Dagblaðið - 02.05.1978, Side 14

14
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 2. MAÍ 197$.
Svipmyndir
á svipstundu
Svipmyndir í hvert skírteini
Svipmyndir sf.
Hverfísgötu 18 ■ Gegnt Þjódleikhúsinu
f___BREIÐHOLT -
KÓPAVOGUR
Látið kunnáttumennina smyrja bílinn á smur-
stöðinni ykkar
SMURSTÖÐ ESSO
Stórahjalla 2, Kópavogi
Snjólfur Fanndal
SÍMI
43430
Hárgreiðslustofa Steinu ogDódó
Sími24616-Laugaveg 18-Sími24616
Lyftara
dekk
LYFTARADEKK, afgreidd
samdægurs, allar stærðir
Al^USTURBAKKI HF
* ISkeifan 3A. Símar 38944-30107
Verðbólgan og
landbúnaðurinn
Það eru erfiðleikar víðar en á
lslaudi vegna sölutregðu á landbún-
aðarafurðum eða réttara sagt vegna
þess hvað lítið fæst fyrir þá fram-
leiðslu, sem er umfram þarfir innlenda
markaðarins. Það er i sjálfu sér ekki
vandi að selja mjólkurafurðir eða kjöt
ef verðið er nægilega lágt. Einnig er
nokkru meiri þörf fyrir matvæli en
framleidd eru i heiminum. Það virðist
vera litil huggun fyrir þann, sem er
með of mikinn mat, að vita um þörf-
ina annars staðar, ef engir peningar
fást fyrir þessi matvæli. Þá er að
horfast í augu við þá staðreynd, að til
lengdar er ekki hægt fyrir framleið-
anda að framleiða vörur, sem ekki
fæst framleiðslukostnaðarverð fyrir.
Landbúnaður hefur undanfarin
20—30 ár haft nokkra sérstöðu, ekki
aðeins hjá okkur, heldur í öllum helstu
iðnrikjum heims. Verðlagning hefur
raunverulega verið slitin úr tengslum
við framleiðslukostnaðinn og það lög-
mál, sem stjórnast af framboði og
eftirspurn. I sjálfu sér skapar það ekki
verulegt vandamál þegar meginhluti
framleiðslunnar er seldur á innlendum
markaði, þótt útsöluverð sé verulega
lægra en það ætti að vera, ef stjórn-
völd telja það hagstætt að greiða niður
verðið. Þannig að framleiðandinn fær
sitt, því neytendur greiða að sjálfsögðu
verð vörunnar annaðhvort beint eða
með sköttum. Það þarf varla að taka
fram, að framleiðendur eru einnig
skattgreiðendur. Einnig getur það
verið þjóðhagslega hagkvæmt , að
framleiða til útflutnings, þótt verðein-
stakra afurða sé mun lægra en inn-
lenda verðið og þar komi stjórnvöld til
aðstoðar með útflutningsbótum. Það
má færa rök fyrir því, að það hafi
verið verulegur hagnaður fyrir þjóðar-
búskapinn að flytja út dilkakjöt, þótt
greiða þyrfti úr rikissjóði um 50% af
verðinu. Þvi aðrar afurðir, sem tengj-
ast dilkakjötsframleiðslunni, eins og
gærur og ull, hafa verið meginuppi-
staða i bestu grein útflutningsiðnaðar.
Veruleg
kjaraskerðing
hjá bændum
Þegar svo er komið að framleið-
endur verða að taka á sig nokkurn
hluta hallans á útflutningnum og með-
gjöfin hjá þeim orðin það mikil, að
fyrir nokkurn hluta framleiðslunnar fá
þeir aðeins brot af framleiðslukostn-
aðarverðinu, þá er kominn timi til að
staldra við.
Það er gert ráð fyrir að taka þurfi af
hverju kg af dilkakjöli 70—80 kr. Það
er af umsömdu kaupi sauðfjárbænda
með meðalbú þarf að taka um 1/2
milljón króna til að greiða með út-
flutningnum. Það getur auðvitað ekki
Kjallarinn
AgnarGuðnason
gengið, þess vegna verður að gera þær
ráðstafanir, sem tryggja að ekki þurfi
að gripa til svo stórfelldra kjaraskerð-
inga aftur. Það sem við blasir i dag er;
að draga úr framleiðslunni eða stór-
auka innanlandsneysluna, ef ekki fæst
hækkað verð á kjötinu erlendis.
Neysla hér á landi af kindakjöti er rétt
um 44 kg á hvern mann. bað mætti
hugsa sér, að með verulegri aukn-
ingu í niðurgreiðslum á kindakjöti
væri hægt að auka neysluna um 10%
eða svo, þannig að hún gæti farið upp í
48,5 kg. þó er það hæpið.
Mesta neysla á siðustu 20 árum var
um 50 kg á mann yfir árið.
Þrátt fyrir að neysluaukningin yrði
þetta mikil og framleiðslan héldist
óbreytt og útflutningsverðið einnig þá
mundi enn vanta um 600 milljónir
króna í útflutningsbætur, sem fram-
leiðendur yrðu að greiða. Svo það er
vafasamt að reikna með, að lausnin sé
aukin innanlandsneysla. Þá er það
samdráttarleiðin, sem gripa verður til,
ef ekki fæst hærra verð erlendis fyrir
afurðirnar.
Það hefur verið bent á aðrar leiðir,
t.d. að sauðfjáreigendur i þéttbýli og
ríkisbúin fái einungis greitt útflutn-
ingsverðið fyrir sína framleiðslu. Rætt
hefur verið um að leggja skatt á hverja
kind og hann væri stighækkandi,
þannig að bændur með stærstu búin
greiddu hlutfallslega mest. Hvaða leið
verður farin er ekki vitað, þvi eins og
gefur að skilja, er erfitt að ná sam-
stöðu meðal bænda um aðgerðir. Trú-
lega munu bændur fækka sauðfé all-
verulega þegar i haust vegna gjaldsins,
sem tekið er af kjötinu nú.
Mjólk og
mjólkurafurðir
Það gildir sama með mjólkurfram-
leiðendur og sauðfjárbændur, þeir
verða að taka á sig verulega kjara-
skerðingu i ár. Miðað við verð á mjólk,
eins og það er nú, verður að taka af
bændum um 100 milljón krónur fyrir
hvert eitt prósent, sem innvegin mjólk
eykst um, þar sem útflutningsbætur
ríkissjóðs duga ekki lengur.
Það er mun einfaldara i fram-
kvæmd að grípa til aðgerða, sem leiða
til samdráttar í mjólkurframleiðslu en
i framleiðslu kindakjöts.
Það má gera með fóðurbætisskatti
og kvótakerfi. Einnig mætti nota
sömu aðferð og Norðmenn hafa gripið
til, en það er að greiða framleiðendum,
sem minnka mjólkurinnleggið sérstaka
uppbót á hvern mjólkurlitra.
Eins og ástandið er nú með skort á
nautgripakjöti, væri hagstætt að
greiða bændum allríflega upphæð
fyrir hverja kú, sem slátrað yrði, hlið-
stætt þvi sem gert er í Finnlandi og
hefur verið gert í Efnahagsbandalags-
löndunum. Ekki er vitað, hve mikið
þarf að taka af mjólkurframleiðendum
í ár, nefndar hafa verið 10—20 krónur
af hverjum mjólkurlítra. Það gerir
hvorki meira né minna en 1150— 1200
milljón krónur. Það er um 500 þúsund
kr. á hvern mjólkurframleiðanda, en
þeir eru um 2400, sem leggja inn
mjólk i mjólkursamlög.
Ekki bændum
að kenna
Bændur eiga enga sök á þeirri stöðu
sem upp er komin, allur vandinn
stafar af verðbólgunni. Bændastétt-
inni verður ekki kennt um að hafa
magnað hana upp. Verðhækkanir á
landbúnaðarafurðum hafa á siðari
árum orðið vegna hækkana, sem
bændur hafa ekki ráðið við, þeir hafa
tapað stétta mest á verðbólgunni.
Verulegur hluti framleiðslunnar fæst
greiddur með verðminni krónum en
varið var til að afla hennar.
Samkeppnisaöstaða fyrir íslenskar
landbúnaðarafurðir á erlendum mörk-
uðum hefur sifellt versnað. Allar
rekstrarvörur til landbúnaðarins eru
mun dýrari hér en annars staðar,
vextir eru margfalt hærri.
íslénskir bændur eru duglegir og
framleiðsla á hvern starfsmann í land-
búnaðinum er á við það sem best
gerist þar sem búfjárrækt er stærsti
þáttur framleiðslunnar. Bændur geta
þvi með réttu haldið þvi fram, að þeir
erfiðleikar, sem að þeim steðja, séu
ekki þeirra sök. Þeir hafa ekki valdið
þvi efnahagsöngþveiti, sem hér hefur
ríkt um nokkurt skeið. Þess vegna eiga
stjórnvöld að leysa mál landbúnaðar-
ins án þess aö skerða tekjur bænda
eins stórkostlega og nú er gert.
Styrkió og fegrið líkamann
Ný 4ra vikna námskeið hefjast 3. maí.
Frúarleikfimi — mýkjandi og styrkjandi.
Megrunarleikfimi — vigtun — mæling —
hollráð.
Sértímar fyrir konur sem vilja léttast um 15
kg. eða meira.
Innritun og upplýsingar alla virka daga kl.
13-22 ísíma 83295.
Sturtur — Ijós — gufuböð^— kaffi — nudd.
Júdódeild Armanns
Armu'la32