Dagblaðið - 02.05.1978, Blaðsíða 13

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 2. MAÍ 1978.
13
Japanskur farþegi tók þessa mynd út um glugga farþegaþotunnar af sovézkri her-
þotu Sukhoi SU15 skömmu áður en hún gerði árás á farþegavélina.
Sovétmenn
margs að spyrja
Þessar upplýsingar eru komnar frá
nyrztu bækistöð NATO en hún er í
Bodo.i Norður-Noregi, norðan heim-
skautsbaugs.
Norsk-yfirvöld voru þó mjög varkár
og gáfu litlar upplýsingar um málið og
þvi kom ekki í Ijós hvað NATO veit i
raun um ferðir kóreönsku þotunnar.
Upplýsingunum er haldið leyndum af
öryggisástæðum. E'n það er þó
augljóst mál að þotan flaug yfir eitt-
þurfa
Sovézkir flugmenn heilsa bandarískum
starfsbræðrum sínum á flugvellinum I
Murmansk, en þeir leiðbeindu þeim
bandarisku frá Helsinki til Mur-
mansk.
hvert bezt verndaða hernaðarsvæði
‘veraldar.
„Það er því ljóst,” sagði NATO
starfsmaður i Noreei „að Snvétmenn
þurfa að spyrja margra spurninga.”
Hvernig gat það gerzt að vélin flaug
svo lengi yfir sovézku landsvæði og
innan lofthelgi Sovétríkjanna, án þess
að eftir því yrði tekið? Þá er einnig
hætt við • að varnarkerfi þessa
hernaðarlega mikilvæga svæðis verði
endurskoðað.
Líklegt að f lug-
mönnunum verði
sleppt
innan tíðar
Farþegar og áhöfn vélarinnar, að
undanskildum flugstjóra og siglingar-
fræðingi, eru komin heim til Japans
og S-Kóreu. Embættismaður í utan-
ríkisráðuneytinu í Seul upplýsti fyrir
helgina að flugstjórinn og siglingar-
fræðingurinn hefðu verið fluttir til
Leningrad til frekari yfirheyrslna.
Hann sagði ennfremur að samkvæmt
upplýsingum frá Bandarikjunum þá
liði ekki á löngu áður en flugmennirnir
tveir fengju að hrlda heim á leið.
Bandaríkjastjórn hefur haft milli-
göngu i málinu og samið fyrir S-
Kóreustjórn, þar sem ekki er stjórn-
málasamband á milli Sovétríkjanna og
S-Kóreu.
í Suður-Kóreu verður settur á fót
rannsóknarréttur vegna þessa máls,
þar sem aðstoðarflugmaður vélarinnar
mun gefa skýrslu. Hann fékk að halda
heim um leiðogaðrir.
Utanrikisráðherra Japans, Sunao
Sonado, hefur lýst þvi yfir að hugsan-
legt sé að stjórnvöld i Sovétríkjunum
verði krafin um bætur vegna japanska
farþegans sem lézt er þotan varð fyrir
árás herflugvélanna.
tíma og hafi flogið i suðurátt að
Murmansk og Kolaskaga, þar sem er
ein megin flotastöð Sovétmanna fyrir
herskip og og kafbáta, auk þess sem
eldflaugar eru á þessu svæði. Þá
kemur fram hjá hinum norsku
embættismönnum að flugvélin hafi
flogið í nær eina klukkustund innan
sovézku lofthelginnar áður en Sovét-
menn höfðu afskipti af vélinni. Þá
hafði vélin flogið um 200 sjómilur yfir
sovézku landsvæði. Þá hvarf vélin af
radar en það mun hafa verið þegar
vélin var neydd niður úr 35000 feta
hæð i 3500 fet eftir árásina.
Særður Kóreumaður fluttur úr bandarísku véjinni í sjúkrabii á Helsinkiflugvelli.
V
nýtingu, lægra vöruverði og mögu-
leika á betri launakjörum.
