Dagblaðið Vísir - DV - 31.12.1999, Qupperneq 9

yjðskipti
FÖSTUDAGUR 31. DESEMBER 1999
Finnur Ingólfsson, frá-
farandi iðnaðar- og
viðskiptaráðherra:
Ríkið hefur
gefið tóninn
Finnur Ingólfsson, fráfarandi iðn-
aðar- og viðskiptaráðherra og verð-
andi seðlabankastjóri, segir samein-
ingu fyrirtækja til
hagræðingar í at-
vinnulífinu og til
þess að skapa meiri
hagkvæmni, helstu
tíðindin í viðskipa-
heiminum á íslandi
á árinu 1999.
„En það sem Finnur
stendur upp úr í Ingólfsson.
mínum huga er þær
gríðarlegu breytingar sem hafa átt
sér stað og sem ég hef haft tækifæri
til þess að beita mér fyrir,“ segir
Finnur og vitnar þar til einkavæð-
ingar ríkisbankanna sem hann tel-
ur hafa tekist afar vel.
„Þarna er ríkið að gefa tóninn um
það sem það vill sjá í atvinnulífinu
og næstu skrefin i því tel ég að séu
að stækka þessar fjármálaeiningar
þannig að þær geti þjónað sístækk-
andi einingum í íslensku atvinnu-
lífi,“ segir Finnur.
Frosti Bergsson, stjórnarformaður
Opinna kerfa hf„ Teymis, Skýrr,
Tæknivals, Hans Petersen, Aco og
fleiri fyrirtækja, segir sameiningu í
sjávarútvegi á árinu athyglisverða.
„Ég nefhi hallarbylt-
inguna í SH og sam-
runa SÍF og ís-
lenskra sjávaraf-
urða. Fyrirtækjum
hefur fækkað og þau
sém eftir standa eru
sterkari og öflugri.
Frosti Enn frekari breyt-
Bergsson. ingar í sömu átt eru
fyrirsjáanlegar á
næstu árum,“ segir Frosti.
„Salan á FBA var kapítuli út af
fyrir sig og árið hefur að mörgu leyti
verið undirbúningsár fyrir sam-
einingu í bankaheiminum og
greinilegt að bankarnir eru, hver
fyrir sig, að reyna skapa sér stöðu
til að koma öflugir að því samn-
ingaborði. En það eru von-
brigði að einkavæðing var
ekki meiri og ég hefði viljað
sjá hraðari einkavæðingu í
bankakerfinu. Þá er það orðið
mjög brýnt að hraða einka-
væðingu Landssímans en fjar-
skiptamárkaðurinn hefur ver-
ið einn suðupottur á árinu og
samkeppni þar sívaxandi,"
segir Frosti.
Ríkisbankarnir
stálu senunni
- hlutabréfaviðskipti slógu öll met
Margeir Pétursson segir Qárfesta bjartsýna:
Tilbúnir að taka áhættu
- vaxandi verðbólga mestu vonbrigðin
Frosti Bergsson,
stj órnarformaður
Opinna kerfa:
Bankarnir
vígbúast
hækkað um 50% á nokkrum vikum
og er það talið verðmætasta fyrir-
tæki landsins.
Stoðtækjafyrirtækið Össur hf. hélt
árangursríkt hlutaflárútboð á árinu
og hefur verið skráð á Verðbréfa-
þingi. Stjómarfomaður þess, össur
Kristinsson, var valinn frumkvöðull
ársins af DV, Viðskiptablaðinu og
Stöð 2.
Tún og áburður
Ýmislegt sérstakt og forvitnilegt
hefur gerst á árinu 1999. Haraldur
Haraldsson í Andra og félagar hans
keyptu Áburðarverksmiðjuna í
Gufunesi af ríkinu. Haraldur hætti
hins vegar við þátttöku í kaupum is-
lensku fjárfestanna á enska knatt-
spyrnufélaginu Stoke City. Búast má
við að hlutabréf í Stoke bjóðist al-
menningi til kaups fljótlega eftir ára-
mót.
Gengi Marels hf. hefur verið æv-
intýri líkast á þessu ári. Gengi hluta-
bréfa í fyrirtækinu hefur rúmlega
fjórfaldast frá því í október í fyrra
þegar það var í mikilli lægð.
Jón Ólafsson vakti geysimikla at-
hygli þegar hann keypti land í
Garðabæ fyrir metfé og er hann þeg-
ar tekinn að selja lóðir úr landinu.
