Dagblaðið Vísir - DV - 29.01.2000, Blaðsíða 16

i6 jieygarðshornið
* "k k:
LAUGARDAGUR 29. JANÚAR 2000
Erum
í pólitískum þankagangi margra
landsmanna gætir sérkennilegrar
þversagnar sem mætti ef til reyna
að lýsa með þeim orðum að þeir
séu kratar - en á móti krötum.
Menn segja gjarnan sem svo: ja
erum við ekki öll kratar - en neita
þá jafnframt að stíga hið rökrétta
næsta skref í pólitískri virkni sem
væri að styðja krataflokkinn til
þeirra áhrifa og valda sem orðið
gætu til þess að auka jöfnuð í land-
inu og ábyrgðarfullt velferðar-
kerfi. Hvers vegna?
Á þvi eru tvær hugsanlegar
skýringar: annaðhvort erum við
ekki öll þeir kratar sem við segj-
umst vera eða enn hefur ekki
bólað á þeim krataflokki sem fær
væri um að vera kjölfesta í ís-
lensku þjóðlífi sem endurspegli
lífsviðhorf meirihluta landsmanna
- eins og hægt væri að segja um
krataflokkana á norðurlöndum.
***
Sennilega gilda báðar skýring-
amar. íslenski draumurinn snýst
um taumlausa velgengni án þess
að leggja ýkja mikið á sig, eins og
frammistaða handboltalandsliðs-
ins er síðasti vitnisburðurinn um;
þetta er draumurinn um glópalán-
ið. Sá draumur er í grundvallarat-
riðum andstæður kratiskri hugs-
un: þó að við aðhyllumst jöfnuð og
og lítum á fátækt sem svívirðu og
séum enn blessunarlega laus við
að líta upp til þeirra sem halda að
þeir séu silkihúfur, þá er kratískt
samfélag í eðli sínu bundnara en
hentar þessum draumi um taum-
við ekki öll kratar?
lausa velgengni sem detti af himn-
um ofan, setur einstaklingnum
meiri skorður, leikreglur eru
strangari í kratísku samfélagi en
svo að henti athafnaþrá íslendings-
ins, sem vill ekki undirbúa sig af
kostgæfni og fara eftir nákvæm-
lega fetaðri braut að settu marki
heldur „spila eftir eyranu", „með
hjartanu", „af fmgrum fram“.
Kratisminn er í eðli sínu ekki
nógu umhleypingasöm stjórnmála-
stefna til að höfða til þeirra fjöl-
mörgu íslendinga sem eru spek-
úlantar að upplagi - dreymir um
skjótfenginn gróða við að spá í
hlutina, hitta á rétta mómentið: í
kratískum rikjum verða til dæmis
aldrei „æði“ eins og svo algeng eru
hér á landi, hvort heldur það er
eitthvert fáránlegt nammi handa
bömunum, höfuðbúnaður handa
unglingunum eða verðbréf og
nektarbúllur handa þeim full-
orðnu.
Og svo er hitt. Samfylkingin var
fyrir síðustu kosningar ótrúverð-
ugur valkostur fyrir nánast alla
aðra en þá beinlínis voru að kjósa
drauminn um stóra jafnaðar-
mannaflokkinn - það var það eina
sem í boði var. Um hvað kýs fólk?
Ég er náttúrlega enginn Ólafur Þ.
