Dagblaðið Vísir - DV - 31.12.1999, Síða 51

FÖSTUDAGUR 31. DESEMBER 1999
spádómar
55
t
Edison fann upp Ijósaperuna en taldi að útvarpiö ætti enga framtíö fyrir sér.
Dyson telur aö gera veröi ráð fyr-
ir tregðu viðskiptalífsins sem
hindri breytingar vegna þess að fyr-
irtæki telji fé illa varið í rannsókn-
ir og þróun. Hann telur engu að síð-
ur að innan skamms muni nokkurs
konar vélmenni leysa mörg verk-
efni inni á heimilum fólks og sjálf-
virkni og raddstýrð tækni verði
miklum mun útbreiddari en nú er.
Hann bætir við að loftferðir séu
vannýttur ferðamáti og sér fyrir sér
að innan skamms muni hver fjöl-
skylda eiga sitt eigið loftfar eða
fljúgandi disk til einkanota.
Þetta minnir á spádóm Arhurs C.
Clarke rithöfundar sem sá fyrir sér
fljúgandi hús í kringum 1966.
Clarke taldi að með þessu gæti fólk
flutt sig milli heimsálfa og land-
svæða eftir árstimum.
„Ég hef aldrei spáð þessu,“ segir
Arthur í dag. „Ég spái ekki heldur
dreg ályktanir af tæknilegri getu
samfélaga. Það eina sem hægt er að
spá með nokkurri vissu er að sólin
kemur upp á morgnana. Einn dag-
inn mun sá spádómur ekki rætast
frekar en aðrir.“
Clarke sá fyrir sér alþjóðlegt sam-
skiptakerfi, byggt á gervihnöttum,
um 1940 og hefur síöan verið talinn
í hópi spámanna, sérstaklega eftir
að hann var fenginn til þess að
skrifa handritið að frægri kvik-
mynd Kubricks, 2001 Space Oddyss-
ey.
Reyndu að móðga vál-
mennið
Ian Pearson er breskur spámaður
sem hefur getið sér gott orð sem
slíkur. Hann setur fram þann kunn-
uglega spádóm að vélar og tæki
spari manninum stöðugt meiri
vinnu en hann sé þó ávailt sá sem
ræður. Hann varar við því að aukin
tæknivæðing auki streitu en um
2020 muni mörg fyrirtæki hafa vél-
menni og venjulegt fólk í starfs-
mannahópi sinum og viðskiptavinir
geti ekki þekkt það í sundur. Það
verði aðeins með þvi að vera dóna-
legur sem verði unnt að greina vél-
mennin frá hinum lifandi því vél-
mennin reiðast ekki.
Pearson telur að þegar unnt verð-
ur að varöveita huga mannsins í
tölvutæki formi muni margir kjósa
að hverfa úr þessu jarðlífl í þeirri
vissu að hugur þeirra verði varð-
veittur á tölvuneti þar sem hann
geti haft samskipti við aöra.
Lee Silvers, liffræðingur við
Princeton-háskólann í Bandaríkjun-
um, sér fyrir sér að í framtíðinni
verði til nokkurs konar ofurfólk
sem standi venjulegu fólki framar á
flestum sviðum og sé það afrakstur
genastýringar og líftækni.
Hin hættulega gervi-
greind
Margir vísindamenn spá þvi að í
upphafi nýrrar aldar muni tölvur
fara fram úr manninum í greind og
mannkyninu muni stafa nokkur
hætta af því. Mannkynið muni þó
reyna að halda í við tölvugreindina
með því að tengja tölvukubba við
heila í fólki sem verður nokkurs
konar varasjóður af viti og minni.
Nick Bostran, heimspekingur við
London School of Economics, geng-
ur skrefl lengra og segir:
„Ef gervigreind fer aö taka mann-
legri greind langt fram er maðurinn
í hættu því örlög hans verða þá í
höndum véla sem munu fyrr eða
síðar útrýma mannkyninu."
Hér hefur ekkert verið minnst á
þá spádóma sem menn ættu ef til
vill að hlusta grannt á en það eru
þeir sem spá heimsendi í námunda
við aldamótin. Frægastur allra á því
Bill Gates tölvumaöur taldi aö 640 k
væru nægt tölvuminni fyrir hvern
sem væri.
Svona sáu menn fyrir sér framtíöina um 1950. Vélar vinna öll störf og síminn er meö mynd. Senni-
lega myndi engin kona þora aö setjast f arma þessara snyrtivélmenna.
sendum á ýmsum tímum og yflrleitt
mislíkað herfilega þegar þeir spá-
dómar hafa ekki ræst.
