Dagblaðið Vísir - DV - 14.06.2003, Qupperneq 11

LAUGARDAGUR 14.JÚNÍ2003 SK00UN 77

Þrjátíu þúsund sóp
LAUGARDAGSPISTILL
Haukur Lárus Hauksson
Blaðamaður - hlh@dv.is
Framkvæmdir eiga það til að
hlaða utan á sig, eitt leiðir af
öðru og áður en maður hefur
áttað sig er verkefnalistinn
orðinn álnarlangur. Þannig
háttar til að gera þurfti end-
urbætur á húsinu.
Þær eru reyndar afstaðnar og all-
ur annar bragur á sextugu húsinu í
dag. En til að framkvæmdirnar
gætu hafist seint í fyrrasumar varð
að grafa um 30 sentímetra djúpan
skurð með fram húsinu garðmegin.
Ég flutti tugi hellna og stafiaði út í
garð, tók mér skóflu í hönd og hóf
gröftinn. Ég hélt að hann gengi
þrautalaust fyrir sig og byrjaði
brattur að moka. Ædaði að snara
þessu af á dagparti. En margt fer
öðruvísi en ætíað er. Undir þunnu
sandiagi var fullt af stórgrýti og
steypubrotum í bland við mold og
grús. Við þennan ófögnuð glímdi ég
í nærri þrjá daga, bullsveittur,
bölvandi og ragnandi. Skóflan
brotnaði í látunum og kaupa þurfti
nýja. Jámkarli var þá óspart beitt og
svitinn rann í stríðum straumum.
Það eina sem gladdi kvalda sál
þessa daga var kaloríubrennslan.
Og reyndar veitti ekki af henni.
Skammvinn gleði
Þessi átök voru þó fljót að gleym-
ast og fyrr en varði voru iðnaðar-
menn komnir og famir og veturinn
sömuleiðis. Vorið komið, grænt og
hlýtt. En gleðin yfir vorinu var
skammvinn því nú blasti frágangur-
inn við. Gijótinu, moldinni og
sandinum hafði ég mokað í stórar
hrúgur og ekki ætlaði ég að moka
þessum ósköpum aftur ofan í
skurðinn. Þangað yrði að fara grús,
sem ég reyndar átti. En burt urðu
hrúgurnar að fara því fyrir lá að taka
upp allar hellurnar í tugfermetra
stétt við húsið og leggja þær aftur.
Hófust þá miklír flutningar á efni í
hjólbömm, af stéttinni og út í garð.
Enn lak svitinn í stríðum straumum
og heyra mátti stöku ragn. Segir
ekki meira af þessu puði öllu fyrr en
hellurnar vom aflar komnar í
myndarlega stafla um allt tún og
nýir hraukar af moldugum sandi og
grjóti.
En það er þetta með verkefnin,
hvemig eitt leiðir til annars. Kvikn-
aði nú sú hugmynd að breyta lögun
stéttarinnar og stærð. Skynsamleg
hugmynd en hafði í för með sér
töluverða vinnu við jarðvegsskipti. í
leiðbeiningum yfir hellulagnir, sem
kollegi minn á blaðinu, garðyrkju-
fræðingur, hafði skrifað fyrir les-
endur hér um árið, mátti lesa að
undir hellum yrði að vera 80-100
sentímetra lag af frostfríu efni. Ég sá
að enn yrði að taka skófluna traustu
taki og að ófáar kaloríur mundu
brenna, baðvigtinni og konu minni
til mikillar gleði. Og fyrst minnst er
á elskulega eiginkonuna þarf ekki
að koma neinum á óvart að hún
hvatti mig ákaft í þessum látum öll-
um.
Fyrr en varði var orðin til heljar-
innar hola, beðin státuðu af nær-
ingarríkri mold með hlussu ána-
möðkum og í holuna var komið
stórgrýtíð ásamt sandi af bestu
sort. Augnaráðið sem garðyrkju-
fræðingurinn fékk á morgnana
þessa daga var ekki sérlega vin-
gjamlegt því ég hafði haldið því
fram að hér á suðvesturhominu
væm aldrei almennileg frost og því
óþarfi að grafa svo djúpt. En ég
þorði ekki að taka sénsinn og eiga á
hættu að skemmta skrattanum
fram á næsta ár.
Gervineglur og hringir
Þar sem ég vaknaði á þriðjudags-
morgninum og horfði hróðugur yfir
þennan vígvöll framkvæmdanna
sem garðurinn er, svolítið stífur í
bakinu reyndar en hress að öðm
leyti, heyrði ég samtal kvennanna á
heimilinu.
„Hvað ertu að gera með alla
þessa hringa á hendinni? Og sett-
irðu gervineglur á þig í gærkvöld?
Ertu búin að taka til gúmmívett-
linga og fannstu stígvélin þín?“
Hafandi séð föðurinn
hamast í garðinum,
flæktan í flókinn verk-
efnavef, bullsveittan og
skítugan upp fyrir haus
sann færðist hún um að
vistin i unglingavinn-
unni væri ekki svo
slæm eftir allt saman.
