Dagblaðið Vísir - DV - 08.05.1999, Blaðsíða 18

LAUGARDAGUR 8. MAÍ 1999 I>"V
i8 heygarðshoniið
dagur í lífi
K'k ■ _______
Guðmundur Andri Thorsson
Þessum verkum var beinlínis
stefnt gegn Wagner og Niflunga-
hring hans. Jón lagði til atlögu við
sjálfan Fáfhi þess fullviss að sjálf-
ur væri hann Sigurður fáfnisbani.
Verst að Fáfnir tók aldrei eftir því
að einhver var að djöflast á hon-
um...
Heimsyfirráð eða dauði, sögðu
Sykurmolarnir og náðu hvorugu,
enda ekki þannig meint. Þetta
hefði sem best getað verið slagorð
Jóns Leifs og slíkur listamaður
var hann að hann náði öðru. Hann
náði því að lifa listrænan dauða
sinn, fuUkominn ósigur sinn, ítr-
ustu einsemd, gjörtækt skilnings-
leysi: algjört frelsi. Þegar hann
samdi Hafísinn við ljóð Einars Ben
fór hann til Grænlands til að
hlusta á ísinn þar. Hann hafði hins
vegar aldrei fyrir því að hlusta á
hvemig kórar hljóma.
Nei. Það er ekki menningar-
neysla að hlusta á Jón Leifs. Það
er menningameysla að hlusta á
Leðurblökuna, fara á völlinn,
skreppa í Fjölskyldugarðinn. List-
viðburðir em hins vegar ekki
nógu þægileg upplifun til að kall-
ast menningameysla.
Er það menningarneysla að hlusta á Jón Leifs?
Ég var að hlusta á Jón Leifs í
gærkvöldi, það vora sinfóníutón-
leikar í Hallgrímskirkju. Ég veit
ekki hvemig mér fannst því að
gærkvöldið er enn ekki
komið þegar þetta er skrif-
að. Ég veit ekki heldur al-
veg hverju ég vonast eftir
en ég veit að það verður
hávaði. Samt ekki hávaði
eins og á rokktónleikum.
Þetta verður hávaði í kjól-
fötum.
Ég var þar staddur á
dögunum þar sem vikið
var að þessum tónleikum.
Maður einn átti aukamiða
og vildi koma honum út.
Enginn hafði áhuga á mið-
anum og maðurinn fóm-
aði höndum og dæsti: hér
er maður að reyna að
hvetja til menningar-
neyslu...
Nærstödd kona sagði
þurrlega: Er það menning-
ameysla að hlusta á Jón
Leifs?
Ég held að mér muni
finnast gaman á tónleik-
unum sem vora í gær-
kvöldi. Verði leiðinlegt
verður það líka allt í lagi
því að Friðrik Þór Frið-
riksson byggði upp gríðarlegt þol
með mér gagnvart ævintýralegum
leiðindum þegar ég var í mennta-
skóla og stundaði vikulega kvik-
myndaklúbbinn sem hann stýrði
þá og þar sem vora innan um og
saman við kvikmyndir sem hófu
leiðindin upp í sífellt nýjar og
óvæntar hæðir. Eftir að hafa setið
undir myndum Andy Warhol þoli
ég allt.
Skyldi verða leiðinlegt? Er það
yfirhöfuð menningameysla að
hlusta á Jón Leifs? Ég veit það
ekki: heldur vildi ég hlusta í þrjá
daga samfleytt á verk Jóns en
þrjár mínútur af Leðurblökunni
eða öðra af þessu óbærilega óper-
ettusulli sem enn er verið að gaula
af einhverjum óskiljanlegum
ástæðum. Ég gæti eins farið að
hlusta aftur á hljómsveitir eins og
Herman Hermits.
En það er kannski ekki að
marka mig, ég er sjálfskipaður
menningarviti. Sé að marka það
sem maður heyrir í kringum sig á
Jón enn langt í land með að ná eyr-
um þjóðar sinnar; þótt hann hafi
aflað sér allmargra aðdáenda sem
tala um hann með sótthitaglampa í
augum þá virðast flestir sem heyra
hin stóra hljómsveitarverk eiga
erfitt með að þola þessa þungbúnu
músík sem minnir á risastóra ís-
jaka sem ber fyrir augu endalaust
og tengjast ekkert hver öðram, fyr-
ir utan að vera allir eins. Að
hlusta á tónlist hans virðist fyrir
sumum vera eins og að vera lam-
inn í hausinn með sleggju aftur og
aftur. Hún virðist vera afar óþægi-
leg í eyrum flestra. Þessi músík
gengur á svig við flestar evrópskar
hugmyndir um það hvernig tónlist
á að hljóma, eins og iðu-
lega hefur verið bent á,
og virðist hafa hljómað
jafn asnalega í eyrum
hefðbundinna fagurkera
og módernista.
