Dagblaðið Vísir - DV - 26.06.1999, Blaðsíða 28

2» kelgarviðtalið
LAUGARDAGUR 26. JÚNÍ 1999 JjV
„Ég hef alltaf farið erfiðu
leiðina í pólitík, “ segir Árni
Steinar Jóhannsson, þing-
maður og varaforseti Al-
þingis, sem braut blað í ís-
lenskri stjórnmálasögu í vor
þegar hann var kjörinn á
þing. Árni er fyrsti yfirlýsti
samkynhneigði einstakling-
urinn sem nœr slíku kjöri -
þótt hann sé síður en svo ný-
grœðingur í pólitíkinni.
„Ég tók mikinn þátt í Samtökum
um jafnrétti milli landshluta, fjölda-
hreyfíngu sem starfaði kröftuglega
milli 1980 og 1990. Ég var líka einn
af stofnendum Þjóðarflokksins 1982
og var tvisvar í framboði fyrir
hann, fyrst í Norðurlandskjördæmi
vestra og síðan 1. maður í Norður-
landskjördæmi eystra. í seinna
skiptið náði flokkurinn tæplega sjö
prósenta fylgi og munaði raunar
litlu að ég næði inn á þing sem kjör-
dæmakjörinn fyrir Þjóðarflokkinn.
Það hefði fylgt því mikill fjárhags-
vandi að halda áfram og sá vandi
hefði lent á örfáum einstaklingum.
Það var þvl ákveðið rifa seglin og
borga skuldir.
Ég ákvað fyrir sjálfan mig, að
höfðu samráði við félaga mína úr
Þjóðarflokknum, að ganga til sam-
starfs við Alþýðubandalagið og
ganga til kosninga fyrir fjórum
árum sem óháður, eins og margir
fleiri gerðu, t.d. Ögmundur Jónas-
son. Þannig varð til framboð Al-
þýðubandalagsins og óháðra. í þeim
kosningum leiddi Steingrímur J.
Sigfússon listann í kjördæminu og
ég var í öðru sæti. Við fengum mjög
góða kosningu, rétt inn 17% og einn
kjördæmakjörinn mann, þannig að
á síðasta kjörtímabili var ég vara-
maður Steingríms og fór tvisvar á
þing, meðal annars á meðan Stein-
grímur var í barnsburðarleyfi. “
Fylgi upp úr grasrótinni
„Á siðustu tveimur árum, þegar
farið var að tala um samfylkingu
vinstri flokka, gaf ég alltaf þau
skilaboð til félaga minna í Alþýðu-
bandalaginu að ég myndi ekki hafa
áhuga á að fara í slíka samvinnu.
Ég tel að undirbúningsvinna hefði
þurft að taka miklu lengri tíma og
málefnavinna þurft að vera skýrari.
Það var því ánægjulegt fyrir mig að
taka þátt í nýju framboði fyrir
Vinstrihreyfinguna - grænt fram-
boð sem hófst af fullum krafti síð-
astliðið haust.
Þar var á ferðinni samstilltur
hópur sem sendi frá sér skýr skila-
boð til kjósenda fyrir hvað hann
stæði. Um áramótin var málefha-
vinnu að fullu lokið. í fyrstu mæld-
ist hreyfingin ekki með mikið fylgi
en það var gaman að fara út á með-
al fólksins með nýjan málstað og
afla fylgis við hann. Það er það sem
ég á við þegar ég tala um að fara erf-
iðari leiðina í pólitík; að vinna fylgi
upp úr grasrótinni, fylgi sem er
ekki til samkvæmt skoðanakönnun-
um. Slíkt gefur þau forréttindi að
og því hef ég búið þar í öll þessi tutt-
ugu ár og er ekkert á fórum þaðan.“
Hvemig stendur á þessu umburð-
arlyndi þar nyrðra?
„Þetta er passlega lítið samfélag. í
stórum samfélögum gerist það að
þeir sem eru í minnihlutahópum
sem verða fyrir áreiti hafa tilhneig-
ingu til að mynda gettó. Það er hins
vegar draumur allra, og á að vera
sjálfsagt, að allir lifí saman í stóram
og smáum samfélögum með gagn-
kvæma virðingu hver fyrir öðram.
Þannig lífsumgjörð hefur Akureyri
skapað mér.“
Þegar Ámi Steinar er spurður að
því hvenær hann hafi áttað sig á því
að hann væri samkynhneigður seg-
ist hann aldrei hafa verið í skápn-
um. Fjölskyldunni hafi verið ljóst
hver hann var og því tekið honum
mjög vel þegar hann flutti heim frá
Kaupmannahöfn ásamt vini sínum.
„Þetta vafðist ekkert fyrir mér,“
segir hann og hætir við: „Annars
gæti ég ekki verið í pólitík. Sá sem
ekki er sáttur við sjálfan sig á ekki
að koma nálægt pólitík."
Hvernig er lagaleg staða samkyn-
hneigðra hér á landi?
„Það hefur margt áunnist nú þeg-
ar og hefur aðallega haft með forsjá
bama að gera. Miðað við nágranna-
lönd okkar og núverandi löggjöf
erum við framarlega í þeim rétt-
indamálum.“
Brennandi áhugi á
samfélagsrekstrinum
Muntu berjast fyrir málefnum
samkynhneigðra?