í vor bauðst almenningi að kaupa
hlutabréf í matvörurisanum Baugi
og var áhugi allnokkur. Gengi bréf-
anna tók hins vegar dýfu þegar líða
tók á árið en hefur nú náð að nýju
yfir útboðsgengið frá í vor.
Þeir hafa náttúrlega úr miklu meira íjármagni
að spila en áður vegna þess að hugur manna er
að opnast fyrir þessum tækifærum."
Margeir segir það einna helst hafa valdið von-
brigðum í viðskiptalífi ársins 1999 að áframhald-
andi erfiðleikar hafa verið hjá sjávarútvegsfyrir-
tækjum sem gera út á uppsjávartegundir, þ.e.
loðnu og sild. „Það er alls ekki góðæri hjá öllum
fyrirtækjum hér. Raunar eru aðalvonbrigði árs-
ins að verðbólga jókst,“ segir Margeir en hann
treystir sér ekki til að spá fyrir um þróun verð-
bólgunnar á komandi ári. „Ég hugsa að hún
muni lækka í framtíðinni en hef enga hugmynd
um hvort það verður eftir eitt ár eða tíu ár,“
segir hann.
Sigurður Einarsson,
forstjóri Kaupþings:
Tilstand og
misskilningur
„Það sem mér er kannski einna
minnisstæðast frá
þessu ári er sala
Sparisjóðanna og
dótturfélaga þeirra á
hinum frægu hluta-
bréfum sem þeir
áttu í Fjárfestingar-
banka og allt það til-
stand og misskiln- Sigurður
ingur sem fylgdi í Einarsson.
kjölfarið," segir Sig-
urður Einarsson. „Síðan er mér
minnisstæð vel heppnuð einkavæð-
ing Landsbanka og Búnaðarbanka.
Það var stóratburður og vel heppn-
uð sala og boðar ábyggilega áfram-
haldandi einkavæðingu," segir Sig-
uður. Hann telur erfitt að sjá fyrir
sér hvernig þróunin verður í yfir-
vofandi sameiningarferli í banka-
heiminunum. „En ég held að það sé
mikilvægt að ana ekki að neinu í
þvi efni.“
Orca-hópurinn kom, sá og sigraði í orrustunni um Fjárfestingarbanka atvinnulífsins.
Árið 1999 er sann-
kallað sprengiár í
hlutabréfaviðskipt-
um á íslandi. Við-
skipti með hlutabréf
fyrirtækja sem skráð
eru á Verðbréfaþing
íslands eru meiri á
árinu en þau höfðu
verið samanlagt frá
árinu 1991 en þá
hófust viðskipti með
hlutabréf á Verð-
bréfaþinginu. Á þing-
inu sjálfu hafa við-
skiptin numið um 40
milljörðum króna en
utanþingsviðskiptin
voru enn meiri, eða
84 milljarðar.
„Það sem stendur
upp úr á árinu er
einmitt það sem við
stefnum stöðugt að:
að stækka markað-
inn og auka veltu.
Þetta hefur hvort
tveggja gengið eftir,
sérstaklega á hluta-
bréfamarkaðinum, “
segir Stefán Halldórsson, forstjóri
Verðbréfaþingsins.
Gengi olíufélaganna hefur hækk-
að mest að meðaltali frá því í árslok
1998, eða um 71%. önnur fyrirtæki
þar sem gengi hlutabréfa hefur
hækkað mjög mikið eru upplýsinga-
tæknifyrirtæki, þar sem hækkunin
er 68%, fjármála- og tryggingafyrir-
tæki, með 64% hækkun, og sam-
göngufyrirtæki sem hækkuðu um
60%. Heildarvísitala Aðallista hefur
til samanburðar hækkað um 40% á
þessu tímabili.
Bankaóperan
Mesta athygli á árinu vöktu við-
skipti með hlutabréf ríkisbankanna.
Ríkissjóður seldi 51% hlut sinn í
Fjárfestingarbanka atvinnulífsins
(FBA) í byrjun nóvember til nokk-
urra lífeyrissjóða og einstaklinga,
með meðlimi Orca-hópsins hvað
mest eftirtektarverða.
Orca-hópurinn hafi áður keypt
nærri 30% hlut Kaupþings i FBA og
var uppi nokkur pólitisk rekistefna í
aðdraganda sölunnar á 51% hlutn-
um vegna aðgerða sem tryggja áttu
dreiföa eignaraðOd að bankanum.
Gengi hlutabréfa í FBA hefur hækk-
að verulega síðan salan fór fram og
markaðsverðmæti hlutarins hefur
vaxið um 2,4 mflljarða króna.