Harðarson en ég ímynda mér samt
að það sé velflest að kjósa um
hagsmuni sína, um það hvort það
geti ekki alveg örugglega haldið
áfram næstu fjögur árin að borga
af bílnum sínum, húsinu og því
öllu - að áætlanir þess um líf sitt
og sinna standist. Þetta er eina
skýringin á því aö Sjálfstæðis-
flokkurinn nýtur yfirburðafylgis á
meðan fram kemur í hverri könn-
uninni á fætur annarri að mikill
meirihluti landsmanna er ósam-
mála ráðherrum flokksins í stór-
um grundvallarmálum - umhverf-
ismálum og kvótamálum og vel-
ferðarmálum. Fólk sem hefur
skömm á framkomu stjórnvalda í
garð öryrkja vegna óskammfeil-
innar tekjutengingar bóta kann að
kjósa engu að síður Sjálfstæðis-
flokkinn sem ber ábyrgð á þessari
stefnu. Hvers vegna? Vegna þess
að það vill geta haldið áfram að
borga af bílnum sínum. Það vill
ekki fara á vonarvöl. Og það
treystir ekki öðrum flokkum í
efnahagsmálum. Stærstu mistök
Samfylkingarinnar fyrir síðustu
kosningar voru að leggja ekki of-
uráherslu á um-
ræður um efna-
hagsmál og
hamra á því við
kjósendur að
þeim væri
treystandi til að
varðveita stöðug-
leika og fara vel
með góðærið.
skilinn einhvern veginn einn eftir
þegar hann varaði við því sem nú
er allt komið á daginn, og afgreidd-
ur með hótfyndni Guðmundar
Ólafssonar hagfræðings sem ráð-
herramir eru ekki jafn duglegir að
vitna í núna og þeir voru þá, enda
búinn að reikna út að álverið í
Reyðarfirði borgi sig ekki. Hót-
fyndni Guðmundar um að í Sam-
Guðmundur Andri Thorsson
fylkingunni væri samankomið allt
vitlausasta fólk landsins í hag-
fræði var hins vegar ekki annað
en tiltekinn talsmáti úr Alþýðu-
bandalaginu og hefði ekki þurft að
taka alvarlega en var einhvern
veginn ekki
svarað fullum
hálsi. Það var
engu líkara en
að þau í Sam-
fylkingunni
tryðu þessu
sjálf.
Nema Össur.
Von Samfylk-
ingarinnar um
sjálfstraust hlýtur að felast í því að
hætta að láta hann dingla einan
með sinn málflutning og fylkja sér
að baki honum. Því að þótt við
séum ef til vill ekki öll þeir kratar
sem af er látið, þá ættu kratar þó
að minnsta kosti að eiga fleiri
skoðanasystkini í landinu en
Ragnar skjálfti og Bima Þórðar-
dóttir.
„Kratisminn er í eöli sínu
ekki nógu umhleypingasöm
stjórnmálastefna til aó
höfóa til þeirra fjölmörgu
íslendinga sem eru spek-
úlantar aö upplagi. “
W
gur í lífi
W W
- Björn Grátar Sveinsson verkalýðsleiðtogi lýsir degi í lífi sínu
Mánudagur. Ég vaknaði í fyrra
lagi, svona hálfum tíma fyrr en ég
er vanur, eða kl. 5, því ég vissi að
það var langur og erilsamur dagur
fram undan. Það var notalegt að
bregða sér í sturtuna, að visu mjög
stutt bað.
Ég fékk mér smávegis morgun-
kom um leið og ég fór yfir ýmis
gögn sem þurfti að nota á þeim
fundum sem voru á dagskrá. Ég
leit á textavarpið, athugaði fréttir,
veður og ýmislegt annað.
Kominn á hjólið
Rétt fyrir klukkan sex var ég
kominn niður í World Class í tíma
hjá og með góðu fólki til að hemja
betur mínar ávölu linur. Þetta var
gjöf frá eiginkonunni. Það er nú
það. Ég er að puða til 7.30.
Þetta er skemmtilegt og árang-
ursríkt prógramm sem Gaui litli
og hans fólk hefur byggt upp
ásamt sínu fólki fyrir sig og okkur
hin sem erum of íturvaxin.
Eftir puð og mikil átök á hjólinu
fór ég heim og bauð konunni góð-
an dag. Fór svo í vinnuna rétt fyr-
ir klukkan átta.
