Dagblaðið Vísir - DV - 15.12.1997, Blaðsíða 28

* *
*
28 *
★
%enning
f* *----
MANUDAGUR 15. DESEMBER 1997
Ármann Kr. Einarsson fléttar saman lífið og ritstörfin í nýrri bók:
Ástar-
helliri
og heit viökomu. Ég skynjaði hve
hún var undursamlega blið og eftir-
lát. Við kysstumst heitt og vöfðum
hvort annað örmum og nutum ást-
aratlotanna. Tímaskyn hvarf. Hví-
líkur himneskur unaður!
Allt i einu tók stúlkan snöggt við-
bragð.
Ó, ég heyri eitthvert hljóð, ein-
hver er að koma! sagði hún
flumósa.
Mér brá ónotalega og lagði við
hlustir. Ég heyri ekkert.
Almáttugur, þetta er fótatak, hélt
stúlkan áfram og sópaði til sín föt-
unum.
Flýtum okkur í hellinn og felum
okkur sagði ég og greip einnig fótin
mín.
Við smokruðum okkur í ein-
hverjar flíkur og smugum inn í
leynihellinn.
Æ, hverjir geta verið
hér á ferðinni? hvísl-
aði ég og strauk
svitaperlur af
enninu.
Ármann Kr. Einarsson gef-
ur út bókina Æv-
intýri lífs míns á
þessu hausti, ekki
ævisögu í venjuleg-
um skilningi heldur
eins konar kynningu a
lífi sínu og ritstörfum,
„sem lengst af hefur verið
samofið og samfléttað", eins
og segir í káputexta. Við gríp-
um niður í bókina þegar Ar-
mann er enn þá innan við
tvítugt.
Kaflinn er styttur lítillega.
„Við upprifjun þessara æskum-
inninga hef ég sagt frá íþróttaskóla
Sigurðar Greipssonar í Haukadal.
Sigurður var á mörgum sviðum
hagsýnn og framkvæmdasamur at-
orkumaður. Slíkum manni kom
náttúrlega ekki til hugar að láta
skólahúsin standa ónotuð yfir besta
tíma ársins, vorið og sumarið. Eins
og að líkindum lætur starfrækti
hann hótel í skólanum yfir sumar-
tímann. Geysir hefur líka ávallt ver-
ið einn vinsælasti ferðamannastað-
ur landsins, bæði hvað varðar er-
lenda og innlenda ferðamenn. Á hót-
elinu var til reiðu gisting og matur
auk annarrar almennrar þjónustu.
Þá taldist mikill lúxus að geta feng-
ið sér sundsprett í notalegri
útisundlaug. Sundlaugar voru ekki
á hverju strái á fyrri hluta aldarinn-
ar. Umhverfið var fallegt og stór-
brotið, og góðar gönguleiðir var
hægt að velja til allra átta. Bjamar-
fellið eitt út af fyrir sig var marg-
brotinn undraheimur. Einn hinna
innlendu gesta sem dvaldi um tíma
á hverju sumri á hótelinu við Geysi
var Sigurður Nordal. Hann tók sér-
stöku ástfóstri við Bjamarfell. Á
góðviðrisdögum valdi hann sér
gönguleiðir í fjallinu. Fáir held ég
að hafi kynnst betur fegurð og
leyndardómum fjallsins.
Stöku sinnum leit Sigurður við í
Neðradal ef leið hans lá þar um.
Hann var ákaflega viðfelldinn og al-
þýðlegur. Þar var ekki einungis að
hann ræddi við fullorðna fólkið,
heldur átti hann það til aö spjalla
einnig við okkur krakkana. í eitt
skipti lýsti Sigúrður fyrir mér bestu
gönguleiðinni á Stakk og útsýninu
þaðan. Ég hafði oft smalað á þessum
slóðum. Ég dauðskammaðist min,
gesturinn hafði tekið miklu betur
eftir öllum kennileitum.
Hið ljósa man
Sumarið þegar ég var átján eða
nítján ára réði pabbi til okkar unga
kaupakonu frá Eyrarbakka á aldur
við mig. Hún var frekar há vexti,
grönn, bláeygð og Ijós yfirlitum. í
minningunni er hún hið ljósa man.
Ég varð strax skotinn í henni og
braut heilann um hvernig ég gæti
kynnst henni nánar. Tækifærið
kom síðla sumars. Ég var heima og
í vikulok var blíðskapar veður, logn
og sólskin. Svo vel hittist á að þurr-
hey hafði náðst inn og allir gátu átt
frí yfír helgina. Eftir hádegi á
sunnudeginum bauð ég kaupakon-
unni
ungu
að
sýna
henni
falleg-
ustu
staðina í
Bjarnarfelli.
Hún þáði það með þökkum. Enn
sem komið var hafði henni gefist
frekar lítið tóm til að skoða sig um
í næsta nágrenni.
Ég gætti þess vel að láta ekki
Nonna eða hina eldri bræðurna vita
um þessa ráðagerð. Þeir voru vísir
til að laumast í humátt á eftir til að
njósna um okkur. Ég tók þann kost
i upphafi göngutúrsins að fara á bak
við fjárhúsin á Aukatúninu og
leggja síðan leið okkar eftir alldjúpu
og breiðu gildragi þar sem bæjar-
lækurinn rann með glettnum
skvettugangi. Stúlkan var hrifin af
umhverfmu, en ég hugsaði mest um
að við skötuhjúin sæjumst ekki
heiman frá bænum. Enn lá leið okk-
ar í vesturátt og við skoðuðum hell-
inn í Hellisgilinu. Lykt af gólfskán
og heyi var ekki rokin úr þessu
skrýtna fjárhúsi. Hellirinn rúmaði
vel 30, 40 fjár. Engin var heyhlaðan
svo allt hey varð að flytja á milli á
sleða. Nokkru vestan var Stekkjar-
túnið, aðalfjárhúsin á bænum með
pínulitlum túnkraga í kring.
Nú göngum við
upp á fjall
Þú sýnir mér bara fjárhús, ég
held þú viljir gera mig að bónda-
konu, sagði kaupakonan og hló.
Bíddu róleg, nú göngum við upp á
fjall og þar er nú aldeilis margt að
skoða.
Við þræddum gilskominginn.
Gilið var fremur ógreiðfært og bratt
upp að sækja. Samt klungruðumst
við þetta einhvem veginn.
Má ég ekki styðja þig, sagði ég og
rétti stúlkunni höndina.
Þakka þér fyrir.
í gilinu óx mest lyng, mosi og dá-
lítill kjarrviður. Beggja vegna vora
skógi vaxnar brekkur með rjóðram
og grasivöxnum hvömmum.
Þótt við væram ung og létt á fæti
stöldraðum við samt stöku sinnum
við til að kasta mæðinni og svipast
um í náttúraparadísinni. Skyndi-
lega rak ég augun í gat á gulri mosa-
breiðunni hátt uppi í klettarana,
sem skagaði fram í gilið. Ég benti
kaupakonunni ungu á þetta undar-
lega fyrirbrigði.
Ha,
gat á jörðinni! hváði
stúlkan undrandi.
Já, hvorki meira né minna, við
verðum að kanna þetta nánar.
Komdu, sagði ég ákafur, tók í hönd
kaupakonunnar og studdi hana upp
brattann.
Erfitt reyndist að ná fótfestu, það
var engu líkara en mosinn væri
laus á klöppinni. Fljótt komumst
við samt upp að opinu sem var
nærri upp undir gilbrún.
Kom í ljós hellismunni
Er ég sópaði burt mosanum og
ýtti lágvöxnu kjarri til hliðar kom í
ljós hellismunni, sem var nægilega
stór til þess að grannvaxinn maður
gat smeygt sér þar inn.
Hér er þá leynihellir hrópaði ég
undrandi. Lengi er hægt að upp-
götva eitthvað nýtt í Bjamarfelli.
En spennandi!
Umsvifalaust smeygði ég mér inn
um opið. Miðsvæðis var hellirinn
manngengur, en erfítt var að giska
á stærðina. Ljósglætan sem lagði
inn var svo dauf.
Komdu líka inn, kallaði ég.
En er ekki fullt af pöddum og alls-
konar kvikindum þama niðri?
Nei, nei, hér er allt fínt eins og i
stássstofú.
Jæja.
Kaupakonan lét nú fætuma
ganga á undan og ég tók á móti
henni.
Úff, en kalt, sagði hún og hryllti
sig.
Gættu þín að reka þig ekki upp
undir. Við skulum þreifa eftir veggj-
unum og reyna að reikna út hve
hellirinn er stór. Verst að hafa ekki
vasaljós.
