, sem neitaði að
hleypa þeim inn í kirkjuna. Þetta var
tekið fyrir í nýlegu áramótaskaupi
með eftirminnilegum og glettilegum
hætti. Hann segist ekki vilja fara út í
þetta mál í smáatriðum, en í grand-
vallaratriðum hafi málið snúist um
það hvort sóknarbörn megi tilfall-
andi njóta þjónustu annarra presta í
sínum sóknarkirkjum.
„Annar prestur hafði upphaflega
Jón Helgi er vel liötækur píanó- og orgelleikari enda hóf hann framhaldsnám f orgelleik aö loknu stúdentsprófi og
mastersritgerö hans í guöfræöi fjallar um kirkjutónlist. Hér tekur hann ■ píanóið í prestsbústaðnum á Dalvík.
verið beðinn um að annast þessa
hjónavígslu og var búið að undirbúa
það. Þetta kom á borð til mín þegar
öllum undirbúningi var lokið og
stutt í vígslu. Ég hugsaði málið og
ákvað að annast þessa athöfn, reynd-
ar ekki á landareign kirkjunnar
heldur á landareign tilraunastöðvar-
innar á Möðravöllum, þar sem brúð-
urin starfaði. Með þessu var ég að
mótmæla einstrengingslegri afstöðu
sóknarprestsins, að meina sóknar-
börnunum að njóta þjónustu annarra
presta i sínum sóknarkirkjum. Ég
réttlæti það ekki á neinn hátt og það
var auðvitað ekki rétt hjá mér að
fara inn í hans prestakafl án þess að
tala um það við hann. Enda segir í
niðurstöðu siðanefndar presta, sem
fjallaði um málið, að ég hefði átt að
gera það. Og ég samþykki það alveg
hiklaust. Ótviræð niðurstaða nefhd-
arinnar varð hins vegar sú að prest-
um er ekki stætt á því að meina
sóknarbörnum sínum aö njóta til-
fellandi þjónustu annarra presta í
eigin sóknarkirkjum. Þannig að það
komst niðurstaða í þetta mál, því
miður með þessum hætti. Biskup og
vígslubiskup höfðu báðir komið að
málum á Möðravöllum án þess að
málalyktir yrðu. Þetta gat ekki geng-
ið svona lengur.“
Tilbúinn að takast
á við mál
Aðspurður hvort deilan við
Möðravallaklerk sýni ekki ákveðinn
stríðnispúka í séra Jóni Helga Þórar-
inssyni segist hann fiarri því hafa
haft gaman af deilunni. Hins vegar
sé hann tilbúinn til að takast á við
mál.
„Þarna fannst mér ekki rétt staðið
að málum og fólk órétti beitt. Ég var
tilbúinn til þess að láta reyna á þetta
mál. Ég gef ekki endilega eftir ef mér
firmst á einhvem hallað. Hins vegar
get ég verið stríðinn þegar slíkt á
við. Mér finnst það skipta máli í líf-
inu að hafa smáhúmor og geta gert
grin að sjálfum sér og öðrum. Það er
nauðsynlegt að taka sig ekki alltof
hátíðlega."
Eins og áður sagði er Jón Helgi að
taka við Langholtssöfnuði. Hann
kemur þar til starfa um miðjan jan-
úar en fiölskyldan flyst ekki suður
fyrr en í vor þegar skólum lýkur og
búið er að ferma elsta soninn. Síð-
asta verk Jóns Helga á Dalvík verður
að ferma árganginn þar og mun
hann því ferma í tveimur prestaköll-
um, fyrst í Langholtskirkju um pásk-
ana. Hann segir þetta fyrirkomulag
gott, rólegur flutningur sé honum að
skapi. En hvað skyldi hafa ráðið því
að hann ákvað að sækja um stöðu
Langholtskirkjuprests?
Vildi „brauð" með öflugu
tónlistarlífi
„Þegar við ræddum um að færa
okkur til varð ljóst að ég vildi, vegna
minnar menntunar og áhugasviðs,
sækja um brauð þar sem væri öflugt
tónlistarlíf. Mastersritgeröin, sem ég
skrifaði í Edinborg, fiallaði um
kirkjutónlist og ég hef mikinn áhuga
á að tengja tónlist við helgihald
kirkjunnar. í Langholtskirkju er tón-
listarlíf hvað öflugast í landinu. Eftir
að staða prests losnaði þar óvænt i
haust lét sú hugsun mig ekki í friði
að sækja um. Ég ræddi þetta vel og
lengi við mína fiölskyldu og vini og
margir hvöttu mig eindregið til
þessa. Nú væri laust brauð sem mér
fyndist spennandi og hefði alltaf þótt.
Ég neita því ekki að ég hef alltaf haft
taugar til þessarar kirkju,“ segir Jón
Helgi en rétt er að rifia upp að hann
var á meðal umsækjenda fyrir fimm
áram þegar Flóki var ráðinn sóknar-
prestur. Á síðustu stundu dró Jón
Helgi umsögn sína til baka, sem
hann segir hafa verið af persónuleg-
um ástæðum.
