Dagblaðið - 09.09.1981, Blaðsíða 8

8
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 9. SEPTEMBER 1981.
KEFLAVÍK
Blaðburðarfólk óskast strax í Keflavík. Upplýs-
ingar hjá umboðsmanni í síma 3053.
MEBIAÐIB
REYÐARFJÖRÐUR
Nýr umboðsmaður á Reyðarfirði:
María Ölversdóttir
Sjólyst, sími 97-4137
MÉBIABW
Byggingaverkfræðingur
eða tæknif ræðingur óskast
Rafmagnsveitur ríkisins óska eftir að ráða bygginga-
verkfræðing eða byggingatæknifræðing til starfa vegna
linubygginga.
Umsóknir með upplýsingum um menntun og fyrri störf
berist fyrir 20. september nk.
Rafmagnsveitur ríkisins,
Laugavegi118,
105 Reykjavík
VERZLUNARMANNAFÉLAG
SUÐURNESJA
Verzlunarmannafélag Suðurnesja heldur almennan fé-
lagsfund að Hafnargötu 28 Keflavík, fimmtudaginn 10.
sept. kl. 20.00.
Dagskrá: Uppsögn kjarasamninga
Önnur mál
Stjórnin.
Auglýsing
um afgreiðslutíma verzlana í Reykjavík
Á tímabilinu l. september til l. júní er heimilt að veita l —
2 verzlunum í hverri grein leyfi til að hafa opið á laugar-
dögum milli kl. 12.00 og 16.00. Einnig er heimilt að veita
verzlunum leyfi til að halda vörusýningu utan venjulegs af-
greiðslutíma, enda fari engin sala fram.
Umsóknir sendist til samstarfsnefndar um afgreiðslutíma
verzlana í Reykjavík, Austurstræti 16.
1X2 1X2 1X2
2. leikvika — leikir 5. sept. 1981
Vinningsröð: 111 — 121 — 122 — 211
1. vinningur: 12 réttir — kr. 8.565,00
5601 2722514/11) 32281(4/11)+ 41751(6/11)
27084(4/11) 27927(4/11) 40008(6/11)
2. vinningur: 11 réttir — kr. 231.00
1388 7024 25249 28463 31160 40166 41838
2329 7025 25622+ 28508 31224 40259 42131
2356 7642 25725+ 28680 42 31226 40680 42308
3747 8694+ 25791(2/11) 31228 40682 42450
4623 8695+ 26097(2/11) 31263(2/11) 43162+
4950 9053 26712 28922 31904 40691
5221 9854 27332 29346 31905 40853
5527 10683+ 27377 29518 32100 40854
5599 10838+ 27414+ 29555 32109 40988
5781 + 11472 27518+ 29857 32116 41034
5782+12/11) 27787 30130 32280 41505
5786+ 25222 27813+ 30351 40021 41624
6123(2/11) 27973 30446 40092 41774
Kærufrestur er til 28. sept. kl. 12 á hádegi. Kærur skuiu
vera skriflegar. Kærueyðublöð fást hjá umboðsmönnum
og á aðalskrifstofunni í Reykjavík. Vinningsupphæðir geta
lækkað ef kærur verða teknar til greina.
Handhafar nafnlausra seðla (+) verða að framvísa
stofni eða senda stofninn og fullar upplýsingar um nafn og
heimilisfang til Getrauna fyrir lok kærufrests.
GETRAUNIR - íþróttamiðstöðinni - REYKJAVÍK
Eftiríætisgeldingur
keisaraynjunnar er
mí kominn á eftiríaun
A bak við stáldyr á vestari Trum-
buturnsgötu í Peking hugsa tveir full-
orðnir herramenn um blómin og gull-
flskana í fallegum garði þar sem þeir
hafa búið í þrjátíu ár. Þeir eru sorg-
legar minjar um liðinn keisaratíma i
Kína.
Sun Yaoting og Ma Deqing eru
báðir áttræðir. Þeir voru geldingar
hjá Qing-keisarafjölskyldunni í Kína
og bjuggu í Forboönu borginni. í dag
eru þeir á framfæri alþýðulýðveldis-
ins og eyða elliárunum með nokkurri
virðingu í garöi þess ríkisapparats
sem annast varðveizlu hofa og
klaustra.
Aðeins einn annar geldingur er
sagður vera enn á lífi. Þeir eru þvi
aðeins orðnir þrír, fulltrúar hinnar
fjölmennu þjónastéttar sem fræg var
fyrir valdagræðgi og hallarklíkur.