Dóttirin, bráðum 14 ára, var að
byrja sinn fyrsta dag í unglinga-
vinnunni. Hún lét sér fátt um
spurningar móður sinnar finnast en
féllst þó á, eftir nokkurt þref, að
skilja hringana eftir heima. Hætta
væri á að þeir týndust í einhverju
beðinu. Hún hafði nefnilega heyrt
af forláta demantshring sem átti að
hafa týnst í garðinum okkar á stríðs-
ámnum, þegar hermenn slógust út
af konu, og allir eigendur hússins
síðan höfðu vonast til að finna í
garðstússi. En gervineglurnar mátti
ekki snerta. Og henni fannst argasti
hálfvitaháttur að mæta f stígvélum
og með gúmmívettlinga í þessa
vinnu. Hún yrði hvort eð er ekki
lengur en til hádegis.
Ég gat ekki annað en brosað yfir
þessu öllu saman, minnugur þess
að hafa séð unglingsgrey hangandi í
beðunum í Laugardainum, rótandi
áhugalaus í moldinni eða hangandi
á kústskaftinu úti á miðju
skólaplani. Hef stundum undrast
hvernig þau koma nokkmm hlut í
verk.
Sópað og sópað
En sér nú hver sjálfan sig, hugsaði
ég og lét hugann reika rúm 30 ár aft-
ur í tímann. Hafði við annan mann
fengið það verkefni að sópa planið
við Langholtsskóla, beggja vegna
skólans. Með strákúst einan að
vopni. Við byrjuðum brattir en eftir
fjögur þúsund og eitthvað kúst og
tvo daga fóm að renna á okkur tvær
grímur. Þar sem við byrjuðum að
sópa fyrir tveimur dögum var
ástandið orðið eins og á planinu
fram undan. Við færðum þetta í tal
við verkstjórann í von um að kom-
ast í önnur verkefni. Þetta var rosk-
inn maður og sæmilega sanngjarn-
an en honum varð ekki bifað f þessu
máli. Afram skyldum við sópa og
klára planið - beggja vegna skólans.
Þar sem við nálguðumst langþráð
lokatakmarkið, þrjátíu þúsundasta
og síðasta sópið, kom áfallið. Ekki
eitt, heldur tvö. Það hvessti hressi-
lega og á augabragði fuku þrjátíu
þúsund sóp út í veður og vind. Og
ekki bætti úr skák þegar skurðgrafa
mætti á svæðið og hóf að grafa upp
planið norðan megin. Vonleysi okk-
ar var algert. Verkstjórinn, sæmi-
lega sanngjam maður eins og áður
sagði, sá aumur á okkur og sendi
okkur á leikvöll í nágrenninu. Vor-
um við þar það sem eftir lifði sum-
ars, máluðum, slógum gras og
dunduðum við eitt og annað. Og
komumst fljótt í fæði hjá eldabusk-
unum. Það vom dýrðardagar.
Laun erfiðisins
Sá á eftir unglingnum út úr dyr-
unum og hugsaði með mér hvort
hún fengi að sópa planið við gamla
skólann sinn. Síðar sama dag kom í
ljós að hún hafði verið að hreinsa
beð á skólalóðinni og lét sæmilega
af sér. Hafði komist að raun um að
vinnuvettíingar vom nauðsynlegir
og stígvél líka ef rigndi. Skynsemin
virtist blessunarlega hafa tekið
völdin. Hins vegar varð henni tíð-
rætt um tilganginn með þessu öllu
saman og spunnust um það nokkr-
ar umræður. Árangurinn af svona
beðavinnu getur verið lengi að
koma í ljós og er síður en svo aug-
ljós í augum unglinganna. Sagði ég
sem svo að ef hún ætti erfitt með að
sjá tilganginn með þessu puði öllu
saman og leiddist í unglingavinn-
unni ættí hún bara að koma í garð-
inn með gamla manninum. Þar
uppskæri maður svo sannarlega
laun erfiðisins. Nú væri svo komið í
framkvæmdunum að hellumar
yrðu brátt lagðar í beina og breiða
röð. Væri þess skammt að bíða að
maður gæti látið fara vel um sig í
hægindi á stéttinni miðri, sötrandi
svalandi drykki.
Hún féllst á að þetta væri ekki svo
galin hugmynd. En þegar karlinn
missti út úr sér að áður en slakað
yrði á í hægindinu góða þyrfti
reyndar að færa eitt tré, dreifa
moidinni sem flutt var í beðin og
laga tvennar steintröppur mnnu á
hana tvær grímur. GUti einu þó að
ég segði að þetta yrði fljótgert - eins
og annað á þessum bæ. Hafandi séð
föðurinn hamast í garðinum, flækt-
an í flókinn verkefnavef, bullsveitt-
an og skítugan upp fyrir haus sann-
færðist hún um að vistin í unglinga-
vinnunni væri ekki svo slæm eftir
allt saman, jafnvel þótt hún þyrfti
að sópa planið með strákúst einan
að vopni.