Dagblaðið Vísir - DV - 31.12.1999, Side 10

10
FÖSTUDAGUR 31. DESEMBER 1999 DV
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aöstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT111,105
RVÍK, SIMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: httpY/www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Fgálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverö 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Gott ár að baki
Áriö 1999, sem nú er senn á enda, hefur í flestu verið
okkur íslendingum gott ár og sá uppgangur sem ein-
kennt hefur íslenskt efnahagslíf undanfarin ár getur
haldiö áfram. Sé rétt á málum haldið er framtíöin björt
og sóknarfærin eru til staðar á flestum sviðum, allt frá
hátækni til lista, frá ferðaþjónustu til íþrótta.
Þegar saga líðandi árs verður skrifuð munu sagn-
fræðingar án efa beina athyglinni að alþingiskosning-
um á liðnu vori. Árið 1999 er árið sem langþráð samein-
ing vinstri manna mistókst og Alþýðubandalagið var
endurreist á nýjum grunni undir forystu snjáUs stjórn-
málamanns - flórflokkakerfið hélt því velli.
Árið 1999 er árið sem Steingrímur J. Sigfússon kom
fram á sviðið sem sannfærandi stjómmálaleiðtogi eftir
langa eyðimerkurgöngu. En árið sem nú rennur inn í
fortíðina er fyrst og fremst ár Davíðs Oddssonar, forsæt-
isráðherra og formanns SjálfstæðisfLokksins, sem leiddi
flokk sinn til sigurs í kosningum og hefur tekið sér
stöðu meðal áhrifamestu stjórnmálamanna aldarinnar,
við hlið Jónasar frá Hriflu, Ólafs Thors og Bjarna Bene-
diktssonar.
Til lengri tíma litið skiptir miklu að ríkisstjórnin
hafði pólitískt úthald og kjark til að halda áfram einka-
væðingu fjármálakerfisins á þessu ári, þó skrefin hafi
verið minni og tekin seinna en margir vonuðust til.
Aukið frjálsræði og minni opinber afskipti af fjármála-
markaðinum hafa verið sprengikraftur sem myndað
hefur farveg fyrir nauðsynlegar breytingar og hagræð-
ingu í íslensku atvinnulífi. Með sama hætti skiptir
miklu að mörkuð hefur verið stefnan í einkavæðingu
Landssímans hf. sem til skamms tíma fékk að fitna í
skjóli einokunar. Á síðustu misserum hafa orðið gríðar-
legar breytingar á fiarskiptamálum þar sem samkeppni
hefur náð að festa rætur og það getur ráðið miklu þeg-
ar til lengri tíma er litið. Undanhald ríkisins af fjar-
skiptamarkaðinum getur skapað ný og áður óþekkt
tækifæri á flestum sviðum atvinnulífsins.
Árið 1999 var ár margra tækifæra - tækifæra sem
flest voru nýtt skynsamlega og að því munu íslending-
ar búa í náinni framtíð. Stærsta glataða tækifærið er
uppskurður og endurskipulagning heilbrigðiskerfisins,
sem aldrei varð. Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Fram-
sóknarflokks hafði því miður ekki pólitískt þrek til að
takast á við vanda heilbrigðiskerfisins og greip því til
gamalla og úreltra úrlausna vinstri manna - peningum
var hent á vandann. Þannig hefur vandanum verið ýtt
yfir á komandi kynslóðir, sem er ekki óþekkt hér á
landi. Ólíklegt er að gripið verði til nauðsynlegra breyt-
inga á skipulagi heilbrigðismála á komandi ári þegar
tekist verður á um kaup og kjör á vinnumarkaði.
Undanfarin ár hafa verið hagstæð fyrir íslenskt þjóð-
arbú og þrátt fyrir að blikur séu á lofti eiga íslendingar
alla möguleika á að sækja fram. Ef sú skynsemi sem í
flestu hefur einkennt vinnumarkaðinn og samskipti at-
vinnurekenda og verkalýðshreyfingar nær að ráða á
nýju ári eru allar forsendur til þess að vöxtur efnahags-
lifsins haldi áfram á nýju ári. Við erum þrátt fyrir all
okkar eigin gæfu smiðir.
DV óskar lesendum sínum og landsmönnum öllum
gleðilegs árs og þakkar samfylgdina á liðnum árum.
