Dagblaðið Vísir - DV - 07.10.1999, Blaðsíða 12

12
FIMMTUDAGUR 7. OKTÓBER 1999
útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11, 105 RVlK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Rlmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl viö þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Það er þér að kenna
Nú eru síðustu forvöð fyrir áhugafólk um verndun
Eyjabakka að reyna að hafa þau áhrif á þingmenn, að
Fljótsdalsvirkjun fari í lögformlegt umhverfismat, sem
þýðir, að umhverfisþættir orkuversins verði metnir á
sama hátt og um nýskipulagða virkjun væri að ræða.
Auðvitað er umhverfissinnum sjálfum að kenna, ef
þeir beita ekki öllum tiltækum ráðum til að hafa áhrif á
þingmenn kjördæmis síns eða flokks síns. Þótt þingmenn
séu hallir undir flokksaga, þykir þeim samt óþægilegt að
troða illsakir við kjósendur og samflokksmenn.
Ljóst er, að ríkisstjórnin ætlar að knýja virkjunina í
gegn á Alþingi með einfaldasta hætti. Iðnaðarráðherra
hyggst leggja fram einfalda þingsályktunartillögu um
málið og láta hana fara til skoðunar í iðnaðarnefnd en
ekki í umhverfisnefnd, þar sem fyrirstaða er meiri.
Með þessari tæknilegu brellu er ráðherrann í leiðinni
að segja kjósendum, að deilumálið um Eyjabakka sé iðn-
aðarmál, en ekki umhverfismál. Það segir auðvitað
meira um ráðherrann og stuðningsmenn hans á Alþingi
en sagt hefur verið í löngu máli í fjölmiðlum.
Meirihluti ríkisstjórnarinnar er svo mikill, að hún hef-
ur efni á að eitt og eitt þingmannsatkvæði kvarnist úr
kantinum, þegar þingsályktunartillagan verður afgreidd.
Sjálfstæðisflokkurinn mun taka ábyrgð á málinu til jafns
við Framsóknarflokkinn, sem forustuna hefur haft.
Þegar hefur komið fram í stefnuræðu forsætisráð-
herra, að hann telur umhverfissinna vera öfgamenn. Úr
sögunni er því draumur margra sjálfstæðismanna, að
hann mundi einhvers staðar í ferli málsins segja við iðn-
aðarráðherra sinn: Svona gerir maður ekki.
Ef umhverfissinnar Framsóknarflokks og Sjálfstæðis-
flokks sauma nú ekki svo um munar að þingmönnum
kjördæma sinna, verður ekkert lögformlegt umhverfis-
mat. Þar með færist víglínan frá umhverfismatinu að
virkjuninni sjálfri, því að stríðið heldur áfram.
Austfirzkir umhverfissinnar leika lykilhlutverk í
þeirri stöðu. Þeir hafa sýnt fram á og geta haldið áfram
að sýna fram á, að áhugi á umhverfismálum sé ekkert
einkamál þeirra íslendinga sem búa utan keisaradæmis
öfgasinnaðasta umhverfisóvinar ríkisstjórnarinnar.
Einnig er brýnt, að umhverfissinnar beini athygli
sinni í meira mæli að norska ríkisfyrirtækinu Norsk
Hydro, sem þykist vera umhverfisvænt heima fyrir, en
stuðlar hér að umhverflsspjöllum með því að setja tíma-
þrýsting á viðmælendur sína í Landsvirkjun.
Meðan eitt ráðuneytið í Noregi kostar það tölublað
Arctic Bulletin hjá World Wildlife Fund, sem snýst að
mestu um verndun Eyjabakka, þá er annað ráðuneyti að
leyfa ríkisfyrirtæki að stunda þau umhverflsspjöll á ís-
landi, sem því er bannað að stunda í Noregi.
Framferði Norsk Hydro hlýtur að verða viðkvæmt hjá
Norðmönnum, ef þeir átta sig á, hvað er að gerast í nafni
Noregs. Því er augljóst, að beina þarf meiri athygli þeirra
að málinu, til dæmis með mótmælaaðgerðum í Osló hjá
viðkomandi ráðuneyti og hjá Norsk Hydro.
Hvort sem um er að ræða þrýsting á innlenda stjórn-
málamenn eða virkjun almenningsálits í Noregi gegn
áformum Norsk Hydro, þá er málið í höndum fólksins
sjálfs. Annaðhvort lætur það rikisstjórnarflokkana valta
yfir sig eða það tekur til hendinni.
Ef vilji meirihluta þjóðarinnar verður hunzaður í máli
þessu, er það sofandahætti meirihluta þjóðarinnar að
kenna, en ekki bara Finni, Halldóri og Siv.
Jónas Kristjánsson
Verkfallsdögum fækkar. í stað verkfalls taka menn veikindadaga, veikindi eru orðin meginform félagslegrar upp-
reisnar samfélagsins, segir m.a. í grein Ármanns í dag. - Frá verkfallsátökum liðins tíma.
Hin óvirka
andstaða
Fólk mætir ekki að
mótmæla þegar ís-
land ákveöur að taka
þátt í árásarstríði í
fyrsta sinn en það
treystir sér til að
hafa skoðun á því
hvort byggt sé hér
eða þar eða af hverj-
um.
Nú hefur bróðurpart-
ur þjóðarinnar
ákveðið að styðja
umhverfismat vegna
Fljótsdalsvirkjunar.
Málið er svo vinsælt
að Samfylkingin
gæti jafnvel tekið
upp á að hafa skoðun
á því. En hvað er
umhverfismat? Það
„ Virk andstaða er sjaldgæf á ís-
landi nútímans og raunar geta
mál verið heit lengi án þess að
þorri manna taki skýra afstöðu.
Á hinn bóginn lifír hin óvirka
andstaða góðu lífi, sú sem felst
í að leiða hjá sér kerfíð og
flokkana og lesa aðeins íþrótta■
síður blaðanna
Kjallarinn
Ármann
Jakobsson
íslenskufræðingur
Verkfallsdögum hef-
ur fækkað verulega í
Evrópu síðustu ára-
tugi en veikindadög-
um fjölgað sem því
nemur. Fólk er hætt
að fara í verkfall, þess
í stað liggur það veikt
heima. Veikindi eru
orðin meginform fé-
lagslegrar uppreisnar
í samfélagi nútímans.
Trú manna á mátt
félagasamtaka fer
síminnkandi. Verkfóll
þekkjast varla lengur,
þess í stað segja menn
upp. Verkfoll krefjast
funda, verkfallsvörslu
og samningaviðræðna.
Hópuppsagnir eru
annað, þá hætta menn
einfaldlega, hver fer
til síns heima og mót-
mælir í hljóði. Upp-
sagnir minna því
fremur á sjálfsmorð
en bardaga.
En þar að auki hef-
ur jafnvel borið á því
að i stað verkfalls taki
menn veikindadaga.
Verði veikir i mót-
mælaskyni. Þá nær
hin óvirka andstaða
hámarki.
Á undanhaldi
Það fer ekki fram hjá neinum að
mótmælafundir og mótmælagöng-
ur eru á undanhaldi í vestrænum
samfélögum. Það merkir ekki að
ánægja með samfélagið fari vax-
andi eða að þjóðarsátt ríki. Ekki
virðist erfitt að safna undirskrift-
um til mótmæla, sérstaklega ef
málið er nógu léttvægt, t.d. hvað
gera eigi við eina eða tvær lóðir.
sem í nafninu felst, rannsókn og
mat á umhverfisáhrifum.
Nánast ópólitískt mál
Þeir sem fylgja umhverfismati
eru ekki endilega að lýsa yfir
skoðun á þvi hvort virkja skuli á
hálendinu. Þvert á móti er málinu
vísað til hóps sérfræðinga til mats.
Hinn mikli stuðningur við um-
hverfismat er dæmigerður fyrir
nútímann, ákvörðun er frestað og
visað til annarra. Eftir stendur að
taka afstöðu til þess hvort eigi að
virkja eða ekki.
Eins og flest hitamál í samtíð-
inni er virkjunarmálið nánast
ópólitískt. Ekki virðast stjórn-
málaflokkarnir hafa stefnu í mál-
inu nema Vinstri-grænir. í staðinn
hefur hver sína stefnu og þannig
þurfa flokkarnir ekki að móðga
neinn. Pólamir í málinu virðast
vera annars vegar Ómar Ragnars-
son auk bæjarfulltrúa og þing-
manns sem báðir heita Ólafur,
hins vegar austfirskir sveitar-
stjórnarmenn sem hamast við að
breyta málinu í hið sívinsæla stríð
milli höfuðborgar og landsbyggð-
ar.
Andóf nútímans
Almenningur lætur sér nægja
að vilja mat og segja ekki ég. Það
er því ljóst að ríkistjórnin mun
geta skákað í skjóli þess að and-
staða við virkjun verði líklega
mikil en alveg örugglega ekki
mjög virk.
Virk andstaða er sjaldgæf á ís-
landi nútímans og raunar geta
mál verið heit lengi án þess að
þorri manna taki skýra afstöðu.
Á hinn bóginn lifir hin óvirka
andstaða góðu lífl, sú sem felst í
að leiða hjá sér kerfið og flokk-,
ana og lesa aðeins íþróttasíður
blaðanna.
Andóf nútímans felst ekki í að
hafa róttæka stefnu sem gengur
þvert á hið ríkjandi samfélags-
ástand heldur í skeytingarleysi
um hið ríkjandi ástand. Fólk mót-
mælir ekki með því að rísa gegn
forystumönnun sínum heldur
hefnir það sín á þeim með því að
gleyma nöfnunum á þeim.
Ármann Jakobsson
Skoðanir annarra
Fjármálaráðherra á réttri leið
„Það kemur í sumum tilvikum betur út að vera
einstætt foreldri og fá bamabætur og vaxtabætur en
að vera í hjónabandi. Það borgar sig heldur ekki að
annar makinn sé heima og sinni börnum og buru.
Millifærsla að fullu hvetur til þess að börnum sé
sinnt heima. Það er miklu einfaldara að fara þessa
leið en að fara að borga foreldri i beinhörðum pen-
ingum fyrir að vera heima. Fjármálaráðherra er því
á réttri leið. Hann er að gera skattkerfið hlutlaust
gagnvart verkaskiptingu hjóna. Ég vona að hann
haldi áfram á þessari braut og að mönnum verði
ekki lengur mismunað eftir því hvort þeir vinna á
sjó eða landi, kaupi bil eða flugvél, smiði ál eða mál,
eða þá veiði þorsk eða lax.“
Guömundur Magnússon prófessor í Mbl. 6. okt.
„Margfætlur“ í forsvari
„Almennt er ætlast til þess að stjórnendur séu
„margfætlur" og sem eigi að kunna allt. Stjómendur
era þó jafn takmarkaðir og allir hinir í hlutverkum
sínum. Það er ekki svo að ákveðin hlutverk myndi
betri grunn fyrir stjórnendur en önnur. Stjórnendur
verða að læra hver réttu hlutverkin eru og hvar og
hvenær þeir eiga að gegna þeim. Hluti af þessu er að
átta sig á hlutverkum annarra og leyfa þeim að njóta
sín í þeim. Þannig séð fjallar hópvinna um að nýta
sér styrkleika fólksins sem best.“
Eyþór Eðvarðsson, ráðgjafi hjá Gallup, í pistli sínum
í Viðskiptablaðinu 6. sept.
Púkkað undir hlutabréfin
„Ört vaxandi fasteignaverð og langvarandi og
ótrúleg hækkun á hlutabréfamarkaði er sú blaðra
sem hefur meira þanþol en spökustu hagvaxtarsinn-
ar hafa þorað að spá fyrir um. En þar er verðbólgan
á fullri ferð og sér hvergi fyrir endann á hvílíkúm
hæðum hún kann að ná áður en leiöin liggur aðeins
niður á við ... Slegin eru lán á lágum vöxtum til aö
kaupa bréfin, sem aukast að sýndarverðgildi þar til
engir kaupendur hafa lengur efni á að leggja pen-
inga í púkkið og keðjubréfin missa aðdráttaraflið ...
Er nú svo komið að jafnvel æðsti maður íslenskra
efnahagsmála er farinn að óttast um góðæri verð-
bréfamarkaða og þeirra sem þar braska."
Oddur Ólafsson blm. í Degi 6. okt.