Það sem gerir Jón Leifs
svo áhugaverðan er hið
ótrúlega dramb hans að
vilja búa til tónlist sem
væri ný; þessi þrákelkni
hans að halda áfram að
semja þá tónlist þótt all-
ir höfnuðu henni - allir;
þessi undarlega trú að
hann hefði sem íslensk-
ur maður eitthvað að
færa heiminum sem fólk
úr öðram menningar-
heimi hefði ekki.
Og annað sem gerir það
merkilegt að hlusta á
tónlist hans nú Um
stundir er að hún er
samin í fúlustu alvöru,
sem er okkur fjarlæg til-
fmning á tímum póst-
módernismans þar sem
allir eru í Þykjó. Samt
þurfti til hið póst-
móderníska hugará-
stand, að við gætum
komið okkur upp áhuga
á tónlist hans.
Markmið Jón Leifs var hvorki
meira né minna en að ná aftur
norrænum arfi frá nasistum. Hann
samdi gríðarleg söngverk upp úr
Eddunni sem við eigum enn eftir
að heyra, og vora hvorki óperar
né óratoríur heldur nýtt listform.
Afmælisdagurinn 5. maí í lífi Þórólfs Árnasonar, forstjóra Tals:
Þegar GSM kostaði krónu
Það var í mörgu að snúast hjá Þórólfi Árnasyni, forstjóra Tals, á afmælis-
degi fyrirtækisins. „Ekki var hægt annað en leiða hugann að sama degi
fyrlr ári síðan, þegar ég vaknaði við skerandi vein sonarins: „Kanínan er
dáin.“ Já, eins og bókstaflega allt gæti borið upp á sama dag, fyrir ári sfð-
an.“ DV-mynd GVA
Það var spenningur hjá mér
þegar ég vaknaði kl. 6, miðviku-
daginn 5. maí. Fyrir ári síðan hóf
Tal starfsemi sína og af því tilefni
var búið að þéttskipa dagskrá „af-
mælisdagsins". Þegar klukkan
hringdi var hugurinn þó fyrst og
fremst tengdur framþörfunum og
að koma sér fram úr, bursta tenn-
ur og skella sér í labbitúr með
hundinn. Ekki var hægt annað en
leiða hugann að sama degi fyrir
ári síðan, þegar ég vaknaði við
skerandi vein sonarins: „Kanínan
er dáin.“ Já, eins og bókstaflega
allt gæti borið upp á sama dag, fyr-
ir ári síðan. Hundurinn lifir sem
sagt enn góðu lífi og húsbóndinn
er vanur að viðra sjálfan sig og
Kát, með korters labbitúr um
Bergstaðastrætið í morgunsárið.
Þá gefst yfirleitt gott tækifæri til
að hugleiða verkefni komandi
dags og safna kröftum.
Kampavín og krónutil-
boð
Að loknum hefðbundnum
búkverkum var síðan stormað upp
í bakaríið i Austurveri, því ég var
búinn að ákveða að mæta með af-
mælistertur í fanginu i morgun-
viðtöl, bæði á Rás 2 og Bylgjuna. Á
milli þessara útsendinga náði ég
að taka 20 mínútur niöri í Tali þar
sem allir starfsmenn hittust í
morgunverði til aö safna liði fyrir
átök dagsins. Af þessu tilefni var
boðið upp á eitt kampavínsglas til
að fagna áfanganum, en siðan
snera sér allir að verkefni dagsins
sem var ærið. Viö höfðum nefni-
lega kynnt sérstakt afmælistilboð:
„Sími á eina krónu.“ Þaö er
skemmst frá því að segja að allt
var fullt út úr dyram allan daginn.
Alls 350 símar fóra á eina krónu
og annað eins til viðbótar af þeim
sumartilboðum sem við eram með
í gangi. Því bættust um 700 nýir
viðskiptavinir í hóp Talsmanna
þennan ánægjulega dag. Allt
starfsfólkið stóð sig eins og hetjur,
og ég á ekki nógu sterk orð til að
lýsa dugnaðinum og samheldn-
inni. Nú, nú, aftur að dagbókinni.