Óli Björn Kárason
Hættulegir friðarsamningar
Einangrun Palestínu-
manna
Með samningum við Sýrlend-
inga telja ísraelsmenn sig geta
einangrað Palestínumenn svo
gersamlega að þeir eigi nánast
alls kostar við þá í þeim samn-
ingum sem eru framundan um
umfang og sjálfstæði nýs ríkis í
Palestínu. Það hefur alltaf verið
stefna ísraelsmanna að semja
við nágranna sína einn af öðr-
um áður en þeir semja við
Palestínumenn. Helsta hindrun-
Stefna Baraks og stjórnar hans er aö gera Palestínumáliö líkara einangruöu
innanlandsmáli en hluta af stórpólitísku alþjóðamáli.
Talsverðar líkur verða að teljast á
því að friðarsamningar náist á
næstu mánuðum á milli Sýrlend-
inga og ísraelsmanna. Ef þetta tekst
mun einnig verða samið um frið á
landamærum Israels og Líbanon.
Núverandi ríkisstjóm í ísrael hefur
sætt sig viö að friðarsamningar
munu ekki nást nema að ísraels-
menn skili öllum Gólanhæðum til
Sýrlendinga og hætti hemámi sínu
á syðsta hluta Líbanon. Samninga-
viðræður á milli Sýrlands og ísraels
snúast því ekki lengur í reynd um
hvort Gólanhæðunum skuli skilaö,
heldur um atriði eins og stærð vopn-
lausra svæða og aðstöðu ísraels-
manna tO eftirlits með slíkum svæð-
um á Gólanhæðum og í Líbanon.
Þjóðaratkvæði
Það er algert
grundvallaratriði
fyrir Barak, forsætisráðherra ísraels, að ná samning-
um af þessu tagi, ekki síst til að einangra Palestínu-
menn, og því er hann tilbúinn að færa miklar póli-
tískar fómir fyrir þá. Mikil andstaða er innan ísraels
við að skila Gólanhæðum, bæði vegna öryggissjónar-
miða og vegna þess að nær tuttugu þúsund ísraels-
menn hafa sest að á hæðunum. Barak hefur lofað að
bera samninga undir þjóöaratkvæði. Naumur sigur í
slikri atkvæðagreiðslu gæfi honum þó ekki mikinn
styrk til samninga. Sjötti hver kjósandi í ísrael er
Arabi og liklega mun Barak telja sér nauðsynlegt að
fá meirihluta atkvæða gyöinga í þjóðaratkvæði um
samningana. Þar er að finna eina ástæðu þess að
hann leitar nú allra leiða til þess að halda flokki heit-
trúarmanna, Shas, í ríkisstjóm sinni þótt þeir séu
honum þar til verulegra vandræða. Um leið mun
Barak reyna að friðmælast við andstæðinga samn-
inga í ísrael með stuðningi við landnema sem hafa
sölsað undir sig land á hemámssvæðunum á Vestur-
bakkanum. Samningar við Sýrland verða því á kostn-
að Palestínumanna.
Hagsmunir Assads
Ástæðan fyrir því að Sýrlendingar virðast nú til-
búnir til tvíhliða samninga við ísraelsmenn er senni-
lega sú að Assad Sýrlandsforseti, sem tæpast á langa
lífdaga fyrir höndum, vill ganga
frá málinu áður en hann hverf-
ur til feðra sinna og skilur son
sinn eftir á forsetastóli. Þótt
Assad hafl haft alræðisvald í
Sýrlandi um langt árabil stend-
ur einræðisstjómin, sem er að
mestu í höndum klíku úr litlum
minnihlutahóp í landinu, ekki
traustari fótum en svo að sonur
forsetans mun ekki hafa viðlíka
svigrúm á valdastóli og Assad
hefur sjálfum tekist að tryggja
sér.
in í vegi fyrir því að þessi stefna
gangi upp er ekki endilega andstaða
ríkisstjóma nágrannaríkja ísraels-
manna, heldur skýlaus stuðningur
almennings í öllum löndum Araba
við málstað Palestínumanna. Þótt
Sýrland lúti einræðisstjórn geta þar-
lend stjómvöld ekki algerlega snið-
gengið tilfinningar almennings í
málinu. Það er ekki síst staða Jer-
úsalemborgar sem leiðtogar Sýr-
lands og annarra Arabaríkja í kring-
um ísrael eiga erfitt með að líta
framhjá.