Ég sá að sérkennilegar steinflög-
ur lágu á gólfinu. Ég tók eina upp og
rétti stúlkunni.
Sjáðu þessa!
Falleg slétt plata. Við getum skírt
hellirinn Plötuhelli.
Já eða Plathelli, svaraði ég og hló.
Mér er kalt, sagði stúlkan og
færði sig
að opinu þar sem sólin þrengdi sér
niður.
Ég skal hjálpa þér. Mér var ekki
óljúft að taka utan um ungu kaupa-
komma og lyfta henni upp. Henni
gekk líka greiðlega aö komast út.
Stúlkan rétti mér síðan höndina
og nú tókst auðveldlega að komast
út.
Kjarrið rétti sig og féll i sínar
fyrri skorður. Enginn hellir var
lengur sjáanlegur, aðeins dálítið op
í mosabreiðunni, sem lítið bar á í
fljótu bragði.
Skammt frá leynihellinum var dá-
lítill grashvammur eða rjóður í
skógtnum. Það var líkt og blettur-
inn byði göngulúnum gestum að
tylla sér niður og hvila sig.
Tilvalið að tylla sér niður, svar-
aði ég og fleygði mér niður í rjóðr-
ið.
Mér er líka heitt
Kaupakonan fylgdi dæmi mínu og
hallaði sér útaf.
Ó, þetta er eins og dúnmjúk sæng
og sólin skín og vermir.
Smátt og smátt losaði ég mig við
utanyfirfótin.
Mér er líka heitt, sagði stúlkan og
fór úr blússunni.
Ósjálfrátt færðumst við nær
hvort öðra og ég þreifaði eftir hendi
hennar. Hún dró ekki höndina til
sín.
Við ættum að fara í sólbað, hvisl-
aði ég og fann að ég hafði ekki alveg
vald á röddinni.
Ég er ekki þannig klædd, svaraði
kaupakonan unga, en ég skynjaði að
orðunum fylgdi engin sannfæring-
arkraftur.
Oh, það er nú alltaf hægt að
leggja yfir sig lausa flík og hér erum
við ein útaf fyrir okkur.
Stúlkan svaraði ekki en andar-
drátturinn var ör. í þegjandi sam-
komulagi fækkuðum við fótum. Ég
snart stúlkuna laust, hún var mjúk
Kannski sumargestir á hótelinu
við Geysi, hvíslaði stúlkan í upp-
námi.
Guð í himninum! Það gæti verið
sjálfur Sigurður Nordal hugsaði ég.
Ætli bræður þinir hafi ekki séð
til okkar þegar við fórum og elt okk-
ur.
Ætli þetta hafi ekki bara verið
kindur eða hestar. Það er fullt af bú-
peningi á þessum slóðum.
Kaupakonan unga hristi höfuðið
og sat við sinn keip. Þetta var fóta-
tak manna.
Ég hlustaði lengi og beið átekta.
Ekkert grunsamlegt hljóð heyrðist.
Loks gafst ég upp og hvíslaði.
Við skulum koma. Þetta hefur
verið misheym.
Stúlkan kinkaði kolli og við luk-
um við að klæða okkur.
Þýður þrastasöngur
Við svipuðumst enn um og hlust-
uðum. Ekki urðum við vör neinna
mannaferða. Engar skepnur sáust
heldur í grendinni. Aðeins þýður
þrastasöngur lét ljúft í eyrum.
Heyrðu, sagði ég glaðlega og greip
hönd kaupakonunnar ungu. Mér
dettur í hug miklu betra nafn á hell-
inn okkar. Við köllum hann Ástar-
hellinn.
Já, það er gott nafh, svaraði stúlk-
an brosandi og þrýsti hönd mína.
Seinna sýndi ég Nonna bróður
þetta skrýtna náttúraundur í fjall-
inu fyrir ofan Stekkjartúnið. í fyll-
ingu tímans þegar hann kom heim
með sína ungu brúði sýndi hann
henni Ástarhellinn. Eins og áður
segir bjuggu þau hjónin hálfa öld i
Neðradal og eignuðust átta syni.
Þeir fengu einnig vitneskju um
hvar Ástarhellinn er að finna. Og
þannig gengur þetta koll af kolli.“
(Millifyrirsagnir eru blaðsins.)