Dagblaðið Vísir - DV - 02.02.2002, Page 11

t LAUGARDAGUR 2. FEBRÚAR 2002
11
Skoðun
„Helgin leið og tveir
fyrstu dagar þessarar
viku án þess að ég hefði
samband við líkamsrœkt-
ina. Ég leit á þetta tíma-
bil sem aðlögunartíma
þess sem legið hefði
óhreyfður í áratugi. “
ekki nefndar, svo fjarlægar voru
þær hugum kvennanna.
Skortur á hreyfingu
Helgin leið og tveir fyrstu dagar
þessarar viku án þess að ég hefði
samband við líkamsræktina. Ég leit
á þetta tímabil sem aðlögunartíma
þess sem legiö hefði óhreyfður í
áratugi. Konan mín var
ekki á sama máli og
ýtti heldur á. „Ertu
búinn að panta fyrsta
tímann?“ spurði
hún daglega. „Nei,“
sagði ég og notaði
fataleysið sem af-
sökun. Það var ekki
tekið gilt. Nýr galli
frá toppi til táar
var tilbúinn sam-
dægurs og það í
réttu merkjunum.
Ábyrgð var ekki
tekin á þreki og
líkamsburðum
, eiginmannsins
en lágmark
var að hann
væri þokka-
lega til fara.
Ég pantaði því
fyrsta tímann
í fyrradag.
„Komdu
bara, ég fer
yfir þetta með
þér,“ sagði
líkamsrækt-
arþjálfarinn.
Ég kíkti í sal-
inn í nýju
buxunum og
að þjóðinni. í síðdegisþætti Rásar 2
miðvikudaginn 30. janúar hafði
ráðherrann það eitt um
fjárfestingarklúðrið að segja að DV
hefði farið rangt með tapið: ..... en
hins vegar, það er verið að nefna
500 milljón króna tap á einstökum
fjárfestingarkosti, það er bara ekki
rétt, þær tölur og við eigum að
passa okkur á að éta ekki upp úr úr
þessum fjölmiölum, þessum prent-
fjölmiðlum sem eru að reyna að
gera úlfalda úr mýflugu," sagði
bolnum. „Hvernig er ástandið?"
spurði þjálfarinn og horfði niður eft-
ir skrokknum. Ég dró inn magann
en varð að viðurkenna nokkurn
skort á hreyfingu án þess að nefna ár
eða áratugi í því sambandi. Þjálfar-
inn var á þeim aldri að ólíklegt var
að hann þekkti viðreisnarstjórnina
til hlítar. Liklegra var að foreldrar
hans hefðu verið með mér í lands-
prófinu.
Jarðsamband á ný
„Nokkur meiðsl?“ spurði þjálfar-
inn. Ég neitaði því. „Komdu þá, það
er best að þú hitir upp með því að
hjóla." Hann leiddi mig í tækjasal-
inn þar sem rennsveitt fólk puðaði
hvað ákafast í alls konar tækjum.
Karlar og konur gengu ýmist eða
hlupu á brettum, aðrir hjóluðu og
afgangurinn teygði skankana í alls
konar tólum. Ég var því feginn að
hann setti mig á hjólhestinn.
Göngubrettið var ógnvænlegra. Ég
óttaðist að skjótast aftur af því.
„Klemmdu þetta á eyrnasnepilinn,
þá sérðu púlsinn," sagði þjálfarinn
og stillti um leið sætið á hjólinu.
„Hjólaðu svo í tólf mínútur."
Ég gerði svo sem fyrir var lagt og
lifði af raunina. Eftir það leiddi sá
góði maður mig i eitt tækið af öðru.
Þau reyndu ýmist á lær eða kálfa,
brjóst, bak, handleggi og axlir og síð-
ast en ekki síst magann. „Þú færð
strengi," sagði þjálfarinn þegar hann
studdi mig í síðasta tækið. Þar var
engu logið en þeir komu þó ekki að
marki fram fyrr en í gær. Ég bar mig
því karlmannlega við heimkomuna
úr ræktinni, tók nokkrar pósur fyrir
konu og dætur, kreppti brjóst- og upp-
handleggsvöðva. „Schwarzenegger,
hvað!“ hrópaði ég og nefndi þann sem
fyrst kom í hugann af þekktum
vöðvatröllum.
