Dagblaðið - 22.06.1978, Blaðsíða 36

36
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 22. JÚNl 1978.
Á kosningafundi allra flokka f Reykjaneskjördæmi:
ÞAR FINNAST ALLAR GUÐS GJAFIR
NEMA - NÓGU MARGIR ÞINGMENN
27 frambjóðendur minntust vart á að kjördæmið ætti í öðrum erfiðleikum
að stríða en þingmannafæð — en þjóðarvandamálin eru mörg
Því verður með engu móti haldið fram
að vandamál Reykjaneskjördæmis hafi
verið leyst á sameiginlegum framboðs-
fundi 'sem allir flokkar, er i kjördæminu
bjóða fram á sunnudaginn, efndu til i
íþróttahúsi Garðabæjar á mánudags-
kvöldið. Ókunnugur sem fundinn sat
hefði þvert á móti getað haldið að
Reykjaneskjördæmi sé og hefði verið
eitthvert Shangrila þar sem ekkert skorti
— nema helzt það, að kjördæmið hefði
ekki nógu marga þingmenn. Þar byggi
fólk án þeirra mannréttinda að eiga sér
þingmannafjölda á við aðra íbúa lands-
ins. Löngum tima var eytt i að klina
ábyrgðinni af slíkum mannréttinda-
skorti á alla flokkana. Er upp var staðið
virtust allir sekir nema nýju flokkarnir
þar, V-listamenn og stjórnmálaflokks-
menn — og þeir þingmenn er þarna
voru. Þeir og þeirra fulltrúar sóru af
þeim allar sakir og töldu þá jafnvel hafa
viljað laga þetta mannréttindamál og
var vitnað í þingtillögur og lagafrum-
vörp. Sigurður Helgason (V-l) sem
sagðist hafa verið kallaður krati þá er
hann var í Sjálfstæðisflokknum sagði að
það væri auðvelt að finna út á Alþingi
hver vildi laga hlutina og hver ekki. „Þið
hafið alíir þótzt vilja laga aila hluti, þing-
mannatöluna. laun ráðherra og þetta
allt. En þvi báðuð þið ekki um nafnakall
þegar laun ráðherranna voru ákveðin?
Þið G- og B-listamenn serii hafið nóg af
atkvæðum. Styðjið mig og þá fáið þið
að sjá á Alþingi hvernig á að fara að
þessu öllu saman.”
Það voru 27 frambjóðendur sem töl-
uðu. Allir töluðu þeir eins og þeir væru
þegar komnir i sæti á Alþingi — sæju
yfir vandamál sins byggðarlags en fjöll-
uðu um hag alþjóðar af mikilli ábyrgð.
Orð eins og og fiskvinnsla á Suðurnesj-
um, símamál i Mosfellssveit eða á yfir-
hlaðinni Suðurnesjalínu. orð eins og
vega- og hafnarmál eða vandamál vegna
herseturtnar heyrðust varla á þessum
fundi ogsumalls ekki.
Heyra mátti að allir flokkar áttu
nokkurt lið á þessum fundi sem yfir 200
manns sóttu. Sjálfstæðisfólk virtist
einna flest (dæmt eftir klappi) og yfir því
kvörtuðu eða öfunduðust aðrir. Þarna
áttu A-listamenn einnig dágóðan stuðn-
ing og e.t.v. meiri en V-listamenn. Fast-
ast og ákveðnast klöppuðu þó færri G-
listamenn og fréttamaður DB getur sér
þess til að þeir hafi einnig verið harðastir
í innköllum og æsingatilraunum, sem þó
voru fáar, litlar og aumar á þessum
fundi.
Er forleikur?
Það voru iengi vel fleiri frambjóðend-
ur í glæsilegum íþróttasal Garðbæinga
en áheyrendur áður en þingmálafundur
hófst þar á mánudagskvöldið. Þetta
breyttist fljótt og fundurinn varð dável
sóttur og var yfirbragðsgóður, vel upp
settur og nóg loft handa öllum.
„Eg spurði strákana, sem voru svo
margri i búningum hérna, hvort vera
ætti forleikur,” sagði Einar Mathiesen
bróðir Matta fjármálaráðherra er hann
gekk i salinn. „Þeir ættu nú annars
ræðumennirnir að hita sig upp í svona
búningum, áður en þeir byrja,” sagði
hann og hló hressilegum Mathiesen-
hlátri og settist á fremsta bekk.
