Dagblaðið Vísir - DV - 31.12.1999, Blaðsíða 14

14
^fómsmál
FÖSTUDAGUR 31. DESEMBER 1999
Jón Steinar
Gunnlaugs-
son.
Jón Steinar
Gunnlaugsson:
íslensku réttar-
fari til sóma
„í kjölfar dóms Hæstaréttar 28.
október, þar sem maður var sýknaður
af ákæru um alvarleg kynferöisbrot
gegn dóttur sinni, spunnust umræð-
ur, þar sem málshefjendur höfðu í
frammi rangar staðhæfingar um efn-
isatriði málsins í því
skyni að kalla fram
annan dóm almenn-
ings en Hæstaréttar.
Þetta tókst a.m.k. á
tímabili. Fjöldi
manna virtist fella
þann dóm að víst
væri sýknaði maður-
inn sekur og ráðist
var á Hæstarétt
vegna dómsins. Það
kom í minn hlut að
andmæla þessu opinberlega með því
að benda mönnum á, að í dómi sínum
hefði rétturinn einfaldlega verið að
beita einni helstu mannréttindareglu
í réttarríkjum, að hver maður skuli
teljast saklaus uns sekt er sönnuð. Nú
þegar upp er staðiö tel ég að augu
mjög margra hafi opnast fyrir því að
þessi dómur var íslensku réttarfari til
sóma, þar sem reglunni var beitt í
mjög viðkvæmu og erfiðu máli. Um-
ræðumar hafa orðið til góðs að þvi
leyti, að margt fólk skilur betur en
áður gangverk réttarkerfisins og meg-
inreglur þess. Kannski þetta hafi ver-
ið merkasti viðburður ársins af vett-
vangi dómsmálanna."
Hilmar Ingimundarson:
Misskilningur að
krefjast sjálf-
stæðis?
„Sýknudómurinn í Briggs-málinu
er mér minnistæðastur frá árinu. Sér-
staklega í því sambandi að hann
skyldi svo aftur verða tekinn með
tæplega 1000 e-töflur
í Danmörku og fá
ekki nema eitt ár fyr-
ir. Hér á landi hefði
slíkt brot getað varð-
að allt að fjögurra
ára fangelsi. Þess
vegna er athyglisvert
að Danir líti á þessar
e-töflur með öðram
hætti en íslenskir
dómstólar.
Sennilega hefur það verið mis-
skilningur hjá okkur íslendingum að
krefjast sjálfstæðis frá Danmörku
miðað við svona dóma. í þessum
málaflokki verður nú spuming hvort
ekki sé best fyrir íslenska brotamenn
að sækja sín mál í Danmörku."
Ásgeir Karlsson:
Breytingar í
fíkniefnarann-
Hilmar Ingi-
mundarson.
sóknum
„Stóru málin tvö sem komu upp á
yfirborðið í haust eru mér minnis-
stæðust á árinu. Langtímarannsóknir
skiluðu þeim árangri. Þama vom vel
á annan tug manna teknir, bara í
öðm málinu. Enginn var undanskil-
inn. Þetta vom skipuleggjendur og
fjármögnunaraðilar, innflytjendur og
allt niður í sölumenn. Þetta var viða-
mikil rannsókn þar sem ekkert var
undanskilið. t hinu, sem kennt er
við Spán, vom hins vegar þrír aðil-
ar,“ segir Ásgeir Karlsson, yfir-
maður flkniefnadeildar lögreglunn-
ar.
„Það er engin spuming að þátta-
skil urðu í fikniefnarannsóknum.
Þarna komu margir að. Við fengum
gríðarlegan stuðning yfirstjómar lög-
reglunnar og ráðamanna varðandi
svona langtímarannsóknir sem em
auðvitað rándýrar. En menn fara
ekki út í svona nema með
stuðningi ails kerfisins. Um-
ræðan um fíkniefnadeildina
er nú orðin ailt önnur en oft
áður. Fólkið í landinu styður
greinilega svona lögregluað-
geröir. Krafa almennings er
að hart sé tekið á og allt gert
sem mögulegt er til að upp-
ræta fikniefnasala."
Þáttaskil í skugga
fíkniefnaöldu
Árið 1999 varð sögulegt þar sem
afbrot voru annars vegar á íslandi.
Tvö morð voru framin sem í raun
er fjórum sinnum meira en meðal-
tal síðustu áratuga sýnir - morð
hafa ekki verið framin hér á landi
nema annað hvert ár. Ræningjar
óðu uppi nú sem aldrei fyrr -
langoftast var um að ræða s \
fíkla í mikilli þörf fyrir
fikniefni. Á tímabili vom
nokkur rán framin á viku í
höfuðborginni. Lögreglunni tókst
þó að hafa hendur í hári lang-
flestra brotamannanna eftir að
bylgjan hafði gengið yfir.