„Róaöu þig aðeins niður, góði
minn,“ sagði konan, „mér sýnist
lærið á þér vera svipað og upphand-
leggurinn á honum.“ Jarðsambandi
náði ég þó ekki fyrr en yngri dóttir
mín potaði i magann á mér þar sem
ég var óviðbúinn og í hvíld eftir pós-
una: „Hann er enn mjúkur, pabbi."
Ráðherrann afneitar
þeirri staðreynd að
Landssíminn hefur
verið í slíku fjárfestingar-
klúðri að í flestum
menningarrikjum
flokkaðist slíkt undir
hrein afglöp.
heldur því sem sé fram, þvert á al-
menna skynsemi, að tapast hafi 280
milljónir í stað 500 milijóna króna
sem minnir raunar á að einn stjóm-
armanna Landssímans hafði á orði
að ef tapið kæmi ekki til þyrfti
Landssíminn bara að sóa fjármun-
um í skatta! Ráðherrann er með
álíka brengluð viðhorf til ábyrgðar i
rekstri.
Klúöur ráðherrans
Rangfærslur og blinda ráðherr-
ans er átakanleg. Þetta er þó ekkert
nýtt frá ráðherra sem stöðugt er í
vanda. Hann er maðurinn sem á ís-
landsmet í einkaflugi með TF-FMS,
flugvél Flugmálastjómar, og týndi
farþegalistunum. Hann er ráöherr-
ann sem réð Þórarin Viðar Þórar-
insson til fimm ára á stól Landssím-
ans en rak hann rúmum tveimur
árum síðar. Sturla er ráðherrann
sem er með syrgjendur í Skerja-
fjarðarmálinu ævareiða á eftir sér.
Sturla er víðast hvar í klúðri eins
og sjá má af einkavæðingarferli
Landssímans.
Með ólíkindum er að maðurinn
skuli sitja á ráðherrastóli. Sturla
hefur hugsanlega verið ágætur al-
þingismaður en ráðherraembættið
er honum ofviða. Jafnt og þeir sem
stjórnuðu Landssímanum skýjum
ofar og lentu í klóm annarra skýja-
glópa með þeim afleiðingum að hver
einasti íslendingur tapaöi langt á
annað þúsund krónum þá ber
Sturla sína ábyrgð. Hann er skýja-
glópur á ráðherrastóli.
Allra besti endir
„Það hefur verið sýnt fram á,
sagði hann, að hlutimir geta ekki
verið öðruvísi en þeir eru, því þar
sem alt er miðað við einn endi, hlýt-
ur alt um leið að vera miðað við
þann allrabesta endi.“ Þannig
mælist doktor Altúngu í hinni
þekktu sögu Voltaires um Birting
sem Halldór Laxness þýddi á sínum
tíma. Altúnga aðhylltist „háspekis-
guðfræðisalheimskenninguna" og
þreyttist aldrei á að sýna vini sín-
um og lærisveini, Birtingi, fram á
hvernig orsök og afleiðing leiða
alltaf til bestu hugsanlegrar niður-
stöðu og því væri þessi heimur okk-
ar bestur allra hugsanlegra heima.
„Athugið hvernig nef manna hafa
verið gerð fyrir lonníetturnar; enda
höfum við líka lonníettur. Það er
bersýnilegt að fætur manna eru
gerðir til þess að vera skóaðir, enda
höfum við öfl eithvað á fótunum,"
segir doktor Altúnga á einum stað í
sögunni. Óbilandi bjartsýni hans er
lærisveini hans nánast um megn á
köflum, ekki síst eftir að hinni
elskulegu Kúnigúnd hefur verið
nauðgað og hún rist á kviðinn, eftir
jarðskjálfta í Portúgal eða skelfilega
sjóskaða. í tvær og hálfa öld hafa
menn skemmt sér yfir þessari speki
en fáir hafa orðið til þess að taka
upp og mæla skynsemisstefnu dokt-
ors Altúngu bót. Það er þó full
ástæða til að endurskoða þá afstöðu
því það er mjög margt sem bendir
til að heimssýn doktorsins henti
ágætlega til að skilja islensk stjórn-
mál og íslenska efnahagsstjórn.
