Dagblaðið Vísir - DV - 02.02.2002, Qupperneq 12

12
Helgarblað
LAUGARDAGUR 2. FEBRÚAR 2002
T>'V
George W. Bush Bandaríkjaforseti setur innanríkismálin á oddinn:
Gerir ekki sömu
mistök og pabbi
George W. Bush Bandaríkjafor-
seti ætlar ekki aö falla í sömu gryfj-
una og faðir hans, George Bush
eldri, í kjölfar sigursins í Persaflóa-
stríöinu gegn Saddam Hussein
íraksforseta áriö 1991.
Bush eldri tapaði fyrir Bill Clint-
on í forsetakosningunum árið eftir,
meöal annars vegna þess að hann
þótti hafa lítinn áhuga á aö bæta
kjör almennings í þeirri efnahags-
kreppu sem þá rikti, taldi að vin-
sældirnar eftir sigurinn dygðu.
Tímaritið Time gekk meira að segja
svo langt árið 1991 að birta mynd af
Bush eldri á forsíðu sinni í líki tví-
höfða skrímslis og kalla hann
„menn ársins“: Dugnaðarfork í ut-
anríkismálum en ónytjung í innan-
landsmálum.
Ekki sólunda vinsældum
„W“, eins og núverandi ábúandi í
Hvíta húsinu er oft kallaður, og
ráðgjafar hans ætla að draga lær-
dóm af mistökum fyrri tiðar. Þeir
hafa hreint ekki í hyggju að
sólunda þeim gríðarlegu vinsæld-
um sem forsetinn nýtur nú vegna
framgöngu sinnar í baráttunni
gegn hryðjuverkaófreskjunni með
því að láta heimavígstöðvamar
sitja á hakanum. Á þeim vettvangi
má nefnilega búast við hörðum
átökum á þessu ári þar sem kosn-
ingar til þingsins verða í haust.
í stefnuræðunni sem Bush flutti í
sameinuðu Bandaríkjaþingi á
þriðjudagskvöld lýsti forsetinn því
yfir að óvinir ríkisins væru tveir.
Fyrst skal þar telja hryðjuverka-
samtök Osama bin Ladens, al-Qa-
eda, og „þúsundir hættulegra morð-
ingja“ á þeirra vegum sem eru
„dreifðir um alla heimsbyggðina
eins og tifandi tímasprengjur".
Hinn óvinurinn er samdráttur-
inn sem hefur plagað bandarískt
efnahagslif undanfama mánuði og
færðist í aukana í kjölfar hryðju-
verkaárásanna á New York og Was-
hington þann 11. september síðast-
liðinn þar sem um þrjú þúsund
manna týndu lífi.
Stöndum þétt saman
Bush hvatti þingmenn til að
standa jafhþétt aö baki honum þeg-
ar innanlandsmálin eru annars veg-
ar og þeir hafa gert í baráttunni við
al-Qaeda liða og talibana í Afganist-
an sem skutu yfir þá skjólshúsi.
Fréttaskýrendur telja hins vegar
litlar líkur á að honum verði kápa
úr því klæðinu á kosningaári.
„Við verðum að ganga jafnákveð-
ið til verka heima fyrir og við höf-
um gert erlendis,“ sagði Bush í
stefnuræðunni á þriðjudagskvöld.
„Ég bið ykkur um að slást í lið með
mér um þessi mikilvægu innanrík-
ismál með sama samstarfsanda og
hefur ríkt í stríðinu gegn hryðju-
verkum."
Mikilvægu innanríkismálin sem
Bush átti þama við eru ýmsar að-
gerðir sem ætlað er að koma hjólum
efnahagslífsins aftur á fulla ferð, að-
gerðir sem repúblikanar og
demókratar á þingi hafa deilt um
marga undanfama mánuði.
Snúum bökum saman
Richard Gephardt, leiðtogi minni-
hluta demókrata í fulltrúadeild
Bandaríkjaþings, sló af allar slíkar
vonir í svari sinu við stefnuræðu
forsetans, þótt hann legöi líka
áherslu á eindrægni flokkanna.
„Ég neita að fallast á að við verð-
um að vera samstíga í efnahagsmál-
um þótt við höfum snúið bökum
saman í stríðinu,“ sagði Gephardt
sem talinn er munu keppa að þvi að
verða forsetaefni demókrata í kosn-
ingunum haustiö 2004 og þar með
REUTER-MYND
Barist vlð tvíhöfða óvin
George W. Bush Bandaríkjaforseti sagði í stefnuræðu sinni á þriöjudagskvöld aö fram undan væri barátta viö tvo
óvini, hryöjuverkamenn annars vegar og samdráttinn í efnahagslífmu hins vegar. Hann hvatti til samstöðu þingmanna
beggja flokka en ólíklegt þykir aö demókratar leggi honum liö í innanlandsmálunum á kosningaári.
etja kappi við Bush sjálfan.
Demókratar hafa gert sitt besta til
að útmála Bush forseta sem hallan
undir stórfyrirtæki landsins. Þeir
hafa gagnrýnt skattalækkanir hans
og kallað þær gjafir til hinna ríku
og þeir hafa einnig haft uppi efa-
semdir um tengsl Bush og ýmissa
nánustu samverkamanna hans við
orkusölufyrirtækið Enron, sem hef-
Guðlaugur
Bergmundsson
blaöamaöur
W-
Erlent fréttaljós
ur höfuðstöðvar sínar í Houston í
Texas, heimaríki forsetans. Enron
fór á hausin í desember, i einhverju
mesta gjaldþroti sögunnar i Banda-
ríkjunum, með þeim afleiðingum að
þúsundir starfsmanna misstu ekki
aðeins vinnuna heldur töpuðu
einnig öllum lífeyrisspamaði sin-
um. Enron hefur í gegn um tíðina
verið ötull stuöningsmaður Bush og
lagt mikið fé i kosningasjóði hans,
svo og annarra repúblikana, og í
minna mæli demókrata.
Velsæld fyrir alla
„Lifsgildi okkar bjóða okkur að
lækka skatta til að stuðla að aukn-
um hagvexti og velsæld fyrir alla
Bandaríkjamenn," sagði Richard
Gephardt í svarræðu sinni og var
þar greinilega að sneiða að skatta-
lækkunaráformum Bush. „Lífsgildi
okkar bjóða okkur að koma til að-
stoðar atvinnuleysingjum en ekki
bara stórfyrirtækjum og þeim sem
meira mega sín.“
Á sama tíma og Bush hvetur
demókrata til að taka höndum sam-
an með repúblikönum um að hressa
upp á efnahagslífið með því að sam-
þykkja tillögurnar úr Hvita húsinu
hefur forsetinn sjálfur sýnt lítinn
vilja til að komast að málamiðlun-
um við andstæðinga sína á þingi.
Ekki er lengra síðan en í síðustu
viku að hann hafnaði tillögum
demókrata um efnahagsaðgerðir.
Engin faömlög nú
Til marks um breytta afstöðu
demókrata til forsetans frá því í
september þá tókust þeir Bush og
Tom Daschle, leiðtogi demókrata í
öldungadeildinni þar sem demó-
kratar hafa eins atkvæðis meiri-
hluta, aöeins í hendur á þriöjudags-
kvöld. Þessir sömu menn féllust
hins vegar í faðma þegar Bush
ávarpaði þingið níu dögum eftir
árásimar á New York og Was-
hington í september. Hér skiptir
kannski einhverju máli að Daschle
kann að sækjast eftir umboði flokks
síns til að keppa við Bush í forseta-
kosningunum 2004.
„Ég held að við munum verða
vitni að mjög hatrömmum flokka-
dráttum á þessu ári þar sem póli-
tískar þarfir bæði Daschles og
Gephardts munu skyggja á leiðtoga-
störf þeirra,“ sagði Scott Reed, póli-
tískur ráðgjafi repúblikana, í sam-
tali við fréttamann Reuters.
Leon Panetta, sem var um skeið
starfsmannastjóri Hvíta hússins i
forsetatíð Bills Clintons, sagði eftir
stefnuræðu Bush að þrátt fyrir allt
tal forsetans og Gephardts um sam-
starf milli flokkanna væri engu að
síður miklar líkur á að flokkamir
færu beint í skotgrafimar.
Bush forseti lagði í ræðu sinni
einnig mikla áherslu á samvinnu
flokkanna í málefnum sem lengi
hafa verið umdeild innan veggja
þinghússins. Þar má nefna tillögur
um olíuvinnslu í Alaska sem um-
hverfisvemdarsinnar hafa andmælt
harðlega, óskir hans um aö stjórn-
völd fái frítt spil við gerö viðskipta-
samninga og tillögur um stuðning
stjómvalda við góðgerðarsamtök á
vegum trúfélaga.
Heillastjörnurnar
„Flokkadrættirnir gera honum
mjög erfitt fyrir að afla fylgis við
stefhumál sem hann vill fá sam-
þykkt, viðbótarskattalækkariir,
orkustefnuna," sagði Bruce Buchan-
an, prófessor við Texasháskóla í
Austin. „Ég tel ekki að nokkrum
hafi snúist hugur í kvöld.“
Stjómmálaskýrendur telja að svo
virðist sem Bush geri sér vonir um
að heillastjömumar vaki yfir hon-
um eins og þær vöktu yfir Clinton
þegar hann komst að málamiðlun
við meirihluta repúblikana í full-
trúadeildinni árið 1996 sem dugði
honum til að ná endurkjöri um
haustið.
