Atlanten - 01.01.1911, Blaðsíða 122
122
var paa 1000 Kr. hver, saa forekommer det dog mig, at en
Familie vilde være bedre stillet her end paa en Husmandslod i
Danmark. Her kan købes 10—20—30 Td. Land for et Par
Hundrede Kr. Husene er Folk vant til at bygge selv af Sten
og Græstørv. Saadanne Huse kan udmærket bruges foreløbig.
Engstykker til Høslet kan som Regel faas til Leje, og Fjæld-
græsgangene er jo hver Mands Eje. Opkomsten af en saadan
Husmandsstand vilde vel ikke direkte afhjælpe saadan Folke-
mangel, men den opvoksende Husmandsslægt vilde sikkert hel-
lere arbejde som Tyende i Nærheden af Hjemmet, naar der
var Adgang til Jorden.
Et Skridt i denne Retning har allerede været gjort. Aaret
1906 kom en Lovbestemmelse, der gav jordløse Husmænd Ad-
gang til Laan af Landskassen paa 400 Kr. hvert. Saadanne
Laan kan nu faas af hæderlige og dygtige Mænd paa Sogne-
raadets Anbefaling og med Sysselkomitéen som Kavtionist. Det
er dog kun i ringe Grad, at denne Adgang hidtil har været
benyttet. Det er sikkert af den Grund, at 400 Kr. er for lidt
at begynde Jordopdyrkning med, selv om Betingelserne for Laa-
net er gode: 31/a pCt. Rente, og Afbetaling paa 20 Aar med
jævne Afdrag.
Der burde skaffes Penge, saa dygtige Folk kunne laane
mindst 1000 Kr. paa samme Vilkaar. Alt tyder nu ogsaa paa,
at Regeringen for Alvor tænker paa dette Landboforhold. Saa-
vel Altinget som Bankautoriteter har fastslaaet, at gode Laane-
vilkaar til Opdyrkning af Landet er mere solidt at arbejde
med, end Laan til Byggespekulationer, der særlig i Reykjavik
havde antaget luftige Former.
En betydelig Hindring for Udviklingen af en Husmands-
stand i Lighed med den nyere danske, — vil her paa Island
foruden vanskeligere Laanevilkaar — være en medfødt Mistro
til Landbrug paa smaa Arealer. Folk her er gammelvant til
uhyre Strækninger Græsgange. Men kommer et fornuftigt Jord-
brug i Gang, saa maa Folk jo her lige saa godt som andre
Steder kunne lære, at mindre Arealer, der er godt passet, kan
yde lige saa meget og mere, end store Strækninger udyrket
Land — men dette koster stadigt Arbejde! Her har en even-
tuel Husmandsstand da den store Fordel, at Fjældgræsgangene
om Sommeren ogsaa er for deres Faar.
Disse forskellige Forhold har jeg tidt omstændigt omtalt,