Verðbólgan,
fasteignirnar
og tækjakaupin
Vikjum sögunni til [slands. Hér á
landi hefur geisað óðaverðbólga frá
árinu 1973 eða senn i fimm ár. Þessi
verðbólga er ógnvekjandi mikil, 22%
árið 1973, 43% árið 1974, nær 50%
árið 1975, 32% árið 1976, 31% árið
1977 og er nú um 35%. Verðbólgan
leikur hina verst settu grátt og' hún
brennir upp spariféð. Margur aldraður
hefur orðið að horfa upp á árangur
ævilangs sparnaðar og strits verða að
engu á báli verðbólgunnar. Þetta
hefur oft verið nefnt en fyrir úrbótum
fer heldur minna. En verðbólgan
hefur líka athyglisverð áhrif á fjár-
festinguna.
Sá sem vill sjá hag sinum borgið
leitast við að tryggja fjármuni sina
gegn verðbólgunni. Sá sem vill ná sem
bestri ávöxtun á fé sinu leitar að þvi
fjárfestingarformi sem skilar mestum
gróða. Fjárfesting I fasteignum hefur
verið öruggasta leiðin til þess að
tryggja fjármuni. Fasteignirnar hafa
hækkað i verði, a.m.k. i takt við verð-
bólguna. Fjárfesting í fasteignum
hefur lika skilað auðteknum gróða
þegar skuldir hafa rýrnað að raungildi.
Þetta hvort tveggja hefur gert fjár-
festingu I fasteignum eftirsóknar-
verða.
Ef við litum I kringum okkur má sjá
margvísieg merki um þetta. Viða má
KjartanJóhannsson
sjá hálfköruð hús. í mörgum
verslunar- og iðnaðarhverfum standa
hálfbyggðar hæðir ónotaðar árum
saman ellegar vannýttar. í sumum
gimöldum vinna fáeinir menn við
ófullkomna starfsaðstöðu. Nýting
húsnæðisins skiptir nefnilega litlu máli
i samanburði við verðbólgugróðann af
því. Á sama tima vantar e.t.v. sárlega
heppilegt húsnæði fyrir ágætan at-
vinnurekstur og til margvíslegra
tækjakaupa. Afvinnurekandinn hefur
líka við þessar verðbólguaðstæður
frekar tilhneigingu til þess að setja fé
sitt i steinsteypu en að fjárfesta í betri
tækjabúnaði, betri vinnuaðstöðu eða
leggja fé sitt í betra vinnuskipulag, þvi
að þessi fjárfesting er áhættusöm við
rikjandi efnahagsástand, en stein-
steypan er örugg.
Skipt um aflvél
í hagkerfinu
Allt ber þetta að sama brunni. Verð-
bólgan hefur afgerandi áhrif á það
h\ert fjármagnið leitar. Hin raunveru-
lega arðsemi hverfur I skuggann.
Verðbólgugróðinn, sem ekki svarar til
neinna raunverulegra verðmæta og
þvi engrar raunverulegrar arðsemi, er
þá farinn að stýra fjárfestingunni. Það
hefur verið skipt um aflvél i hag-
kerfinu. Það er farið að ganga fyrir
verðbólgunni. Við þessi skilyrði eru þá
líka hin jákvæðu áhrif arðseminnar i
hinu blandaða hagkerfi brengluð eða
óvirk. Arðsemin vinnur þá ekki að
hagkvæmustu nýtingu framleiðslu-
þáttanna og þjóðhagslega arðbærri
fjárfestingu sem hefur verið eitt af
grundvallaratriðum þessara hagkerfa
og meðal annars stuðlað að bættum
lífskjörum.
Malaður
einskisnýtur
verðbólgugróði
Arðsemin fyrir einstaklinginn og
heildina fer ekki lengur saman. Fjár-
festingin leitar i þá farvegi að mala
verðbólgugróða sem einskis er nýtur
fyrir þjóðarheildina. Með þessum
hætti vinnur verðbólgan gegn fram-
Alfreð
kominn aftur?