Molar af brauðum
Stefna Baraks og stjómar hans er að
gera Palestinumálið líkara einangr-
uðu innanlandsmáli en hluta af
Jón Ormur Halldórsson ftórpóutisku aiþjóðamáii. Tiiboð
__________________________ Israelsmanna til Palestínumanna
munu fela í sér afhendingu 60% af
hemámssvæðunum á Vesturbakkanum i skiptum
Erlend tíðindi
fyrir að Palestínumenn afsali sér frekari landakröf-
um og þar á meðal kröfum um yfirráð yfir hinum ar-
abíska hluta Jerúsalem. Sjálfstæði Palestínumanna
yrði heldur ekki algert og um land þeirri myndu
liggja vegir undir stjórn ísraelsmanna til landnema-
byggöa á Vesturbakkarium. Meö því fengju Palestínu-
menn í reynd takmörkuð yfirráð yfir lítið meira en
10% af Palestinu, sem þeir byggðu nánast einir í upp-
hafi aldarinnar. Sameinuðu þjóðimar úthlutuðu
Palestínumönnum helmingi Palestínu með samþykkt
sem var grunnurinn að stofnun Israelsrikis. Ekkert
ríki í heiminu viðurkennir heldur opinberlega rétt
ísraelsmanna til aö innlima hluta hemámssvæðanna.
ísraelsmenn krefjast þess einnig að árangur þeirra af
þjóðemishreinsunum í byggðum Araba í Palestínu
verði staðfestur. Þeir vilja ekki undir nokkrum
kringumstæðum semja um að milljónir pcdestínskra
flóttamanna fái notið réttar síns til að snúa heim,
sem mörgum finnst heldur nöturleg afstaöa hjá ríki
byggðu flóttamönnum frá Evrópu. Hættan viö að
þvinga Palestínumenn til algerlega óásættanlegra
samninga er hins vegar mikil og lélegir samningar
gætu kostað ófrið innan Palestínu. ísraelsmenn
stefna að því að gera slíkan ófrið að palestínsku
vandamáli.
skoðanir annarra
Þíða við jaðrana
„Nú þegar sovéskir velgjörðarmenn (Fidels)
Castros (Kúbuforseta) eru löngu farnir og ríkisrekið
efnahagslifið er komið að fótum fram, er fátt sem
hann getur beitt fyrir sig til að kalla á stuðning al-
mennings annað en þýðingu sína sem varðhundur
fóðurlandsins gegn efnahagsþrýstingi af hálfu
Bandaríkjanna. Stjórn Clintons hefur á síðasta ári
beitt sér fyrir örlítilli þíðu við jaörana, til dæmis
með þvi að heimilá samskipti á menningarsviðinu
og fjölgun ferðamanna. En þegar stærri mál eins og
viðskipti og diplómatísk samskipti eru annars vegar
gildir gagnslaus stefna frá timum kalda stríðsins.“
Úr forystugrein New York Times 24. desember.
Gott ár hjá ESB
„Árið 1999 var að mörgu leyti gott fyrir evrópska
samvinnu. Afsögn framkvæmdastjórnar ESB um
vorið varð til þess að nauðsynlegar umbætur voru
settar á dagskrána. Fullur skriður komst á opnunina
til austurs. Nýju samstarfi í vamarmálum var
hrundið af stokkunum þannig að Evrópuríkin geta
sjálf glímt við neyðarástand á áhrifasvæði sínu. Það
er að miklu leyti lærdómurinn frá Kosovo sem hef-
ur skapað nýjan drifkraft."
Úr forystugrein Aktuelt 30. desember.
Króatía eftir Tudjman
„Undir stjórn Tudjmans má segja að Króatía hafi
staðiö mitt á milli einræðis og lýðræðis. Tudjman
heitinn beitti fyrir sig öfgasinnaðri þjóðemisstefnu,
ofbeldi og kynþáttafordómum. Enn i dag er helming-
ur þeirra Serba sem áður byggðu Króatíu í flótta-
mannabúðum. Hörmungamar sem Tudjman leiddi
yfir þjóð sína vöktu minni athygli en til stóð vegna
þess að kollegi hans Milosevic Júgóslavíuforseti,
hegðaði sér hálfu verr.“
Úr forystugrein Washingt. Post 28. desember.

I
1
I