Þegar ég var búinn að fylgjast með
örtröðinni í búðinni á neðri hæð-
inni til hálftíu, tók við hálftími í
tölvupóstinum. Ég fæ um 30-50
skilaboð í tölvupósti á hverjum
degi og get aldrei nógsamlega
þakkað fyrir að hafa lært vélritun
þokkalega á sínum tíma til að vera
fær um að „hreinsa vel til“ í skila-
boðunum. Þegar þessu var lokið
tók við viðtal við blaðamann
Morgunblaðsins. Inn í það viðtal
komu nokkrir lykilstarfsmenn
sem hafa unnið með mér í mótun
starfsmannastefnu og verkefna-
stjómun þannig að ég vona að
raunsönn mynd af fyrirtækinu
hafi fengist.
Mamman í Tali
í hádeginu var tíminn notaður í
aö renna aftur yfir nokkur skila-
boð og símtöl, auk þess sem Valdís
„mamman okkar“ hér í Tali var
heimsótt og gómsætur grænmetis-
biti snæddur í mötuneytinu.
Nokkur aðkallandi starfsmanna-
mál þurftu úrlausn strax upp úr
hádeginu, auk þess sem síminn
stoppaði varla og talhólfið var
minn besti þjónn inn á milli.
Rétt fyrir kl. þrjú tók ég 15 mín-
útur til að skreppa með Baldur,
son minn, í gítartíma og í leiðinni
náði ég að koma við á Mogga með
ítarlegri upplýsingar fyrir blaða-
mann. Klukkan 15.15 var ég kom-
inn upp í Islandia Intemet í starfs-
mannasamtöl. Eins og kunnugt er
keypti Tal fyrirtækið í síðustu
viku og með því fjölgaði hjá mér
um 15 manns og nálgast starfs-
mannafjöldinn nú eitt hundrað. Ég
legg mikið upp úr því að ræða við
hvem og einn starfsmann um
þessi nýju verkefhi á sviði fjar-
skipta og tölvu og náði þremur í
viðtal þennan dag, og þá eru að-
eins 5 eftir. Mjög mikilvægt er að
starfsfólkið finni sig í „nýjum
heimkynnum" og eram við því að
ganga frá sameiningunni þessa
dagana. Á leiðinni niður í Tal um
fimmleytið náði ég að kíkja í kaffi
hjá Marel, þar sem ég sit í stjórn,
en þar var verið að kynna nýja vél
sem léttir störf við framleiðslu
tölvubretta. Á hlaupunum vora
tekin tvö útvarpsviðtöl, þökk sé
farsímanum.
Og Liverpool jafnaði
Þegar ég kom á vettvang í Tali
um hálfsexleytið var enn allt á
fullu og starfsfólkið orðið ansi
framlágt. Ásamt Ólafi, Önnu Huld
og Baldvinu í þjónustuverinu var í
skjmdingu ákveðið að smella upp
„kínamat" klukkan sjö, ég skellti
mér heim og kafaði djúpt í rauð-
vínsbirgðir heimUisins tU að „geta
sýnt smá lit“ með matnum. Þessu
hliðarspori var hins vegar sá
hængur á að ég sveikst um að
sækja Rósu Björk, dóttur mína, í
frjálsar íþróttir og eins og oft
þurfti Margrét, kona mín, að
bjarga mér úr vandræðum. Þegar
ég kom aftur upp í Tal frétti ég að
ína á markaðssviðinu hefði fundið
upp á því snjallræði að fá töfram-
ann með engum fyrirvara og aUt í
einu áttum við 25-30 starfsmenn
um hálftíma saman með glensi og
góðum mat. Ég tók að mér að taka
saman í eldhúsinu og raða í upp-
þvottavélina því enn var mUdl
vinna eftir, að skrá inn um 400 af
nýjum notendum dagsins. Þegar
heim var komið um hálftíuleytið
beið á myndbandstækinu leikur
Manchester United og Liverpool,
sem við feðgamir horfðum á sam-
an og voram svekktir í lokin þeg-
ar Liverpool jafnaði. Þegar þetta
er ritað, rétt um miðnættið, er
mér enn að berast póstur frá
vinnulúnum höndum í Tali,
þannig að þrátt fyrir langan dag
verð ég því miður ekki síðasti
starfsmaðurinn sem fær að leggja
þreytt höfuð á kodda.