Pólitískar hamfarir
Það er kannski ekki beinlínis
hægt að tala um hamfarir líkar því
sem Birtingur upplifði í PorOtúgal,
Búlgaríu eða þegar hann var á skip-
inu sem sökk á leið til Lissabon,
þegar menn horfa til ríkisfjármála
og aðferðanna sem beitt hefur verið
við efnahagsstjórnina á síðustu vik-
um. En það eru þó eins konar póli-
tískar hamfarir með orsök og afleið-
ingu engu að síður. í desember voru
aflir skipverjar Alþingisskútunnar
kallaðir upp á dekk til að treysta
festuna í fjármálum ríkisins. Skapa
átti forsendur fyrir vaxtalækkun og
almennri lækkun á verðlagi - fyrir
hinum besta heimi allra heima.
Þetta útkall kom fram við þriðju
umræðu fjárlaganna og það lá mik-
ið við og talað var um að ná þyrfti
fram í hvelli um 3ja milljarða sparn-
aði. Rikisfjármálanefnd fékk tillög-
ur frá vinnunefnd til meðferðar og
þjóðfélagið allt iðaði af umræðu um
hvað það yrði nú sem lenti undir
hnífnum. Hins vegar voru allir á
eitt sáttir um - eða næstum því all-
ir - að brýna nauðsyn bæri til að
skila fjárlögunum með 3,5 milljarða
afgangi. Gilti þá einu hvort það
voru aðilar vinnumarkaðarins eða
stjórnmálaforingjar stjómarliðs og
stjórnarandstöðu.
Fæðingarorlofiö
Um skeið var i umræðunni að
fresta gildistöku fæðingarorlofsins
og spara þannig stórar upphæðir.
En sú hugmynd framkallaði viða
sterk viðbrögð og andköf. Þótti
mörgum súrt í broti ef ríkisstjórnin
ætlaði nú að spilla þeirri skrautfjöð-
ur sinni sem hvað mest hefur verið
lofuð úti í þjóðfélaginu. Auk þess
var einsýnt að Alþýðusambandið
myndi ekki taka fæðingarorlofs-
skerðingu vel og þótti það því held-
ur tvíbent aðgerð í ljósi þess að leik-
urinn gekk jú út á að sýna aðhald í
ríkisfjármálum til að róa efnahags-
lífið og skapa forsendur fyrir áfram-
haldandi friði á vinnumarkaði. Það
var hin mikla afleiðing sem stefnt
Á íslandi taka menn hlut-
unum með jafnaðargeði
því allt stefnir jú til hins
allra besta endis. Lang-
tímasýn er þvi algert
aukaatriði og mönnum
nœgir að bregaðst við at-
burðunum þegar þeir ger-
ast, bjarga í hom rétt eins
og þegar þeir standa
frammi fyrir miklum og
óútreiknanlegum náttúru-
öflum sem enginn veit
hverju taka upp á nœst.
var að. Því var fallið frá þessum til-
tekna spamaðarlið, en á hinn bóg-
inn ýmislegt sett inn í bandorminn
sem skilaði ríkinu tekjum, m.a.
voru það ákvarðanir sem lutu að
heilbrigðisþjónustunni. Það var því
nokkur atgangsblær yfir þessu ferli
öllu saman, „andarteppustilT svo
notað sé lýsingarorðið sem Jón
Baldvin Hannibalsson bjó til á sín-
um tíma. Niðurstaðan varð þó á
endanum sú að fjárlögin voru af-
greidd með öllum þessum breyting-
um og þeim afgangi sem að var
stefnt. Þó svo að aðilar vinnumark-
aðarins hafi eitthvað nöldrað lá
engu að síður fyrir að þessi af-
greiðsla flokkaðist undir aðhald í
rikisrekstri og hin sögufræga þjóð-
arsátt með rauðum strikum náðist í
fyllingu tímans.
Handaflið
En þegar menn stigu síðan upp úr
mærð jólahátíðarinnar fóru þeir að
átta sig á því að andarteppustíllinn
og gjaldskrárhækkanirnar í heil-
brigðiskerfinu, sem dunið höfðu yfir
á jólafóstunni, áttu eftir að hafa lang-
vinnari áhrif og önnur en menn
höfðu reiknað með. Orsökin og af-
leiðingin kölluðu á nýjar útfærslur á
alheimsefnahagsskynseminni. Áður
hafði allur handagangurinn í öskj-
unni beint og óbeint miðað að því að
ná lendingu og gera mögulega þjóð-
arsátt með rauðum strikum. Þegar
svo þjóðarsáttin og rauðu strikin
voru komin á koppinn - meðal ann-
ars fyrir tilstilli gjaldskrárhækkana
í heilbrigðiskerfinu - leið ekki á
löngu þar til rauðu strikunum og
þjóðarsáttinni stóð ógn af sjálfum or-
sökum sínum, gjaldskrárhækkun-
um. Því höfum við síðustu tvær vik-
ur eða svo orðið vitni að annarri
andarteppu þar sem handaflið er
virkjað til að vinna gegn gjaldskrár-
og verðhækkununum sem skullu á
um áramót. Enn á ný hefur ríkis-
stjórnin gripið til stóraðgerða til að
bjarga efnahagslífinu. Snúast aðgerð-
irnar að þessu sinni einkum um að
afturkalla þær aðgerðir sem beitt
var til að bjarga efnahagslifinu á
jólafóstunni. Tilþrifin eru ekki
minni nú en þá og enn er auðvitað
allt á elleftu stundu.
Altúnga er meö oss
Ríkisstjórnin hins vegar, stjóm-
arliðið allt og bróðurparturinn af
stjómarandstöðunni líka, fagnar
jafnan aðgerðunum þegar þær
koma. Aflir eru saman í þessari
pólitisku brimbrettareið og fylgja
öldufallinu upp og niður. Á íslandi
taka menn hlutunum með jafnaðar-
geði því allt stefnir jú til hins allra
besta endis. Langtímasýn er því al-
gert aukaatriði og mönnum nægir
að bregaðst við atburðunum þegar
þeir gerast, bjarga í hom rétt eins
og þegar þeir standa frammi fyrir
miklum og óútreiknanlegum nátt-
úruöflum sem enginn veit hverju
taka upp á næst. Niðurstaða efna-
hagsaðgerðanna núna sannar
einmitt málatilbúnað doktors
Altúngu, því komugjöldin í heilsu-
gæsluna eru lækkuð mun meira en
þau höfðu verið hækkuð á jólafost-
unni. Hér er því í raun verið að
stýra fólki inn í heilsugæsluna um-
fram það sem áður hafði verið gert.
Það eru mikil tíðindi, heilsupólitísk
tíðindi. Árum saman hefur það ver-
ið hafið yfir ágreining hjá þeim sem
um heilbrigðismál fjalla að brýnt sé
að beina fólki eftir því sem hægt er
til heilsugæslunnar þar sem grein-
ing, forvarnir og grunnlæknisþjón-
usta færi fram. Á síðari stigum væri
svo eðlilegt að fólk sækti í dýrari
læknisúrræði hjá öðrum sérfræð-
ingum. Þessi grundvallarsjónarmið
hafa hins vegar iðulega ekki náð
fram að ganga og gerðu það svo
sannarlega ekki í aðgerðunum á
jólafóstunni þegar menn voru í fjár-
lögum að skapa orsökina fyrir hinni
nýju afleiðingu, fyrir þjóðarsáttinni
um rauðu strikin. Til þess er nefið
svona skapað, að við getum haft
lonníettur. Það er því í anda raka
alheimsskynseminnar að þessi
rauðu strik séu þannig sköpuð að
þau framkalli stórt stökk fram á við
í heilsugæslumálmn. Doktor
Altúnga er með oss þegar allt kem-
ur til alls. Allt miðast við hinn allra
besta endi, og þetta er besti heimur
allra heima!