„Algjör bullukollur", „málefnalegt
hallæri", „kjaftæði”. „aumingja
skapur”, „lygavefur”, „bullgiein”,
„ömurlegt óðagot", „fiflasknf”, „alls
konar kjaftæði". Þessar upphrópanir,
meðal annarra, mátti lesa í lengstu
kjallaragrein i sögu Dagblaðsins á
fimmtudag.
Það var engin lurða þótt fólk spyrði
hvort Alfreð væri kominn aftur. Einn
skaut því að mér hvort verið gæti að
Alfreð væri farinn að skrifa undir dul-
nefninu Ólafur Ragnar Grímsson. Það
er auðvitað fjarstæðukennt.
Höfundurinn var Ólafur Ragnar
Grímsson.
Kommarnir eru hræddir og það er
ofur eðlilcgt. Þeir senda sinn áferðar-
fegursta svein á vettvang til þess að
vinna verk sem Kjartan Ólafsson og
Svavar Gestsson geta ekki unnið ein
faldlega vegna þess að það trúir þeim
enginn. ekki einu sinni kommarnir
sjálfir. Og hvert er svo verkið? í
tveggja siðna kjallaragrein l'jallar ætt-
fræðingurinn um það að Vilmundur
Gylfason sé sonur l'öður síns og
dóttursonur afa sins i móðurætt. Ætt
erni niitt virðist setzt á sinnið á
prófessornum, því þetta er annar lang-
hundurinn á hálfum mánuði um ná-
kvæmlcgasamaefni.
Á hinni siðunni er svo fjallað um
Kröflu og Rafafl. Þar er vert að
athuga nánar. Ólafur fer fleðulegum
orðum um það að það að gera athuga-
semdir við viðskipti Rafafls og Kröflu
sé að gera árás á fyrirtæki alþýðusona
og alþýðudætra. Þetta er náttúrlega
þriðja flokks röksemdafærsla. Er þá
fjárntálasóðaskapurinn í Alþýðubank-
anum fjármálasnilii af þvi að þetta er
banki alþýðunnar?
Staðreyndirnar eru ósköp einfald
lega þessar:
Rafafl þróttist i apríl 1976 ætla að
vinna verk fyrir 28.5 milljónir króna
við Kröllu. í haust höfðu þeir fengið
greiddar nær 132 milljónir. Til hvers
eru útboð eiginlega ef ekkert er at-
hugavert viðsvona viðskipti.
Hluta af þessum peningum notuðu
þeir til þess að kaupa hluta af gamla.
Þjóðviljahúsinu. Húsið var selt fyrir
44 milljónir. Svo ntikið er vist að ef
aðrir en þessir ættu i hlut þá þætti
Ólafi þetta býsna undarleg viðskipti.
Og enda hafa þessar upplýsingar
VilmundurGylfason
farið fyrir brjóstið á kommunum eins
og sjá má. Ólafur Ragnar Grímsson cr
látinn semja einhverja þá fleðulegustu
grein sem lengi hefur sézt i islenzku
blaði. „Sér Vilmundur ekki hve vel fer
á þvi að þar sent áður voru ritstjórnar-
skrifstofur og prentsmiðja verkalýðs-
blaðs, sem áratugum santan flutti
varnargreinar og sóknarskrif fyrir mál-
stað íslenzkrar alþýðu, skuli nú félags-
samtök iðnnenta og frantleiðslusam-
vinnufélag ungra iðnaðarmanna hafa
sinar bækistöðvar?" Hvilík fleðulæti!
Ég veit ekki hvort á heldur að gráta
eða gubba.
Mér þykir líka raunar fara eðlilega á
þvi að hús þar sem áður voru skrif-
stofur blaðs sem varði hreinsanir
Stalins með oddi og egg, varði innrás
Rússa i Finnland og hágrét i leiðara,
þegar Stalin var allur. skuli tuttugu og
fimm árum siðar vera tlækt I venjulegt
svindlmál í íslenzka samtryggingar-
kerfinu. Fleðulæti Ólafs Ragnars
Grímssonar breyta engu þar um.
Í upphafi þessarar athugasemdar
voru tiltekin nokkur fúkyrðanna sent
prófcssorinn telur sér sæma að nota.
Það er auðvitað hans mál. Á langri
kynningarferð sinni um íslenzka
flokkakerfið staldraði Ólafur I nokkur
ár við i Framsóknarflokknunt. Það er
ljóst að nokkuð hefur hann þar lært —
og engu gleymt.
förum og lífskjarabótum. Ég er þeirrar
skoðunar að áhrif verðbólgunnar á
lífskjör okkar séu mun meiri og alvar-
legri en nienn gera sér almennt grein
fyrir. vegna þess hvernig hún stýrir
fjárfestingunni. Sem dæmi má nefna
að skynsamleg l'járfesting i atvinnu-
tækjum og vinnuaðstöðu eykur afköst
og framleiðslu og gerir þannig kleift að
greiða hærri laun en fjárfesting i
ónotuðum steinsteypuhöllum er
einungis baggi á þjóðarbúinu. Til
marks um fjárfestingarskort má nefna
að skip eru enn öxuldregin með hand-
afli hér á landi. Þess eru lika dæmi að
rekstur hafi verið sveltur á rekstrarfé
með miklum tilkostnaði og lélegri
nýtingu á mannafla og tækjum á sama
tima og eigandinn dró úr hömlu að
selja fasteign. sem stóð ónotuð. i von
um verðhækkun hennar í verðbólg-
unni. Sumar fiskvinnslustöðvar silja
lika uppi með lélegan tækjakost, sem
beinlinis veldur slæmri nýtingu hrá-
efnis, vegna þess að ekki fæst fé í
endurbætur. Ef slikar endurbætur
sitja á hakanum. en fé fer í vannýttar
fasteignir, er sóunin tvöföld.
Óarðbær opinber
fjárfesting
Sé ennfremur litið á ótimabæra og
óarðbæra opinbera fjárfestingu, sem
mikið hefur verið af á siðastliðnum
árum, þarf engan að undra að við
höfum dregist aftur úr grannþjóðum
okkar í lífskjörum og eruni nú lág-
launaland i samanburði við þau. Alla
fjárfestingu verður að greiða en aðeins
hinn arðbæri hluti hennar hjálpar til
við þá greiðslu. Hitt er baggi.
Betri lífskjör
Eigi að takast að halda hér uppi
góðum lífskjörum verður að hyggja
sérstaklega að fjárfestingunni. bæði á
vegum hins opinbera og eins þeim
áhrifum sem verðbólgan hefur á
almenna fjárfestingu. Það verður að
takast að beina fjármagninu til þeirra
verkefna sem eru þjóðfélagslega
arðsönt og skila auknum afköstum
vinnandi handa og gera þannig kleift
að hækka kaupmátt launa hjá vinn-
andi fólki. Þetta getur kostað mikið
átak en undan þvi má ekki vikjast.
Engar efnahagsiáðstafanir á undan-
fömum árum hafa tekið markvissl a
þessum vanda og hann hefur verið
litið ræddur. En verkefnið er brýnt
fyrir þjóðina i heild og sérstaklega
fyrir launþega. Þess vegna eiga
samtök launþega og rikisvald að
ráðast i þetta verkefni með samstilltu
átaki byggðu á heilindum i öllum sam-
skiptum og gagnkvæmu trausti. Þetta
á að vera liður í því að bæta kjörin i
landinu og vinna okkur upp af lág-
launastiginu. Um þetta brýna verk-
efni, að ná tökum á fjárfestingunni og
byggja upp kaupmátt launatekna,
þurfa ríkisvald og launþegasamtök að
gera með sér sáttmála, kjarasáttmála,
þar sem hvor um sig axlar hluta
ábyrgðarinnar. Til þess þarf auðvitað
nýja rikisstjórn sem skilur vandann.
vill takast á við hann og vill starfa með
verkalýðshreyfingunni á eðlilegum
grundvelli.
Kjartan Jóhannssan
verkfræðingur.