„Eftir á að hyggja var ég heldur
ekki tilbúinn til að fara frá Dalvík á
þessum tíma, hér var margt að ger-
ast. Konan vildi alls ekki fara þá en
hún er eitthvað sáttari við þá til-
hugsun núna. Viðbrögðin úr presta-
kallinu voru sterk og allt varð þetta
til þess að ég dró mig til baka.“
Hafði stuðning vísan
þegar Flóki var ráðinn
Kunnugir segja að Jón Helgi hefði
sennilega verið ráðinn ef hann hefði
ekki hætt við, hann hefði átt góðan
stuðning vísan í Langholtssókn. Nú
þegar hann hefði verið ráðinn mætti
að nokkra leyti líkja honum við Pál
postula þegar hann var sendur til að
leysa deilur í söfnuðinum í Galata-
landi. Um þessa líkingu vill Jón
Helgi fátt segja annað en að hann
ætli ekki að setja sig inn í þær deil-
ur sem ríktu í Langholtskirkju né
greina þær á nokkurn hátt. Þær
hefðu reynst honum erfiðar eins og
mörgum öðrum i kirkjunni. Einnig
hefðu einhverjir sagt við hann að
hetði hann orðið prestur þama hefðu
þessar deilur ekki komið upp og
fundust honum slík ummæli óþægi-
leg.
„Nú kem ég þarna inn í þessa
stöðu með mína persónu, menntun
og reynslu og legg fram tfl þessarar
prestsþjónustu. Þótt söfnuðurinn eigi
sérstaka og mjög erfiða reynslu að
baki, ekki síst vegna þess að deilan
var mikið í fiölmiðlum, þá tilheyra
sjálfar deilumar fortíðinni. Hins veg-
ar verð ég að sjálfsögðu sálusorgari
þessá safhaðar og þess fólks sem hef-
ur lent í þessum erfiðleikum. Ég
mun ræða málin í því samhengi og
hjálpa söfnuðinum að vinna úr þess-
um erfiðleikum en ekki taka afstöðu
til málsins.
Eðlilegt að mörgum líði
illa í söfnuðinum
„Það er eðlilegt að mörgum líði
illa í söfnuðinum vegna þessara
deilna. Að tilheyra söfnuði er svipað
þvi og að tilheyra fiölskyldu. Maður
getur gert sér í hugarlund hvemig
manni liði ef fiölskyldan væri linnu-
lítið í opinberri, neikvæðri um-
ræðu,“ segir Jón Helgi.
Aðspurður segist hann ekki vera
með undir höndum neina sérstaka
plástra á þau sár sem deilur prests
og organista skildu eftir sig.
„Mitt verkefni næstu mánuðina
veröur fyrst og fremst að kynna mig
fyrir sóknarbömunum, liðsinna
þeim sem leita til mín og styðja það
starf sem verið er að vinna á vegum
safhaðarins. Ég vil kynna mér við-
horf sóknarbama til kirkjustarfsins
og hvers konar starf þau vilja sjá að
fari fram á vegum safhaðarins. Síðan
vil ég setjast niður ásamt sóknar-
nefnd og starfsfólki kirkjunnar og
gera áætlanir um uppbyggingu safn-
aðarstarfs til næstu ára. Verkefnin
eru ætíð næg í stóram söfnuði."
Allir verða að vinna
saman
í Langholtsdeilunni var m.a.
skipst á skoðunum um hvor ætti al-
mennt að ráða í kirkjulegu starfi,
presturinn eða organistinn. Jón
Helgi segir að fleiri aðilar hafi kom-
ið þarna að máli, m.a. sóknarnefnd-
in. Allir þessir aðilar verði að vinna
sameiginlega að mótun kirkjustarfs-
ins.
„Presturinn er leiðtogi safnaðar-
ins en það eru margir aðrir kallaðir
til aö bera ábyrgð. Sóknarnefndin
ber t.d. ábyrgð á fiárhag og fiárútlát-
um. Það gerir presturinn ekki. Þarna
þarf að vera gott samstarf milli sókn-
arnefndar og prestsins. Til að ná
góðu safnaðarstarfi þurfa allir þessir
aðilar að geta starfað saman. Ég mun
að sjálfsögðu reyna að kappkosta
það.“
Sest hann við orgelið?
Eins og áður sagði er Jón Helgi vel
liðtækur organisti. Aðspurður hvort
til greina komi aö leysa af við orgel-
ið i forfóllum Jóns Stefánssonar seg-
ir nafni hans litlar líkur á því. Dæmi
um slíkt séu þó fyrir hendi i tíð sinni
á Dalvik í einfaldari athöfnum.
„Ef organistinn myndi veikjast
væri ekkert mál að syngja messu án
hans ef einhver úr kórnum eða aðrir
eru til að leiða sönginn. Við venju-
lega messu myndi ég vart setjast við
orgelið en þó, hver veit?“
-bjb
„Á vissan hátt er ég að fara út í óvissuna, ég veit ekki alveg hvaö bíður nema að þaö verður nóg að gera,“ segir Jón
Helgi m.a. um nýja brauöiö í Langholtssókn. Hér er hann fyrir utan Dalvíkurkirkju sem hann kveður nú eftir 12 ára dvöl.