Dagblaðið Vísir - DV - 18.11.2000, Blaðsíða 31

31
LAUGARDAGUR 18. NÓVEMBER 2000______
X>v_______________________________________________________________________________________ Helgarblað
Persónun j ósnir
Enn er íslensk erföagreining í
forsíðufréttum og nú síðast í
vikunni vegna nýrra uppgötv-
ana varðandi beinþynningu og
æðaþrenginga í útlimum.
„Vísindin efla alla dáð,“ sagði
maðurinn forðum og var alvara,
enda væri þetta allt gott og
blessað ef vísindin væru ekki si-
fellt að hnýsast í einkahagi þess
fólks sem hefur einhverju að
leyna.
Og þar stendur hnífurinn í
kúnni. Sumir vilja leggja mann-
erfðafræðilegum rannsóknum
lið með því að veita aðgang að
læknaskýrslum um sjálfa sig, en
aðrir telja slikt aðför að prívat-
lífinu; „Persónunjósnir". Þeir
segja sem svo: Hver vill að það
komist upp að afi manns hafi
verið flogaveikur, drykkfelldur,
léttgeggjaður eða jafnvel örf-
hentur.
Þessu fólki stendur til boða að
viðkvæmar staðreyndir um
heilsufar afa og ömmu og þess
nánasta verði dulkóðaðar svo að
enginn hafi aðgang að þeim
nema í hávísindalegum tilgangi.
í þrjú ár hafa mætustu menn
atast í fjölmiðlum, á torgum og
þjóðarsamkundum og rifist og
skammast - einsog svo oft - um
eitthvað sem enginn botnar upp
né niður í; „persónunjósnir“.
Það er ekkert langt síðan ég
heyrði orðið „persónunjósnir"
fyrst. Það var semsagt fyrir
svona hálfum öðrum áratug að
ofboðslegt upphlaup varð hér á
landi útaf persónunjósnum.
Það sem skeði var að sjötíu-
þúsund konum voru sendir
happdrættismiðar frá SÁÁ sem
eru samtök áhugamanna um að
missa áhuga á áfengi.
Þetta þótti Hagstofunni svo
grunsamlegt athæfi að krafist
var lögreglurannsóknar á því
hvort persónunjósnum hefði
verið beitt til að komast að því
hvar þessar sjötíuþúsund konur
voru til húsa og ekki síður hinu
hvernig forráðamönnum happ-
drættisins hafði tekist að kom-
ast á snoðir um að allar þessar
sjötíuþúsund konur voru konur
en ekki karlar.
Grunur lék semsagt á að brot-
in hefðu verið lög frá Alþingi
25. maí 1981 um kerfisbundna
skráningu á upplýsingum sem
varða einkamálefni.
Lögreglan taldi talsverðar lík-
ur á því að þeirri aðferð hefði
verið beitt til að greina konur
frá körlum að kanna hvað fólk-
ið hét.
Meiri líkur væru til dæmis á
þvi að maður sem héti Eygló
væri kona en karl, en til dæmis
Jón gæti gefið hið gagnstæða til
kynna.
Síðan var heldur hljótt um
persónunjósnir á íslandi þartil
fyrir þrem árum að gauragang-
urinn hófst útaf íslenskri erfða-
greiningu.
Ég er ákafur fylgismaður per-
sónunjósna og hef stundað þær
af mikill hnýsni svo lengi sem
ég man. Þess vegna vil ég ekki
láta dulkóða snefil af því sem
um mig eða aðra landsmenn
hefur verið skráð í gegnum tíð-
ina.
Flosi
Þeir sem eru á móti per-
sónunjósnum eru undantekning-
arlaust illvirkjar og fúlmenni sí-
fellt plottandi einhver myrkra-
verk sem ekki mega fyrir
nokkurn mun lita dagsins ljós.
Við sem erum með
hreinan skjöld
og höfum alla
æfi mest ástundað
guðsbarnahjal og
góða siði, fögnum
persónunjósnum
því þá má þó ætla
að atferli okkar
gegnum tíðina;
pestir og plágur um-
svif og afrek, séu skjalfest sann-
leikanum samkvæmt,án þess að
almannarómurinn og Gróa á
Leiti séu þar aðalhöfundar.