„Ég er fyrst og ffemst að berjast
fyrir málefnum flokksins, eins og
aðrir karlar og konumar sem með
mér starfa. Mín pólitíska lína bygg-
ist fyrst og fremst á brennandi
áhuga á samfélagsrekstrinum öll-
um. Ég hef byggt mér lífssýn á
grundvelli jafnréttis og félagshyggju
og mun beita mér á þeim grunni í
öllum málaflokkum í þeirri við-
leitni að gera samfélagið betra fyrir
Eilla.“
Hver er uppáhaldsmálaflokkur-
inn þinn?
„Ég hef alveg frá 1980 borið hag
landsbyggðarinnar fyrir brjósti og
það er á breiðum grunni. Það teng-
ist atvinnumálum, umhverflsmál-
um og landbúnaðarmálum. Ég tel
mig sérstaklega hafa innsýn í ferða-
þjónustuna, því ég gegndi þeim
trúnaðarstörfum að vera stjórnar-
formaður Ferðamiðstöðvar Eyja-
fjarðar í mörg ár. Ég hef því kynnst
þeim málaflokki mjög vel og geri
mér grein fyrir því hvaða möguleik-
ar felast í þeirri atvinnustarfsemi.
Á félagslegum grunni hef ég starf-
að mikið að náttúruveradarmálum
og var um tíma formaður Samtaka
um náttúruvemd á Norðurlandi. Ég
get líka sagt að ég hafi látið um-
hverfismál til mín taka víðar en á
Akureyri. Frá 1980 hef ég verið ráð-
gjafi margra sveitarstjóma, aðallega
á Norðurlandi, varðandi umhverf-
isátak bæja og þorpa. Ég hef einnig
haft þá ánægju að vinna skógrækt-
ar- og skjólbeltaskipulag fyrir alla
bæi í Eyjafjarðarsveit."
Landslagsarkitektúr og
umhvemsmál
Árni Steinar er fæddur árið 1953
á Dalvík og alinn þar upp. Móðir
hans er Valrós Ámadóttir, en faðir
hans drukknaði í páskaveðrinu sem
var svo skætt í Eyjafirði 9. apríl
1963. Hann á þrjú systkini, Frið-
björgu, verslunarkonu á Dalvík, Óla
Þór, flskeldisfræðing á Dalvík, og
Helgu, sem rekur Snyrtihúsið á Ak-
ureyri.
Frá Dalvík fór Árni átján ára
gamall til Eau Claire í Wisconsin í
Bandaríkjunúm þar sem hann var
skiptinemi í þrettán mánuði og sótti
þar „high school" sem er ígildi
menntaskóla.
„Þegar ég kom heim innritaðist
ég í Garðyrkjuskóla ríkisins sem
var þá heimavistarskóli og stundaði
nám þar frá 1971-1974. Síðan lá leið-
in til Kaupmannahafnar þar sem ég
nam við Háskólann í Kaupmanna-
höfn, garðyrkjufræði og landslags-
arkitektúr." Árni er því landslags-
arkitekt og í Félagi íslenskra lands-
lagsarkitekta. Við heimkomuna
1979 var honum boðið starf hjá Ak-
ureyrarbæ sem garðyrkjustjóri. Við
kerfisbreytingarnar í stjómsýslu
Akureyrarbæjar 1987 var hann
gerður að umhverfisstjóra kaup-
staðarins með stjóm cdlra umhverf-
ismála á sinni könnu. Því starfi hef-
ur hann gegnt síðan.
Meiri víðsýni á Akureyri
Mörgum þótti tíðindi að samkyn-
hneigður einstaklingur skyldi kjör-
inn til þingsetu, aðrir voru glaðir að
það skyldi þó gerast héma megin
við aldamótin. Þegar Ámi Steinar
er inntur eftir því verður hann
undrandi. „Ég hef alltaf verið það
sem kallað er pólitískt „animal“, bú-
inn að vafstra lengi í pólitík og hef
aldrei hugsað um kynhneigð í því
sambandi," segir hann.
Nú hefur þú búið á Akureyri sem
hefur orð á sér fyrir að vera íhalds-
samur bær. Þú hlýtur að hafa fund-
ið fyrir fordómum.
„Nei. Þegar ég flutti heim frá
Kaupmannahöfn flutti ég með vini
mínum sem ég kynntist í Hööi.
Þetta var árið 1979 og við bjuggum
saman á Akureyri til 1994. Síðan þá
hef ég að mestu búið einn.“
Var ykkur bara vel tekið?
„Já, þessu sambýlisformi var
mjög vel tekið á Akureyri. Þrátt fyr-
ir hugmyndir manna um annað,
hefur Akureyri, samkvæmt minni
reynslu, meiri víðsýni en gengur og
gerist í mörgum stærri samfélögum
og er þá Danmörk ekki undanskilin.
Mér hefur alltaf liðið vel á Akureyri
Sem varamaður Steingríms J. Sigfússonar fór ég tvisvar á þing á sfðasta kjörtímabili, meðal annars á meðan hann
var í barnsburðarleyfi.
maður er sjáifstæðari og vonandi
einlægari í sinni pólitík og talar frá
eigin hjarta."
Það eru forréttindi á fá að vinna fylgi upp úr grasrótinni.
Pólitík snýst ekki
um kynhneigð