Og þessi orð með upphitun virtust
eftirá hafaátt rétt á sér. í fyrstu umferð
töluðu 10 frambjóðendur fyrir flokkana
sjö og þegar þar var komið var lýst þeirri
sameiginlegu ákvörðun fundarstjóranna
sjö að gefa 10 mínútna hlé. Það notuðu
margir sér og virtust vakna af einhverj-
um dásvefni. Fólk fann að fyrsta um-
Séð yfir fundarsalinn i íþróttahúsinu sem margir öfunduðu Garðbæinga af. — DB-
myndir Ari.
ferðin var mjög dauf. Það heyrðust setn-
ingar eins og þessi: „Ég vildi að þelta
væri eins og fyrir austan, þar sem Bjarni
og Lúðvik rífast og Vilhjálmur er á
Brekku." „Eða segðu fyrir vestan, þar
semalltaferfjör.”
En þetta var nú bara fyrir sunnan þar
sem sólin skin ekki nenta einu sinni í
mánuði — en þangað sem allir hafa þó
viljað þyrpast. Nú fór þó að hitna í kol-
unum — kannski skilaboð frá áhorfend-
um. Alla vega fóru frambjóðendur að
sýna klæmar.
—ASt.
Nýju f lokkarnir þekktu það gamla
og hinir gömlu þóttust vera nýir
Eiríkur Ró'-berg (S— 1) lýsti óánægju
Stjórnmálaflok.ksins með stjórn
landsins. Flokkurinn væri sprottinn af
slikri óánægju. Hann hefði fastmótaða
stefnuskrá þar sem nýting
fiskveiðilögsögu, endurskoðun varnar-
samningsins við NATO og herstöðva-
gjald og afnám allra tollfríðinda varnar-
liðs væru þrir höfuðpunktar. Stærst af
öllu væri þó stjórnarskrárbreytingin sem
Stjórnmálaflokkurinn vildi gera með
aðskilnaði löggjafarvalds og fram
kvæmdavalds. Með þvi yrði þingið ein
málstofa, forsetinn framkvæmdastjóri
ríkisins, veldi ráðherra og bæri ábyrgð á
þeim. Þá kvað Eirikur flokkinn stefna að
einföldun skattkerfis og auknum iðnaði
og aðstoð við h.inn og aðhlynningu
aldraðra
Sigriöur llanna Jóhannsdóttir (S—9)
taldi Stjórnmálaflokkinn vera tlokk
fólksins, stofnaðan fyrir íslendinp.i
vegna íslendinga. Hún rædd: .ii.i
nauðsyn eigin íbúða og aulunnar
aðstoðar i þeim efnum við unga sem
eldri.
Bergljót Kristjánsdóttir (G—4) lýsti
sterkum orðum brostnunt
bernskuvonum um gott land. góðan for-
feðraarf o. fl. sem falizt hefði í
uppblásnu landi, tómum fiskimiðunt og
Fjallkonunni sem taglhnýtingi herveldis
sem sennilega hefði hér kjarnorkubúr.
Var lífssagan átakanleg en lauk með að
hún neyddist til að byggja eða kaupa
eigið hús. Lifið hefði verið eilífar
áhyggjur af striti, skattbyrði og vavta
byrði. Sérskattlög giltu fyrir milljói .ua.
Nú færi fiðringur um fólkiö. Sveitar-
stjómarkosningar sýndu að það er
ástæða til að eiga þann draum að erfa
landið. Nú segði ábyrgðartilfinningin til
sin.
Vilhjálmur Skúlason (V—2) ræddi
um „kerfið" og „báknið” og hvernig
þessi öfl hefðu spillt stjórnar- og hugar-
fari og slitið óbrjála hugsun úr samhengi
við veruleikann. Hann kvað V-lista
menn hvorki vera til hægri eða vinstri
heldur beita skynsemisstefnu sem ekki
gæfi sér niðurstöðu fyrirfram. Vilhjálm-
ur kvað erfitt að gæta fengins fjár. Við
lslendingar höfum fengið tvær
guðsgjafir, landhelgina og lýðveldið.
Skuldasöfnun og vitlaus fjárfesting
ógnaði lýðveldinu og skuldasöfnunin
liktist óhugnanlega tali um skattamálin
fyrr á árum — þar sem í tízku komst að
hver og einn sem ekki sviki undan skatti
væri auli. Það var mest rætt á timum
mesta jafnræðis á íslandi. Skuldasöfn
unin nú og rökstuðningur væri
óhugnanleea lik þeirri bábilju.
Vilhjálmur ræddi líka um 200
mílurnar. möguleikana fyrir okkur og
fyrir aðrar þjóðir af vöxtum hennar.
Hann ræddi um átakanlegt nýtingar
leysi isl. afurða og gat dæma um hvað
verðmæti sem hér er hent gæti orðið
mörgum að liði á öðrum hnattsvæðum.
Vilhjálmur fékk gott klapp.
Karl Steinar Guðnason kvað
stefnuleysið í stjórnmálum áberandi.