„Allt vinnur á móti því, nema það
að stjómmálamönnum líst ekkert á
að þurfa að horfa tómhentir framan
í kjósendur," sagði Marshall Witt-
mann, sérfræðingur í störfum
Bandaríkjaþings við Hudson stofn-
unina.
Byggt á efni frá Reuters, BBC,
New York Times og Washington
Post.
Erlendar fréttir vikunnaí
Eftirsjá Sharons
Ariel Sharon,
forsætisráðherra
ísraels, var harð-
lega gagnrýndur í
vikunni fyrir þau
orð sín í blaðavið-
tali að hann sæi
eftir að hafa ekki
látið drepa Yasser
Arafat þegar hann
hafði tækifæri til þess. ísraelar höfðu
tök á því þegar þeir gerðu innrás í Lí-
banon 1982, undir forystu Sharons,
og frömdu meðal annars fjöldamorð i
palestínskum flóttamannabúðum.
Pcdestinumenn vom mjög harðorð-
ir í garð Sharons fyrir ummælin sem
höfð voru eftir honum í ísraelsku
dagblaði. Fulltrúi Evrópusambands-
ins sagði orð forsætisráðherrans
óviðeigandi og talsmaður Banda-
ríkjastjórnar sagði þau ekki hjálpa
við að koma á friði.
Hvíta húsinu stefnt
Endurskoðunardeild Bandaríkja-
þings ætlar að stefna Hvíta húsinu
fyrir rétt til að reyna að fá skjöl um
fundi sem Dick Cheney varaforseti
átti með forráðamönnum orkusölu-
fyrirtækisins Enron sem fór á haus-
inn í desember. Cheney vann þá að
mótun orkustefnu stjórnar Bush for-
seta og vill endurskoðunardeildin
komast að því hver áhrif Enron hafi
verið á stefnu stjórnarinnar. Cheney
neitar að afhenda gögnin á þeim for-
sendum að slíkt myndi stórlega
skerða möguleika stjórnvalda á að
leita sér utanaðkomandi ráðgjafar.
Bush og óvinirnir tveir
George W. Bush
Bandaríkjaforseti
lýsti því yfir í
fyrstu stefnuræðu
sinni í sameinuðu
þingi á þriðjudags-
kvöld að baráttan
gegn alþjóðlegum
hryöjuverkum
væri rétt að hefj-
ast. Hann sagði að
um allan heim væru tugir þúsunda
áhangenda Osama bin Ladens þess
albúnir að reiða til höggs. Bush lýsti
einnig yfir stríði á hendur öðrum
óvini bandarísku þjóðarinnar um
þessar mundir, samdrættinum í efna-
hagslifnu. Hann skoraði á þingmenn
beggja flokka að snúa bökum saman
og ganga fram gegn þeim óvini af
jafnmikilli ákveðni og gegn hryðju-
verkamönnum.
Reiði í Nígeríu
Almenningur í Nígeríu er æva-
reiður í garð hersins og stjórnvalda
eftir að sprengingar í vopnabúri
hersins í Lagos, stærstu borg lands-
ins, um síöustu helgi urðu mörg
hundruð manns að bana. Flestir
hinna látnu drukknuðu þegar þeir
köstuðu sér út í siki skammt frá her-
stöðinni þar sem sprengingarnar
urðu. Vitað er að meira en sjö
hundruð týndu lífi og 1.100 til 1.500
manna er enn saknað. Fyrirskipuð
hefur verið rannsókn á sprengingun-
um.
Karzai meðal fyrirmanna
Hamid Karzai,
forsætisráðherra
bráðabirgðastjórn-
arinnar í Afganist-
an, hitti vestræna
leiðtoga i vikunni,
austan hafs og vest-
an, þar sem hann
fór meðal annars
fram á aukinn liðsstyrk gæslusveita
Sameinuðu þjóðanna í landinu. Hann
sagði einnig að aðgerðum gegn
hryðjuverkamönnum yrði senn að
ljúka fyrir fullt og allt.
Ríkir ráða ráðum sínum
Alþjóðlega efnahagsráðstefnan
World Economic Forum, sem hefur
til þessa verið haldin í skíðabænum
Davos í Sviss, var sett í New York í
vikunni. Þar komu saman áhrifa-
menn í viðskiptalífi og stjórnmálum
og fræðimenn til að ræða málin.
Meginviðfangsefni fundarins nú er
baráttan gegn fátækt í heiminum og
gætti nokkurrar bjartsýni meðal
fundarmannanna 2.700.