Á árinu 1998 hófst sala á hluta-
bréfum í ríkisviðskiptabönkunum
tveimur, Landsbanka og Búnaðar-
banka, á almennum markaði. Þeirri
sölu var fram haldið nú rétt fyrir jól
í mikflli og vel heppnaðri skyndisölu
á 15% hlutafjár í eigu ríkisins í
hvorum bankanum fyrir sig og var
umframeftirspurn eftir bréfum
beggja bankanna. 10% hlutur í bönk-
unum var seldur á
fóstu gengi en 5%
voru seld með tO-
boðsfyrirkomu-
lagi og kom í ljós
að fjárfestar voru
reiðubúnir að
greiða umtalsvert
hærra verð fyrir
bréfin en ríkis-
sjóður setti upp
sem lágmarksverð.
Gengi ofantalinna þriggja banka
og íslandsbanka á Verðbréfaþingi
hefur verið mjög gott á árinu og
markaðsverðmæti þeirra fjögurra
samanlagt er nú um 94 mOljarðar
króna.
Hagræöing og vonbrigði
Rekstur fyrirtækja í sjávarútvegi
gekk ekki aUs staðar samkvæmt
væntingum á árinum. Nokkur afla-
brestur varð í uppsjávartegundun-
um, loðnu og síld, og setti hann tals-
vert strik í reikning þeirra fyrir-
tækja sem byggja starfsemi sína að
stærstum hluta á veiðum þessara
tegunda.
Mikil hagræðing hefur átt sér stað
í yfirbyggingu sjávarútvegsins með
sameiningu fyrirtækja og ber þar
hæst sameiningu stóru söiusamtak-
anna SÍF og ÍS sem formlega var frá-
gengin fáum dögum fyrir áramótin.
Forstjóri SÍF, Gunnar Örn Kristjáns-
son, var sérstaklega heiðraður af
DV, Stöð 2 og Viðskiptablaðinu þeg-
ar honum voru afhent Viðskipta-
verðlaunin 1999.
Róbert Guð-
finnsson, forstjóri
Þormóðs ramma -
Sæbergs á Ólafs-
firði, náði að afla
sér stuðnings til
að leggja undir sig
stól stjórnarfor-
manns Sölumið-
stöðvar hraðfrysti-
húsanna og vék forstjóranum úr
starfi.
Erföagreining verömætust
MikO viðskipti hjá tölvufyrirtækj-
um eru ekki aðeins tengd ármu 2000.
Vaxandi áhrif Netsins á starfsemi
fyrirtækja hafa sömuleiðis skapað
tölvufyrirtækjum mikO verkefni.
Kapphlaup um að setja upp verslun
á Netinu er í algleymingi og margir
eru að fjárfesta í því. Þá hefur sam-
runi tölvutækni og símatækni ein-
kennt árið og íslensku fyrirtækhi
sækja í auknum mæli til útlanda
með þekkingu sína og lausnir.
íslensk erfðagreining hefur skap-
að sér mikla tiltrú fjárfesta og er það
álit margra að þar sé komið geysi-
lega sterkt fyrirtæki til framtíðar
enda er rekstrarleyfi á margfrægum
gagnagrunni á leið í örugga höfn.
Gengi hlutabréfa félagsins hefur
Áramót
Garðar Örn Úlfarsson
áður. Það skýrir hækkun á áhættusamari fyrir-
tækjum og eins það að menn eru tObúnir að
kaupa hlutabréf á háu verði. Menn láta það ekki
á sig fá þótt verðbólga fari vaxandi, nmlendir
vextir séu gríðarlega háir og þótt vinnuaflið sé
fullnýtt," segir Margeir Pétursson, fram-
kvæmdastjóri MP Verðbréfa hf„ sem er löggOt
verðbréfafyrirtæki hann setti á fót í maí á þessu
ári. Margeir telur bjartsýni fjárfesta aOs ekki
innstæðulausa. „Það er greinOegt að markaður-
inn er að segja að það verði náð aukinni hag-
kvæmni í íslensku atvinnulífi. Síðan horfa
menn auðvitað tO nýsköpunarfyrirtækja sem
hafa verið að ná frábærum árangri á árinu.
Menn virðast á réttri leið í öUum þeim geira.
„Veltan á hluta-
bréfamarkaði jókst
gífurlega frá árinu í
yrra og fjárfestar
voru tObúnir að taka
mun meiri áhættu en
Margeir Pétursson:
„Það er greinilegt
að markaöurinn
er að segja aö
þaö verði náð
aukinni hag-
kvæmni í isiensku
atvinnulifi."