Fyrirheit væru gefin — og svikin áður
en blekið væri þornað. Leikaraskapur
skapaði brenglað stjórnarfar. Að slíku
styddu óarðbærar framkvæmdir og
óráðsía, skuldasöfnun erlendis og
landshlutar væru settir í fjársvelti og
Reykjanes hefði þvi goldið
byggðastefnunnar en ekki notið. Þar
hefði fólk t.d. 20% á við þá staði sem at-
kvæðisrétturinn væri mestur. Karl
Steinar kvað framtíðina skipta mestu hjá
Alþýðuflokknum, SjálfstæÖisflokkúrinn
væri nátttröll íslenzkra utanrikismála,
því stefna hans væri stefna til efnahags-
legs ósjálfstæðis. Taldi hann kjör launa-
fólksi frekari hættu.
Guðrún Helga Jónsdóttir (A—5)
sagði að óðaverðbólgan hefði étið sig inn
i hugarfarið, allt hið þjóðfélagslega
gleymzt og þeir sem illa stæðu einnig s.s.
þroskaheftir, öryrkjar, lamaðir og
fatlaðir, gamla fólkið, einstæðir foreldr-
ar. Allt hennar tal var almennt, hún
fékk klapp.
Steinunn Finnbogadóttir (F—I) kvað
það styrk lýðræðisins að skipt væri um
valdhafa. Þegnarnir ættu að dæma, þeir
ættu að veita aðhald og eiginlega allt
ættu kjósendur að tryggja. Síðan ræddi
hún almennt um velferðarmál ungra.
gamalla, einstæðra foreldra og flciri.
Hún minnti á lög frá 73 um dagverndun
og lögmál forgangshópa. Hvernig væri
ástandið ef við hefðum barnaskóla
aðeins fyrir börn einstæðra foreldra.
Slikt kæmi ekki til mála. Samræmdi
framhaldsskólinn er það sem koma þarf
upp í hverju kjördæmi. Máltíð I skólum
er undirstaða fyrir útivinnu kvenna.
Ragnheiður Sveinbjörnsdóttir:
Við sköpum okkur örlög á kjordegi.
Hún kvað D-listann ekkert eiga eftir
nema varnarmálin og bað fólk að finna
eitthvaðbitstætt í Mbl.
Þar væru upphrópanir um,
að byggðasjóður ætti að malbika
hi ingveginn. Allt ætii að gera fyrir stór
gróðamenn en flytja atvinnuleysið til
Ástralíu. A-listinn væri enginn nýr
flokkur. G-listinn vildi allt sameiginlegt,
allir yrðu jafnir, aðeins misjafnlega
jafnir og mismunurinn ætti að vera geig-
vænlegur. B- væri valið.
Haukur Níelsson (F—4) bóndi að
Helgafelli i Mosfellssveit taldi upp 3
helztu gjafir ríkisstjórnar, atvinnu fyrir
alla, byggðastefnu og útf. fiskveiðilög-
sögu — allt undir forystu B. Það kom á
óvart að meðal þakkarefna ræðumanns
væri að fólki tæki að fækka í
kjördæminu. Svo trúr var hann byggða-
stefnunni að fækkun í hans eigin
kjördæmi skipti ekki máli.
Lífi hleypt
I fundinn
Salóme Þorkelsdóttir (D—5) talaði
fyrst eftir hlé. Hún hleypti lifi 1 fundinn
því eftir að hún talaði almennt um
vandamál þjóðarinnar kvað hún kosið
um frjálshyggju. Dæmin úr sögunni
sýndu að Rússagrýlan væri nær en
ætlað væri. hún blasti við um allan
heim.
Tilraunir til að kveða niður i Salóme
urðu henni aðeins til dáða, hún hækkaði
röddina og færðist I aukana.Hún kvað
konu í 5. sæti D-lista betur setta en
nokkra aðra konu í framboði í kjör-
dæminu. Atkvæði gegn Sjálfstæðisflokk
væri atkvæði ávogarskál V-stjórnar.Hún
fékk mest klapp til þessa.
Sigurgeir Sigurðsson (D—6) var sá
fyrsti sem byrjaði með æsing. „Ég ætti
að vera i baráttusæti D-listans ef lýðræði
ríkti um þingmannafjölda i landinu,”
sagði hann. (Klappað). Sigurgeir taldi
að það hefðu verið bráðabirgða-
samningar við starfsmenn rikisverk-
smiðjanna sem hefðu verið upphaf
launahækkana. Ríkisstjóm hefði aldrei
blandað sér í málin nema til að auka á
launajöfnun. Aðrir vildu meiri mismun
launa ogskeyttu þáengu um verðbólgu.
Sigurgeir kvað kjarabaráttu þýða:
hitaveitu fyrir alla íbúa, skynsamlega
nýtingu landhelgi, uppbyggingu skipa-
smíða, styrkjalausan landbúnað og
verðtryggðan lifeyrissjóð.
Vilborg Gunnarsd. (S—3) kvað
lífskjörum á íslandi hafa hrakað. Ef ró á
vinnumarkaðinum ætti að haldast þyrfti
kaupmáttur og laun að haldast í hendur.
Engin lausn væri að prenta seðla eða
breyta heiti á gjaldmiðli. Hætta bæri út-
flutningsbótum en kynna lambakjötið
sem villibráð og lúxusvöru erlendis.
Síðan vék hún að áðurnefndri stjórnar-
skrárbreytingu flokksins.
Karl Sigurbergsson (G—3) kvað efna-
hagsstefnu hafa leitt til þreföldunar
dollarans á kjörtímabilinu og gengis-
fellingastefnu til að flytja auð til
braskara. Vaxandi umsvif auðhringa og
vandræði íslenzkra atvinnuvega færu
saman. Af íslenzkri raforku hefðu
íslendingar notað 48% og greitt 89% af
kostnaði. Erlendir aðilar hefðu notað
52% engreitt 11%.
Gísli K. Sigurkarlsson (V—3) lagði út
af að draumur G-lista manna væri að
gera alla jafna, sameina alla. Það væri
göfugt. Draumur D-lista manna væri að
skipa þjóðfélaginu i einstaklinga, sem
gætu notið sín, borið sem mest úr
býtum. Hvorugt þessara þjóðfélaga væri
til eða yrði til. Einhvers staðar á milli
væri framtíðarlandið. Hugsjónir mætti
ekki brengla fyrir mönnum, menn yrðu
að nota skynsemisstefnuna. Það væri
stefna V-listans.
Sigurpáll Einarsson (V—4) talaði
mest um dýrtíðina. Verst væri að allt
verðskyn væri horfið á öllum sviðum.
Fyrir 7 árum var hægt að kaupa
vikuskammt fvrir 5000 kr. Nú þyrfti 7
fimm þúsund króna seðla til framfæris
sömu fjölskyldu. Eftir 7 ár þyrfti 7
sinnum 7:
Ef sama færi fram um álit
fólksins á stjórnmálamönnum yrði
það 49 sinnum minna eftir sjö ár en það
er í dag. Það myndi og opna leið til
byltingar. Það er víst vilji til að breyta en
samtryggingakerfi flokkanna vill ekki
breyta af ótta við nýja flokka og vísaði
Sigurpáll i kjallaragrein O.Ó. i DB.
Ekkert nema óháð framboð getur breytt
ástandinu. sagði Sigurpáll.
Sigurpáll hafði verið feiminn og látið
andstæðinga nokkuð trufla sig i
flutningi.
Næst kom i púltið þrumandi ungur A-
lista maður Gunnlaugur Stefánsson og
hjó titt. „Það þarf baráttu- gegn
verðbólgu. Hún hefur aldrei hafizt. Það
viðgengst svikastefna. litrík i upphafi en
reynist prump."
Hann tálaði hátt og i æsingi og nú
kom frammíkall (Talaðu hærra). Það var
sem að sletta vatni á gæs. Matthias
Mathiesen fékk sinn skammt, salurinn
var þrunginn. M.a. sagði sá ungi að
meðan Matthías hefði verið að gera
samninga við starfsmenn innan BSRB
hefði hann verið að gera annan við for-
stjóra Grundartangafélagsins um
„milljón á mánuði". Þingmenn hefðu
síðan hækkað sin laun og sagt þjóðinni
aðspenna sultarólar.
„Þess hefur aðeins verið óskað af
þingmönnum að þeir stæðu við loforð
sín. Það hafa þeir ekki gert.” sagði hinn
ungi og háværi frambjóðandi.
Næstur var Sigurður Konráðsson
(F—3). Hann flutti auglýsingu fyrir F-
listann, vildi vægi atkvæða og hvert frá-
vik mætti verða til að þingmannatala
breyttist. Hann talaði um nauðsyn F-
lista framboðs.
Kosningaúrslit í 1963 1967 1971 1974
Reykjaneskjördæmi atkv. % atkv. % atkv. % atkv. %
Alþýðuflokkur 2804 22,8 3191 21,4 2620 14,7 2702 13,0
Framsóknarflokkur 2465 20,1 3529 23,7 3587 20,1 3682 17,8
Sjálfstæðisflokkur 5040 41,1 5363 36,0 6492 36,4 9751 47,1
Samtök frjálsl. og v. 1517 8,5 764 3,7
Alþýðubandalag 1969 16,0 2194 14,7 3056 17,1 3747 18,1
Óháði lýðveidisfl. 623 4,2
Framboðsflokkur 579 3,2
Lýðræðisflokkur 19 0,1
Fylkingin — baráttu-
samtök sósíalista 51 0,2