Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1941, Blaðsíða 31

Skýrsla
um tilraunir með úrval úr rauðum íslenskum kartöflum.
INNGANGUR.
Svo sem flestum mun kunnugt, æxlast kartöflur á tvo
vegu, kynlega og ókynlega, og er það hin síðarnefnda
æxlun, sem við þekkjum bezt og notuð er við alla prak-
tiska ræktun kartaflna. Hún er í því fólgin, að við setjum
kartöflur í mold og hún myndar jarðstöngla, sem bera
nýjar kartöflur, sem eru nákvæm eftirmynd móðurinnar
að útliti og eiginleikum, og svo koll af kolli.
Kartöfluræktun, sem byggist á kynlegri æxlun, hefur
enga almenna hagnýta þýðingu, því bæði eru kartöflur
þær, sem vaxa upp af fræi, aðeins smáber og svo hræri-
grautur af tegundum gerólíkum að útliti og eiginleikum.
Hinsvegar er kartöfluræktun upp af fræi óþrjótandi auðs-
uppspretta fyrir þá, sem vinna að því að framleiða nýjar
tegundir af kartöflum, en það kostar mikla vinnu, ná-
kvæmni og góða aðstöðu.
Allar kartöflutegundir, sem komnar eru út af einni
kartöflu eða einu fræi, taka engum breytingum meðan
þær eru æxlaðar á ókynlegan hátt. Urval úr slíkum teg-
unum er því venjulega gagnslaust. Flestar tegundir, sem
nú eru ræktaðar, eru tilkomnar á þennan hátt og því ó-
nothæfar til úrvals, en áður en menn þektu nokkuð til
jurtakynbóta, var það algengt, að ræktaðar voru í blöndu
margar tegundir, sem voru svo líkar að útliti og eigin-
3