Ég vil ekki láta dulkóða
læknaskýrslur mínar heldur vil
ég að þær liggi á glámbekk
einsog læknaskýrslur hafa gert
hingaðtil.
Þá legg ég til að ameríska
leyniþjónustan CIA geri opin-
berar skýrslurnar sem teknar
voru af mér þegar ég var sjó-
maður og sigldi á Bandaríkin
rétt uppúr stríðinu.
Til að fá að fara í land í New
York þurfti ég að sverja og
leggja við drengskap minn, fyrir
óamerísku nefndinni á íslandi,
að hvorki ég, pabbi og mamma,
afi og amma né nokkur af min-
um nánustu hefðu, í alvöru, ver-
ið að leggja á ráðin um að
anna og kollvarpa ríkis-
stjórn þess sama ríkis.
Þá mun á þessum
sama stað einnig
skjalfest að ég
hefði
t aldrei
' kynnst né
á . þekkt
einn
einasta
kommúnista og
þaðanafsíður nas-
ista og að fólkið
mitt væri ekki
með krónískan lekanda eða sífil-
is en sjálfur væri ég sannur
sjálfstæðismaður.
Ég á mér þá ósk heitasta að
skýrslur CIA um mig verði
gerðar lýðum ljósar, sem og all-
ar mínar sjúkraskýrslur sem
greina undanbragðalaust frá því
að ég sé léttgeggjað gamalmenni
með króniska kransæðastíflu og
ónýt innyfli nema hvað síðasti
og aftasti hluti meltingarvegar-
ins fúnkerar óaðfinnanlega.
Semsagt ánafna ég hérmeð ís-
lenskri erfðagreiningu allar
mínar sjúkraskýrslur með því
skilyrði að þær verði aldrei
dulkóðaðar
Flosi
Leikhus
Hlín Agnarsdóttir leikstýrir Ástkonum Picassos í Þjóðleikhúsinu:
Konur ofvirka
meistarans
Þjóðleikhúsið frumsýnir í kvöld
lejkritið Ástkonur Picassos eftir
Brian McAvera. Frá hendi höfund-
ar er um að ræða átta einleiki en
Hlín Agnarsdóttir hefur skrifað
leikgerð upp úr sex af þeim sem
mynda heildstæða leiksýningu.
Hlín er auk þess leikstjóri verksins.
Ástkonur Picassos er sannkölluð
kvennasýning því allir sem að
henni koma eru konur fyrir utan
ljósahönnuðinn, Ásmund Karlsson.
Þýðendur verksins eru hvorki fleiri
né færri en fjórir: Ingibjörg Haralds-
dóttir, Hrafnhildur Hagalin Guð-
mundsdóttir, Ingunn Ásdísardóttir
og Steinunn Jóhannesdóttir. Höf-
undur leikmyndar og búninga er
Rebekka Ingimundardóttir, Stein-
imn Bima Ragnarsdóttir sér um
tónlist og Helena Jónsdóttir sér um
hreyfilist. Leikkonumar sem taka
þátt í sýningunni era Anna Kristín
Amgrimsdóttir, Guðrún S. Gísla-
dóttir, Helga E. Jónsdóttir, Lilja
Guðrún Þorvaldsdóttir, Margrét
Guðmundsdóttir og Ragnheiður
Steindórsdóttir.
Kvalalosti málarans
Hlín segir að þrátt fyrir að við-
fangsefnið séu ástkonur Picasso þá
sé hvorki um að ræða ævisögu hans
né sýningu á verkum hans.
„Við byggjum verk okkar á text-
um Brians McAvera um þessar kon-
ur en ekki ævisögu Picassos. Viö
fengum upp i hendumar einleiki
sem við höfum brotið upp og búið
tO leiksýningu úr. Það hefur verið
mjög gaman að vinna úr þessu en
ég segi ekki að það hafi verið auð-
velt.“
Picasso kvæntist tvisvar en átti
fjöldann allan af sambýlis- og ást-
konum. Hlin segir að það sé athygl-
isvert að ástkonur hans hafi verið
að flækjast meira og minna I lífi
meistarans þótt hann hefði skipt
um sambýliskonu.