Talið er að Ming Ming-keisaraættin
hafi haft yfir eitt hundrað þúsund
geldinga í sinni þjónustu á tæplega
þrjú hundruð árum (1368—1644).
Þegar Sun Yaoting gekk í þjónustu
keisarans 1916 voru geldingarnir um
eitt þúsund. Þegar hann hætti 1924
voru þeir tæplega 200.
Sun er yngstur þremenninganna og
segir blátt áfram: „Ég var í upp-
áhaldi hjá keisaraynjunni. Ég rækti
skyldu mina vel.
Misjöfn kjör
hjá hirðinni
Á síðustu valdadögum Qing-fjöl-
skyldunnar var Sun fágaður, kurteis
og tiltölulega auðugur geldingur.
Hann fékk 20 silfurpeninga á mánuði
í laun sem eftirlætisgeldingur hinnar
hégómagjörnu Wan Rong, keisara-
ynju á táningsaldri. Hann var á svip-
uðum aldri og hún, skenkti henni.te,
þvoði hendur hennar og studdi hana
þegar hún gekk um á sínum keisara-
legu fótum.
Ma Deqing var ekki eins lánsamur.
Hann var stórvaxinn klunni og ólæs.
Hann var verkamaður af lægstu
gráðu, vann erfiðustu verkin í höll-
inni og þurfti af og til að þola bar-
smíðar. Hann þurfti sjálfur að borga
fyrir að láta sauma nafn sitt í fötin
sín. Ma og Sun hafa verið vinir i
hálfa öld: það sem tengir þá saman
fremur öðru er geldingin, sem þeir
máttu þola til að geta orðið fjölskyld-
um sínum að liði, og staða þeirra sem
viðrini og útlagar.
Ekki hægt að
flýja hlutskiptið
Sun fæddist nærri Tianjin, elztur
þriggja sona í bændafjölskyldu sem
leiddist út i betl. Þegar hann var tíu
ára fóru foreldrar hans að hugsa um
að gera hann aö geldingi.
,,Ég bauðst til að hjálpa fjölskyldu
minni,” segir Sun lágum rómi og
virðist stundum að því kominn að
fella tár. „Allir töldu geldinga vera
fyrirlitlega og jafnvel ógeðslega.
Enginn vildi raunverulega verða geld-
ingur en hjá því var ekki komizt því
við vorum svo fátæk.”
Svo margir fátækir bændur og
leiguliðar vildu selja syni sina til keis-
arafjölskyldunnar að biðlistinn var
langur. Það liðu sex ár þar til biðin
var á enda og loks var hægt að veita
Sun hina keisaralegu geldingu. Þá var
hannorðinn 16ára.
Frá og með þeim degi er hann
kom fyrst inn í Forboðnu borgina
varð hann geldingur. Það var 1916 og
næstu átta ár vann hann þar eða allt
þar til Pu Yi leppkeisari var flæmdur
í burtu af stríðsherranum Feng Yu
Hsiang.
Allir karlar út —
nema prinsar og
geldingar
Á hverju kvöldi við sólarlag, segir
hann, hringdi bjalla til merkis um að
allir karlar ættu að yfirgefa For-
boðnu borgina — allir karlar nema
ættingjar keisarans og geldingarnir.
Geldingarnir hnýttu skóþvengi
keisarans, sögðu honum sögur,
brenndu reykelsi, stilltu klukkurnar,
skúruðu gólfin, gættu fjársjóða,
sinntu húsdýrunum og fóru með
kafla úr heimsbókmenntunum utan-
bókar. En vegna þess hve Sun hafði
gott lag á keisaraynjunni og uppá-
tækjum hennar varð hann uppá-
haldsgeldingur hennar og tíður fé-
lagi. Hann var yngstur tólf einkageld-
inga hennar.
Hann minnist þess að hún lét geld-

ÓMAR
VALDIMARSSO
'tí 4.
inga sína, sem allir voru ungir eins og
hún sjálf, standa í hring umhverfis
sig og leika hirðleiki. „Ef hún felldi
sig við mann og var í góðu skapi var
lítill vandi að gera henni til hæfis,”
segir Sun. ,,En ef hún varð reið þá
forðaðist ég hana. Ég fylgdist með
skapinu í henni og fór varlega að
henni.”