Gleðilegra var að þáttaskil urðu
í rannsóknum fikniefnamála á ís-
landi. Yfirstjórn lögreglu ákvað,
reyndar þegar á síöasta ári, að
heimila fíkniefnadeild að fara svo
grannt ofan í saumana á tilteknu
og umfangsmiklu fikniefnamáli að
séð er fram á að unnt verði í fyrsta
skipti að ákæra skipuleggjendur í
stóru margra mánaða fíkniefna-
máli, fjármagnendur, innflytj- á
endur, auk dreifmgar- og sölu-
aðila. Auk þess var hald lagt á
eignir fólks fyrir tæplega 100
milljónir króna þar sem ákveðið
var að láta reyna á nýlegt laga-
ákvæði sem heimilar lög-
reglu að leggja hald á ætlaö-
an fíkniefnagróða.
Líflátshótanir komu
einnig mjög við sögu á ár-
inu. Það sem þó er skelfileg-
ast við öll framangreind
stórafbrot, ekki síst morðin
og ránin, eru þau að fíkn í
eiturlyf, áhrif af þeim eða
gróðavon virtust allsráð-
andi þegar þau voru fram-
in.
Við íslendingar lifum
greinilega í heimi fíkni-
efnaafbrota.
Kio kvaöst blásaklaus
Árið varð ekki síður eftirminni-
legt fyrir þær sakir að þjóðin fylgd-
ist reglulega með ungum blökku-
manni, Kio Alexander Briggs. Sá
maður, Breti, var ekki lítið tengd-
ur fíkniefnum - tekinn meö heilar
2.000 töflur af einu hættulegasta
eiturlyfi markaðarins, e-töflum,
sem læknar fuflyrða sumir að hver
og ein slík geti valdið dauða.
Eftir tæplega 9 mánaða gæslu-
varðhald, ótal viðtöl, þar sem sak-
bomingnum tókst að telja hluta
þjóðarinnar trú um að íslenska lög-
reglan, íslendingur búsettur á
Spáni og dómstólar hefðu eyðilagt
sambúð hans við bamsmóður sína
í Hoflandi og gert sér ýmsan annan
óskunda, var maöurinn sýknaður í
Hæstarétti. Hann fékk reyndar
sýknu á bláþræði þar sem 2 dómar-
ar töldu hann sek-
an en 3 vfldu sýkna manninn og
láta hann njóta vafans í málinu.
Maðurinn lýsti því síðan yfir við
fjölmiðla að hann væri að bíða eft-
ir togaraplássi - því sem hann
kvaðst upphaflega hafa ætlað að
gera þegar hann kom „blásaklaus"
með töflurnar 2000 i Leifsstöð
forðum.
Briggs var vart búinn að
sleppa orðinu þegar fréttir
lög-
regla
þar var þá
búin að handtaka
hann.
0g — V
hvers
inn. íslensk lög kveða svo á um að
maður sem kominn er í slíka stöðu
skuli njóta gjafsóknar. íslenska
ríkið greiðir því lögmanns- og
málskostnað fyrir Briggs þegar
bótamálið verður sótt.
Fjör í dómsölum í upphafi
þúsaldar
Briggsmálið verður
efnafíkil, fyrir að hafa banað sak-
lausri áttræðri konu í lok ársins.
Svokallað Þórscafé-mál verður
einnig til lykta leitt fyrir dómstól-
um, mál sem snerist um þátt tveggja
erlendra dansmeyja og a.m.k. eins
íslendings í innflutningi á um 1000 e-
töflum í ágúst síðast-
liðnum. Fjöldi ráns-
mála frá árinu
Tvö morð voru framin, lagt var hald á gríðarlegt magn efna I umfangsmesta fíkniefnamáli íslandssögunnar, rán voru á tímabili
daglegt brauð og Bretinn Briggs fagnaði frelsi hér á landi áður en frændur okkar Danir tóku manninn úr umferð. DV-ÞÖK
Áramót
vegna? Jú, með 705 e-töflur! Hann
var þá þegar búinn að selja um 300
töflur með íslenskri vinkonu.
Nú hafa Danir tekið á máli
Briggs, dæmt hann í árs fangelsi og
vísað honum í 5 ár úr landi eftir af-
plánun. Frávísunin gildir reyndar
einnig um ísland. Það voru þvi
Danir, frænd-
ur okkar, eftir
allt sem af- —
greiddu þenn-
an mann fyrir
íslendinga. —
Eða hvað?
Nei, ekki al- ____________________
veg. Þann 27.
janúar fer
fram réttarhald í Reykjavík þar
sem íslenskur lögmaður Briggs
sækir skaðabótamál fyrir hönd
Bretans að honum fjarverandi.
Bótamál þar sem Bretinn krefst 27
milljóna króna skaðabóta fyrir að
hafa þurft að sitja í gæsluvarðhaldi
í tæpa 9 mánuöi fyrir sýknudóm-
Ottar Sveinsson
efnum frá árinu 1999 sem tekin
verða fyrir í upphafi nýrrar þúsald-
ar. Fyrst að telja þar er fíkniefna-
málið stóra þar sem a.m.k. vel á ann-
an tug sakbominga verður ákærður
fyrir tengsl sín við 24 kg af hassi, 6
kg af amfetamini, 1 kg af kókaíni og
6000 e-töflur - stóra og stærsta málið
þar sem fíkniefnalög-
reglan hafði verið að
„anda í hálsmálið" á
meintum sakamönn-
um í marga mánuði.
Þar verða réttarhöld-
in gríðarlega um-
fangsmikil.
Árið hefst einnig á
því að réttað verður í
morðmáli ákæravaldsins gegn Þór-
halli ölveri Gunnlaugssyni sem
ákærður var fyrir að bana Agnari
W. Agnarssyni á Leifsgötu í sumar.
Og annað manndrápsmál, Espigerð-
ismálið, bíður einnig þar sem ríkis-
saksóknari mun væntanlega ákæra
Elís Ævarsson, alþekktan fikni-
mál íslendings sem tekinn var með
16 kíló af kókaíni í Hollandi á seinni
hluta líðandi árs. Það mál er stórt á
hollenska vísu. Þetta og allt framan-
greint sýnir óyggjandi hve umsvifa-
miklir íslendingar era orðnir þar
sem fikniefni eru annars vegar.
Það jákvæða er hins vegar stefna
yfirstjórnar lögreglu í landinu hvað
varðar fíkniefnamál þar sem raun-
verulegur árangur er farinn að nást.
Þar virðast stjómvöld, a.m.k. dóms-
málaráðuneyti, sýna stuðning, þó
vissulega megi gera miklu mun bet-
ur í þessum málaflokki. Þar eyði-
leggja eiturlyf og hótanir þeim
tengdum hamingju hundruð fjöl-
skyldna í landinu, þar deyða efnin
sjálf fjölmarga á endanum, verða til
þess að tugir ef ekki hundrað manna
og kvenna era limlest með ásetn-
ingsofbeldi auk þess sem tveir
þurftu að gjalda fyrir með lífi mann-
drápsmanna á síðast ári.
Þetta er of mikið.
Höröur Jóhannesson, yfirlögregluþjónn í Reykjavík:
Metuppskera en okkur
vantar fleiri lögreglumenn
Árið var viðburðaríkt
og oft annasamt hjá
lögreglunni í Reykja-
vík. Mjög alvarleg
mál komu upp og
meira var haldlagt af
fíkniefnum en
nokkru sinni áður.
Talsvert álag var á
Höröur Jóhannesson,
yfirlögregluþjónn
f Reykjavík.
löggæslumönnum og fór það vaxandi þegar
leið á áriö. Samt tókst að leysa verkefnið
þrátt fyrir að liðið væri ekki fullmannað síð-
ari hluta ársins. Stefnan hefur verið tekin og
markmiðið er að halda áfram og gera enn
betur á öllum sviðum löggæslunnar.
Styrkur lögreglunnar á hverjum tíma felst
aö miklu leyti í reynslu og þekkingu lög-
reglumanna. Það er iflt að una við það að
horfa upp á reynda og þjálfaða lögreglumenn
hverfa til starfa á öðrum vettvangi eingöngu
vegna þess að þar bjóðast betri kjör. Lögregl-
an finnur fyrir stuöningi almennings og veit
jafnframt af kröfunni um aukna þjónustu.
Fólkið vfll meiri löggæslu og stjómvöld vilja
aðgerðir í fíkniefnamálum. Lögreglan þarf
menntaða og vel þjálfaða lögreglumenn -
fleiri og betur launaða en þeir eru í dag.
Ástandið í samfélaginu er alls ekki einka-
mál lögreglunnar. Hún hefur vissulega
skyldum að gegna og er meðvituð um þær.
En betur má ef duga skal. Rætur sumra
vandamála liggja þar sem lögregla hefur ekki
lögsögu. Tölur um fjölda afbrota virðast fara
smám saman hækkandi með árunum. Það
gerist á sama tíma og rætt er um aukna lög-
gæslu, forvamir og úrbætur í fangelsismál-
um.“