Fletta blöðunum
Ég byrja alla morgna i vinnunni
á því að lesa blöðin (fletta). Á þess-
um morgni var aðeins einu blaði
að fletta. Ég skrapp síðan heim og
keyrði konuna í vinnuna.
Kl. 9 byrjaði samninganefndar-
fundur Verkamannasambands ís-
lands og Landssambands iðn-
verkafólks. Þetta eru sextán
manns alls sem koma víða að af
landinu, frá hinum ýmsu félögum.
Fólkið hefur unnið saman i allt
haust við undirbúning samninga,
fyrst í viðræðum við atvinnurek-
endur um ákveðinn feril fyrir jól
sem þeir höfnuðu (slæmt fyrir ís-
lenskt þjóðfélag).
Skemmtilegur fundur
Og síðan kom að þeirri kröfugerð
og hugmyndum sem nú á að klára á
þessum fundi að kynna og bera und-
ir formannafund kl. 13. Þessi hópur
er orðinn vanur að vinna saman,
ræðir málin, finnur lausnir og virð-
ir skoðanir hver annars. Þessir
fundir hafa verið skemmtilegir til
þessa og það varð engin breyting þar
á. Fundinum lauk fyrir hádegi með
einróma niðurstöðu.
Við fórum nokkur og fengum okk-
ur snarl saman, undirritaður að
sjálfsögðu núðlur eða eitthvað svo-
leiðis vegna átaksins sem áður er
nefnt. Þá setti ég í gang undirbúning
að fréttamannafundi sem samninga-
nefnd hafði ákveðið að yrði á morg-
un, eftir fund með atvinnurekendum
þar sem kröfur yrðu kynntar.
Kl. 13 hófst fundur formanna þess-
ara tveggja sambanda sem skipa
samninganefndina en það eru um 40
félög með yfir 18.000 félaga sem eru
saman í þessari samningalotu.
Hugmyndir um mennt-
un og fræðslu
Farið var ítarlega yfir þær til-
lögur sem samninganefndin hafði
samþykkt að leggja fyrir fundinn.
Formenn voru mjög ákveðnir að
sýna í kröfugerð það sem hafði
verið að gerast á launamarkaðn-
um á samningstímanum og reynd-
ar á lengri tíma hvað ýmsum rétt-
indamálum viðvíkur.
Mjög var tekið undir hina nýju
hugsun um uppbyggingu taxta yfir
í launaflokka þar sem metnaður
og framsýni er lögð til grundvall-
ar, hugmyndir sem byggjast á
menntun og fræðslu: vinna sem á
að skila miklum árangri. Vonandi
að sá metnaður nái lengra og til
annarra.
Fundur formanna samþykkti
allar hugmyndir sem fram voru
lagðar af samninganefnd einróma
með öllum atkvæðum. Einnig var
samþykkt að 10. mars væri í síð-
asta lagi sá tími sem samningsað-
ilar hefðu til að flnna friðsamlegar
lausnir.
Reyndi að lesa undir
svefninn
Fundinum lauk um kl. 16.
Þá tók við að huga að undirbún-
ingi fyrir morgundaginn, fram-
lagningu og kynningu krafna fyrir
atvinnurekendum kl. 10 og síðan
fréttamannafund kl. 11.30 og svo
viðtöl við alla fjölmiðla.
Þessi undirbúningur stóð með
hléum fram eftir kvöldi. Við hjón-
in settumst að snæðingi um 18.30.
Allmikið var um símtöl við fjöl-
miðla og aðra fram undir 22. Ég
var kominn í rúmið um kl. 23 og
las eitthvað en verð að játa að hug-
urinn var annars staðar eins og
svo oft áður.
Ég er einn af þeim sem geta ekki
skilið vinnuna eftir utan heimilis,
það er eðli þessa hlutverks sem ég
hef tekið að mér fyrir íslenskt
verkafólk. Á morgun kemur nýr
dagur, spennandi og erilsamur,
jafnvel enn frekar en dagurinn í
dag.