Stundum bauð keisaraynjan
honum að borða með sér. Hann
hneigði sig niður í gólf þrisvar sinn-
um áður en hann tók við matnum og
varð að standa á meðan hann borð-
aði í návist hennar hátignar.
Stundum gaf hún honum peninga,
jafnvel 40—50 silfurdali. Megniö af
peningum hans fór beint heim til fjöl-
skyldu hans i sveitinni.
Grimmur
keisari
Hann minnist einnig hins grimma
eiginmanns hennar, þess unga Pu Yi
keisara, sem fór á reiðhjóli eftir mar-
maragöngum hallarinnar. Keisarinn
var frægur fyrir hrottaskap gagnvart
geldingum sínum. Stundum neyddi
hann þá til að borða aur og mold.
Einu sinni sneri hann sér að Sun:
, .Keisarinn sagðist ætla að skj óta mig
og drepa. Ég varð skelfingu lostinn,
kastaði mér fyrir fætur hans og bað
um miskunn. Þá hló hann og vinir
minir sögðu að hann væri aðeins að
gera að gamni sinu.”
Sun- kann sögur af frægum og
valdamiklum geldingum sem sumir
hverjir höfðu safnað miklum auði og
áttu jafnvel konur og hjákonur —
svo allt liti vel út á yfirborðinu. ,,Fn
þetta var í gamla daga,” segir han.t.
,,Við höfðum engin völd. Qing-keis-
araættin hafði engin völd.”
Þegar keisarinn og hyski hans voru
flæmd frá höllinni 1924 var Sun
skyndilega staddur í veröld þar sem
hann hafði ekkert hlutverk. „Mikil
hryggð gagntók mig,” segir Sun sem
var 24 ára gamall þá. „Hvert áttum
við að fara? Hver vildi okkur? Hvað
átti að verða um okkur?”
Enginn vildi ráða geldinga í vinnu
og margir leiddust út í betl. „Við
vorum forsmáðir í veröldinni,” segir
hann. „Við vissum ekki einu sinni
hvort við áttum að nota karla- eða
kvennaklósettin.”
Hamingjusamir í
vinnu hjá alþýðu-
lýflveldinu
Þrjátíu eða fjörutíu geldingar
lögðu saman fé sitt og keyptu land-
skika í vestari útjaðri Peking. Þar
byggðu þeir Xing Long-klaustrið og
iðkuðu taoíska íhugun. Þeir ræktuðu
grænmeti, höfðu örlitlar leigutekjur
af húsum á landinu en lifðu að mestu
í einangrun, aðgerðaleysi og fátækt.
Þeir höfðu efni á að kaupa hveiti
tvisvar í mánuði og lifðu að mestu á
kornbrauði. Á götum úti gerði fólk
hróp að þeim.
Geldingarnir bjuggu þarna saman í
hartnær aldarfjórðung eða þar til
kommúnistar tóku völdin í landinu
1949. Þá tók ríkið yfir hof og klaust-
ur og um þrjátíu geldinganna fóru að
vinna fyrir alþýðulýðveldið. Þeim var
gert að sækja stjórnmálafræðslu-
námskeið til að lesa kenningar Marx
og Maos formanns. „Þá skildist
okkur að við vorum kúgaðastir allra í
gamla þjóöfélaginu,” segir Sun. „Nú
fengum við vinnu, vorum verndaðir
og virtir.”
Þannig gerðist það að uppáhalds-
geldingur keisaraynjunnar varö skrif-
stofumaður. „Eftir alla ævi í
vesöld,” segir Sun, „gátum við loks
lifað hamingjusömu lífi.” Nú hrósar
hann Kommúnistaflokknum.
Hann fær mánaðarlegan lífeyri, 50
juan, eða nærri þrjú hundruð
krónum. Hann borðar í mötuneyti.
Starfsmenji þar hjálpa honum að
ganga, því fæturnir eru farnir aðgefa
sig. Þeir leggja púða í sætið hans og
hjúkrunarkonur líta eftir honum.
Einu sinni á ári kemur bróðir hans í
heimsókn. Á borði við rúmið hans
hefur Sun stillt upp myndum af fjar-
skyldum ættingjum sínum sem hann
hefur aldrei séð.
— Byggt á Int’l Herald Tribune.
Geldingarnir Ma Deqing (til vinstri) og Sun Yaoting sem fyrir hálfri öld voru þjónar f höll keisarans i Kina.
Kína: