Dagblaðið - 26.02.1981, Síða 12

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1981
12
frfáJst, áháð dagblað
Útgofandi: Dngblaöið hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. EyjóHsson. Ritstjóri: Jónas Kristjónsson.
Aðstoöarritstjóri: Haukur Holgason. Fróttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjórnar Jóhannos Reykdal.
Íþróttir: Hallur Símonarson. Monning: Aðalsteinn IngóHsson. Aðstoöarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit Ásgrímur Pólsson. Hönnun: Hilmar Karisson.
Blaðamonn: Anna Bjarrjason, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Steinareson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sig
urðsson, Dóra Stofónsdóttir, Elín Albertsdóttir, Gisli Svan Einarason, Gunnlaugur A. Jónsson, Ing.
Huld Hákonardóttir, KrMján Már Unnarason, Siguröur Sverrisson.
Ljóumyndir: Bjai ileiíui Bjarnleifsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurðsson, Sigurður Þorri Sigurðsson
og Sveinn Þormóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur EyjóHsson. Gjaldkori: Þráinn ÞorieHsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. Halldórs
son. DreHingaretjóri: Valgerður H. Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Síðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (10 línur).
Setning og umbrot Dagblaðið hf., Síðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Síðumúla 12. Prentun:
Árvakur h SkeHunni 10.
Áskriftarverð á mánuði kr. 70,00. Verð i lausasölu kr. 4,00.
Er fátækt á íslandi? Oft mætti
virðast af ummælum manna í fjöl-
miðlum, að svo væri ekki. Menn fjöl-
yrða gjarnan um að lífskjör okkar séu
góð miðað við aðrar þjóðir. Það er rétt,
en hinu skyldi enginn gleyma, að veru-
leg fátækt fyrirfinnst hér á landi.
,,Ég dreg það ekki í efa,” skrifaði Aðalheiður Bjarn-
freðsdóttir í Dagblaðinu fyrir viku, þegar hún svaraði
spurningunni, hvort fátækt væri á íslandi.
Annað veifið birtast stjórnmálamenn, einkum þegar
þeir eru í stjórnarandsöðu, og segja sem svo, að þeim
sé gersamlega ógerlegt að skilja, hvernig sumir lands-
menn geti lifað af þeim tekjum, sem þeir hafa. Minna
ber á slíkum yfirlýsingum, þegar sömu stjórnmálafor-
ingjar sitja að völdum. Þá er þeim eðlilegast að nota
orð Heaths, fyrrum forsætisráðherra Bretlands og
fjölda annarra forystumanna um allan heim og segja:
,,Okkur hefur aldrei liðið betur en einmitt nú.”
Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir nefnir í grein sinni
nokkur dæmi um fátækt á íslandi anno 1981.
„Tökum fyrst fólk sem vinnur á sléttu mánaðar-
kaupi og tek ég þá þau laun, sem greidd eru á mínu
félagssvæði. Fastakaupið fyrir 40 stunda vinnuviku er
á bilinu 3769 til 4164 nýkrónur á mánuði. Enginn, sem
þarf að sjá sér fyrir öllu uppihaldi sjálfur, er of sæll af
því,” segir Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir.
,,í öllum kjarasamningum virðist það ófrávíkjanleg
regla, að þeir, sem eiga að lifa af beinum kauptöxtum,
sitja eftir,” segir hún ennfremur. ,,Hvað segir næsta
kjaramálaráðstefna Alþýðusambandsins við því?”
En til er fólk, sem er fátækara. Þeir öryrkjar, sem
búa inni á stofnunum, eru ekki sælir af „vasapening-
um” sínum.
Aðalheiður nefnir ennfremur þá, sem þurfa að lifa á
atvinnuleysisbótum. Atvinnuleysisbætur eru aðeins
greiddar fimm daga vikunnar, og upphæðin, sem ein-
staklingur fær, eru 117,04 krónur á dag. ,,Það fólk,
sem verður verst úti, er það, sem farið er að eldast og
hefur ekki fullt virinuþrek. Það fólk er gjarnan á
bótum út tímabilið, sex mánuði, og hvað tekur þá við,
þar til það kemst á ellilaun?”
Þá má minna á þá, sem verða að lifa af sjúkrabótum
mánuðum saman, en þær eru 50,60 krónur á dag fyrir
einstakling,” segir Aðalheiður.
Einnig ber að líta á kjör einstæðra foreldra, svo sem
konur, sem eru að basla fyrir sér og börnum sínum.
Aðalheiður nefnir einstæða konu, sem hefur í
mæðralaun og barnalífeyri 1779 krónur á mánuði.
Auk þess fær konan einhverjar barnabætur gegnum
skattinn. Konan reynir að vinna hálfan daginn og fær
2228 krónur á mánuði, sem ekki er óalgengt. Samtals
hefur konan því 4007 krónur á mánuði. Hún borgar ef
til vill 550 krónur fyrir dagvistun barnanna og um 1000
krónur í húsaleigu á mánuði. Eftir verða því fyrir
öðrum lífsnauðsynjum 2857 krónur á mánuði.
Launakjör hátekjumanna hafa verið nokkuð á dag-
skrá að undanförnu. Ekki skortir, að upp rísi talsmenn
þeirra, sem rekja, hversu ,,dýrt sé að lifa”. Vafalaust
má erlendis finna sambærilega hátekjumenn, svo sem
þingmenn, með betri kjör en hér gerast. En spurning-
in er þessi: Ættum við ekki fyrst að sjá til þess að hinir
tekjulægstu íslendingar geti búið við lífvænleg kjör,
áður en við veitum hinum hæstlaunuðu sambærileg
kjör við starfsbræður þeirra í sumum öðrum löndum?
f~m "" '
.-
La elva leve!
Lifi
Samaland!
Samar og íslendingar
Nú stendur fyrir dyrum þing
Norðurlandaráðs. Á XI. norræna
samaþinginu, setn haldið var í
Tromsö í júní 1980, var gerð
samþykkt um að krefjast þriggja
fulltrúa í Norðurlandaráði. Hér er
um að ræða kröfu sem sett er fram
af þingi sama frá Norðurlöndunum
þrem, Noregi, Svíþjóð og Finnlandi
og felur í sér að einni af þjóðum
Norðurlanda verði veitt sæti í
Norðurlandaráði. Öllum fyrri
kröfum sama um sæti i Norður-
landaráði hefur verið hafnað. Besti
stuðningur íslendinga við þessa
nprrænu smáþjóð nú væri að berjast
fyrir kröfu þeirra á komandi þingi
Norðurlandaráðs. Og sá stuðningur
ætti að vera sjálfsagður. Hér með er
þeirri áskorun beint til fulltrúa
íslands á þingi Norðurlandaráðs, að
þeir láti sitt ekki eftir liggja til að
samar fái ósk sína uppfyllta.
^ „Hér meö cr þeirri áskorun beint til
fulltrúa íslands á þingi Norðurlandaráðs,
að þeir láti sitt ekki eftir liggja til þess að
samar fái ósk sína uppfyllta.”
ÞJÓÐLÍFS-
ÞÆTTIR
Gagnstætt því sem gerðist í fyrra er
það nú ágreiningslaust, að nýr ára-
tugur er hafinn. Og endaði áttundi
áratugurinn með því mesta góðæri
hvað snerti veðurfar og aflaföng til
sjós og lands að slíks munu engin
dæmi á þessari öld. Minnast má nú
þess, að liðin eru hundrað ár síðan
frostaveturinn mikli gekk yfir, þegar
gengið var á ís frá Reykjavík uppá
Kjalarnes og þaðan til Akraness. fs-
inn varð þriggja álna þykkur á Akur-
eyrarpolli og frostið komst niður í 37
gráður á Siglufirði. Man nú enginn
þessi harðindi, nenta ef vera skyldi
frú Halldóra Bjanadóttir sem þá
var á áttunda ári.
Á síðasta ári áttu tvær merkustu
stofnanir þjóðarinnar hálfrar aldar
afmæli, Landspítalinn og Ríkisút-
varpið og minntu á þá grósku og
framkvæmdahug, sem ríkti í stjórn
Tryggva Þórhallssonar fyrir fimmtíu
árum. Ekki mun vígsla þessara stofn-
ana hafa farið fram við mikinn glasa-
glaum enda var ómenningu vínnautn-
ar þá haldið niðri með strangri lög-
gjöf. En nú þykir sjálfsagt af hvað
litlu tilefni sem er að hampa glösum
fyrir framan myndavélar. Og hefir
vígsla sumra sjúkrahúsa i seinni tíð
orðið reginhneyksli vegna hóflausrar
vínnautnar.
Nú fékk Ríkisútvarpið i afmælis-
gjöf frá ríkisstjórninni hið langþráða
leyfi til þess að byggja yfir sig, fyrir
eigið fé. En seint munu þau mistök
bætt er skammsýn stjórnvöld bönn-
uðu Jónasi Þorbergssyni útvarps-
stjóra að byggja árið 1945 eftir fyrir-
liggjandi teikningu á heimilaðri lóð
fyrir eigin byggingarsjóð, sem síðan
var lánaður út til Péturs og Páls og
látinn brenna upp í verðbólgubálinu.
Þegar maður minnist þessara mis-
taka við að afla Útvarpinu húsnæðis
koma manni í hug byggingaumsvif
Seðlabankans, sem eru næsta furðu-
leg. Um það leyti sem Seðlabankinn
hugði til framkvæmda, var hið nýja
skipulag Reykjavíkur með nýjan
miðbæ í Kringlumýri fullgert. Hefði
flestum fundist sjálfsagt að bankinn
reisti sitt veglega hús í kjarna hins
nýja miðbæjar með ríflegu bifreiða-
stæði. í stað þess lét bankinn teikna
mikla höll í Hallargarðinum svo-
nefnda austan tjarnarinnar og ráð-
Kjallarinn
Sigurjón
Sigurbjörnsson
gert var að fjarlægja hið friða hús er
Thor Jensen byggði á sínum tíma.
Þar sem megn andstaða reis gegn
þessari fyrirætlan féll bankinn frá
framkvæmdum á þessum stað. En lét
þegar teikna aðra byggingu, sem ætl-
aður var staður í túninu hjá Ingólfi
Arnarsyni. Átti hún að vera bæði of-
anjarðar og neðan og hófst nú mikill
gröftúr. Þá brá sá landsþekkti leikari
Þorsteinn Ö. Stephensen sér í smala-
gervi og rak bankann úr túninu.
Gapir þar nú ógeðsleg forarvilpa til
lítillar prýði fyrir miðborgina. Heyr-
ist nú að verið sé að teikna þriðju
höllina sem eigi að setja á Battaríis-
svæðið, þar sem hið virðulega múr-
steinshús sem Svíarnir byggðu stend-
ur. Væri það skrýtla á heimsmæli-
kvarða að byggja Seðlabanka á hafn-
arbakka, við höfn, sem er svo að-
þrengd með athafnasvæði að til
vandræða horfir. Við eina mestu um-
ferðargöíu borgarinnar, án mögu-
leika á bifreiðastæðum. Á sinum
tíma var komið í veg fyrir að frú
Vídalín byggði þarna lúxushús og
sjálfsagt mun takast að koma í veg
fyrir það að Seðlabankinn auki þarna
þrengsli. Engum getur skal að þvi
leitt hvað bankinn er búinn að eyða
miklum fjármunum í þetta bygging-
arfálm. En allir vita, að þeir sem
þarna ráða, hafa um áratugi verið
leiðbeinendur allra ríkisstjóma i fjár-
málum.
ölmusan falli niður
Hefði einhver imprað á því fyrir
fimmtíu árum að ríkið ætti að borga
Morgunblaðinu, Timanum og
Alþýðublaðinu fyrir það að vera
stjórnmálablöð, hefði sá ekki verið
. talinn með öllum mjalla. En nú eru á
fjárlögum fyrir 1981 170 milljónir
króna ætlaðar í greiðslur til stjórn-
málablaða. Morgunblaðið er gefið út
af hlutafélagi auðmanna. Tíminn,
Þjóðviljinn og Vísir eru talin hafa
sterka bakhjarla. Þá er það bara
Alþýðublaðið sem er á nástrái, síðan
norski styrkurinn féll niður. En sú út-
gerð tók þá skynsamlegu stefnu að
minnka blaðið í 4 siður.
Mættu hin dagblöðin taka sér þetta
til fyrirmyndar og hætta að vera með
30—48 síður 6 daga vikunnar sem
enginn hefir tíma til að lesa og fara
því lit't lesin í öskutunnurnar. Hvílík
V
■