„Þær ganga mjög aftur í lífi hans
þótt hann hætti að vera með þeim.
Hann slítur aldrei samböndum;
„Picasso slítur aldrei
samböndum; heldur kon-
unum alltaf volgum. Þœr
eiga sér allar stað í lífi
hans. Þegar hann byrjar
með nýrri konu hefur
hann ekki slitið síðasta
sambandi. Hann kvelur
nýja konu með gamalli
og gamla með nýrri og
etur þeim þannig
saman. “
heldur konunum alltaf volgum. Þær
eiga sér allar stað í lífi hans. Þegar
hann byrjar með nýrri konu hefur
hann ekki slitið síðasta sambandi.
Hann kvelur nýja konu meö gamalli
og gamla með nýrri og etur þeim
þannig saman. Hans sambönd era
mikið á þennan hátt; þau era
sadómasókisk. Konumar era ma-
sókistar og hann sadistinn."
Ofvirkur á öllum sviöum
f tíma spannar verkið í raun
meirihluta 20. aldarinnar; frá
annarri ástkonu Picassos til þeirrar
síðustu.
„Við höfum komist að því að
Picasso var I raxm ofvirkur á öllum
sviðum, bæði sem listamaður og
ástmaður. Ofvirkni og manía ein-
kennir allt hans líf.“
Hlín segir að ástkonur hans hafi
gegnt stóra hlutverki í listsköpun
hans og hluti af aðdráttarafli hans
hafi verið að hann gerði þær eilífar
á striganum.
„Þær næra hann. Hann sýgur úr
þeim alla orku, hold og blóð og set-
ur það á strigann. I verki Brians
McÁvera er fjallað mjög um það
hvemig hann notar þær sem efnivið
fyrir listsköpun sina.“
Brotnar ástkonur
Af þeim konum sem fiallað er um
í Ástkonum Picassos er aðeins ein
sem yfirgefur Picasso; tekur völdin
í eigin hendur.
„Hún var ástkona hans i fremur
skamman tíma, tvö ár. Hún var gift
allan þann tíma og hafði manninn
sinn sem bakhjarl í því sambandi.
Hún er sú eina sem ákvað að láta
Picasso ekki beygja sig. Hinar kon-
umar í þessari uppsetningu gera
það ekki.“
Lífið í kringum Picasso var ekki
dans á rósum.
„í verkinu segjum við frá sam-
skiptum ástkvennanna við hann og
áhrifum þeirra á lif þeirra. Sumar
fóra mjög illa út úr samböndum sín-
um við Picasso, brotnuðu niður og
urðu að taugasjúklingum. Þær kon-
ur, sem sjálfar vora listamenn, eins
og t.d. rússneski ballettdansarinn
Olga Kohklova og ljósmyndarinn og
súrrealistinn Dóra Markovich, fóm-
uðu listferli sínum á meðan þær
voru með honum. Dóra Markovich
hóf þó listsköpun sína að nýju löngu
eftir að hún sleit sambandi við
Picasso.
Hlín segir að vinnan við verkið
hafi verið mjög skemmtileg.
„Ég hef mjög gaman af því að
DV-MYND E.ÓL.
Picasso nærðist á þrótti ástkvenna sinna
J verkinu segjum viö frá samskiptum ástkvennanna viö hann og áhrifum
þeirra á líf þeirra. Sumar fóru mjög illa út úr samböndum sínum viö Picasso,
brotnuöu niöur og uröu aö taugasjúklingum. “
skoða mannlegt atferli. Ég hvorki
hafði ekki né hef sérstakan áhuga á
Picasso, þótt því verði ekki neitað
að maðurinn var bæði mikill lista-
maður og áhrifamikill persónueliki.
Uppsetningin byggir miklu fremur
á áhuga á að rannsaka mannlegt
eðli en að dást að málaranum." -sm
Gjafakort í Þjóðleikhúsið á Glanna glasp
og Glanni glaspur, geisladiskur.
Vinningshafar:
Birkir Pálsson Fossöldu 12e 850Hellu 10725
Bjarki Rúnar Steinarsson Funafold 105 112Reykjavík 3278
Guðný Þorsteinsdóttir Skógabraut20 250Garði 15695