Heimurinn mun farast
Heimsendaspádómar hafa átt tals-
verðu fylgi að fagna undanfarin ár
og líkt og við síðustu aldamót eru
það blaðamenn sem fara þar fremst-
ir í flokki. Graham Hancock er
breskur blaðamaður sem hefur skrif-
að margar bækur um fornar menn-
ingarleifar og þá spádóma sem hann
telur fólgna í þeim og þann vitnis-
burð um horfm menningarskeið sem
enn má finna í rústum víða um
heim. I óhemjulega nákvæmu tíma-
tali Mayanna í Suður-Ameríku má
fmna tvær dagsetningar sem hafa
sérstaklega mikla þýðingu. Fyrri
dagsetningin er 5. maí árið 2000. Þá
vill svo til að allar plánetumar, sól-
in, jörð og tungl verða I beinni línu
hvert miðað við annað. Þeir eru til
ára fresti og þá farist mestallt líf á
jörðinni. Hann telur að arfsögnin um
Nóaflóð sem liflr með mannkyninu í
mörgum myndum sé í raun sagan af
síðustu pólveltu í munnlegri geymd.
Ekki baka fyrir jolin
Hin dagsetningin sem vitnað er til
í hinu forna tímatali Mayanna er 23.
desember árið 2012 og má augljóst
vera að fyrst þetta em heimsendaspá-
dómar hlýtur aðeins annar þeirra að
vera réttur. Um þetta er erfitt að vita
en sé fyrri dagsetningin rétt er engin
ástæða til að panta sólarlandaferð i
sumar en sé seinni dagsetningin rétt
og heimurinn endi á Þoriáksmessu
árið 2012 er rétt að muna að draga að
kaupa jólagjafir það árið og sleppa
því að þrífa og baka.
Eins og sagt var í upphafi greinar
þá er erfitt að spá, sérstaklega um
framtíðina. Vísindamenn sem rann-
sakað hafa sérstaklega nákvæmni
hjá sér.“
Wilbur
Wright 1901:
„Maðurinn
mun ekki
fljúga næstu 50
árin.“
Albert Ein-
stein eðlis-
fræðingur
1932:
„Það bendir
ekkert til þess
að hægt sé að
nýta kjarn-
orku.“
John Lang-
don-Davies
mannfræð-
ingur 1936:
„Árið 1960
munu menn
aðeins vinna
þrjár stundir á
dag að meðal-
tali.“
Leo
Cheme,
starfsmaður
Research
Institute of
America
1955:
„Eftir tíu ár
verða sportbíl-
ar 10 metra
langir og með
gasknúinni
túrbínu."
Ken Olsen,
forstjóri
Digita-tölvu-
fyrirtækisins
1977:
„Það er al-
ger óþarfi fyrir
fólk að hafa
tölvu heima
Þeir spáöu rétt um
Peir spaöu
framtíoina:
Konstantín Tsolkovskí, rúss-
neskur vísindamaður, spáði árið
1895 geimstöðvum, eldsneyti úr
vetni og súrefni og fleira.
John Elfreth Watkins blaða-
maður spáði árið 1900 loftkælingu, ■
frosnum máltíðum, litmyndum,
lyfjaplástrum og nýtingu sólarorku.
H.G. Wells rithöfundur spáði
milli 1901og 1912 notkun skriödreka,
sprengjuflugvéla, langdrægum eld-
flaugum og kjamorkusprengjum.
George Orwell gaf út skáldsögu
árið 1949 sem heitir 1984 og þar spá-
ir hann miðstýröu eftirliti gegnum
sjónvarp og pólitískri tvöfeldni sem
hann kallaði „doublethink".
-PÁÁ - byggt m.a.
á Sunday Times
sviði er Nostradamus en hans spá-
dómar hafa fram til þess verið svo
dularfullir og óljósir að erfitt hefur
reynst að ráða í þá fyrr en eftir að
þeir atburðir hafa skeð sem þar er
spáð. Slíkir spádómar eru auðvitað
einskis virði. Nostradamus hafði ill-
an bifur á ártalinu 2000 og taldi
reyndar að heimurinn byrjaði tor-
tímingarskeið sitt á árinu 1999. Sér-
trúarsöfnuðir hafa oft spáð heim-
sem telja að þetta orsaki truflun í
þyngdaraflsjafnvægi jarðarinnar og
muni leiða til þess að ísflekarnir á
pólunum skríði af stað og ef til viU
muni jörðin sjálf velta á öxli sínum
með ólýsanlegum náttúruhamförum
sem muni útrýma flestum lifandi
verum jarðarinnar.
I bók sinni, Fingerprtnts of the
Gods, segir Hancock að slíkar ham-
farir verði á um það bil 25 þúsund
spádóma af þessu tagi hafa komist að
þeirri niðurstöðu að spámenn hafi
rangt fyrir sér í 80% tilvika sem í
mörgum öðrum atvinnugreinum
þætti hörmulegur árangur. Gallinn
við spádóma er sá að þeir rætast ekki
en kosturinn við merkilegar uppgötv- p
anir er að þær koma á óvart og engin
leið er að sjá þær fyrir.
Þeir spáöu
tómri
þvælu: